آزادسازی تعرفه پُرمصرف‌ها؛ راهکار احیای اقتصاد برق

به گزارش برق نیوز، در آبان ماه سال جاری وزیر نیرو برای پاسخ به سوال نماینده قم درباره افزایش قیمت انشعاب‌های برق در مجلس حاضر شده بود و گفت: «ما باید به ازای هر انشعاب تأسیسات عظیمی ایجاد کنیم و این کار هزینه‌های بسیار سنگینی دارد؛ حتی در مواقعی که یک مصرف کننده مصرفش بالا می‌رود برای تأمین برق جدید هزینه‌های قابل توجهی متحمل می‌شویم».

چیت چیان همچنین ادامه داد: «در مجلس گذشته کمیسیون انرژی بررسی همه جانبه‌ای از صنعت برق انجام دادند و نتیجه این بود که به ازای هزینه‌های بالایش، درآمد کافی ندارد و به این ترتیب ادامه فعالیت صنعت برق میسر نیست».

اما آیا افزایش قیمت انشعاب‌های برق بهترین راهکار برای جبران کسری منابع مالی وزارت نیرو است در حالی‌که قیمت برق هنوز در کشور یارانه‌ایست؟ آیا راهکارهای بهتری وجود ندارد؟

به‌نظر می‌رسد در شرایطی که تعرفه برق تمامی پلکان‌های قیمتی از قیمت آزاد پایین‌تر است و عملا یارانه‌ای است، راهکار اساسی احیای اقتصاد برق در بلندمدت اصلاح تعرفه‌های برق با هدف حذف یارانه‌ی پنهان انرژی مشترکین پرمصرف در بخش خانگی است.

این در حالی است که وزارت نیرو و شورای اقتصاد، در آذرماه ۹۵، بر اساس همان روند معیوب گذشته، مجدداً تعرفۀ همۀ پله‌های مصرف را «به صورت یکسان» ۱۰% افزایش دادند. این شیوه سبب شد همچنان قیمت برق حتی در بالاترین پلکان مصرف، یارانه‌ای باقی بماند و از سوی دیگر، در افزایش قیمت‌ها، میان مشترکین پرمصرف و کم‌مصرف هیچ تفاوتی نباشد و عملاً «تر و خشک با هم بسوزند».

 بر اساس تعرفه‌های برق سال ۹۵ علیرغم اعلام افزایش قیمت ۱۰ درصدی تعرفه‌ها در بخش خانگی در آذر ماه همچنان تعرفه بالاترین پلکان برق از قیمت صادراتی برق به عراق (۱۰ سنت بر هر کیلووات ساعت) پایین‌تر است (شکل ۱). این بدین معناست که هر مشترکی که برق بیشتری مصرف کند عملا از یارانه پنهان انرژی بیشتر بهره می‌برد که خلاف عدالت است. متاسفانه این شیوه قیمت‌گذاری مشوق افزایش مصرف برق است.

بنابراین لازم است تعرفه برق پله‌های بالا (مثلا ۳ پله آخر) برابر یا بیشتر از قیمت آزاد قرار داده شود تا مصارف بی‌رویه مشمول یارانه نباشند. اجرای این کار نسبت به افزایش قیمت انشعاب از جهات مختلفی مزیت دارد از جمله:

۱. رعایت عدالت در توزیع یارانه‌های انرژی: به این صورت که با مصرف بیشتر نه تنها یارانه بیشتری به مشترکین تعلق نمی‌گیرد بلکه آن مقدار یارانه‌ای که مشترکین پرمصرف به ازای مصرف برق خود در پله های پایین‌تر دریافت کرده می‌کردند، دیگر به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.

۲. کاهش مصرف برق: با افزایش ناگهانی تعرفه‌ی پله‌های آخر مشترکینی که در این گروه‌ها قرار دارند برای کاهش مصرف برق خود انگیزه زیادی پیدا می‌کنند.

۳. کاهش نارضایتی‌های اجتماعی: در این روش نسبت به افزایش قیمت انشعاب برق افراد کمتری در گروه‌های مشمول افزایش قیمت قرار می‌گیرند. علاوه بر این مطالعات نشان می‌دهد که افرادی که بیشتر مصرف می‌کنند عموماً درآمد بیشتری هم دارند و این افزایش قیمت فشاری به قشر ضعیف جامعه وارد نمی‌کند. در نتیجه فقط افراد پرمصرف اند که جریمه می‌شوند و سایر افراد، هیچ افزایش قیمتی را تجربه نمی‌کنند.

با اجرای این مدل علاوه براین‌که نیازی به افزایش ناگهانی قیمت انشعاب برق نیست و دولت می‌تواند با شیب کمتری حق انشعاب را به قیمت تمام‌شده برساند، بلکه حذف یارانه‌های نقدی هم ضرورت ندارد؛ چرا که یارانه انرژی پرمصرف‌ها حذف می‌شود و نارضایتی‌های ناشی از حذف یارانه‌های نقدی مرتفع می‌گردد.

بی‌دلیل نبود که احمد امیرآبادی فراهانی، نماینده مردم قم در مورد افزایش حق انشعاب برق به وزیر نیرو در همین رابطه تذکر داد که «اینطور نباشد که به خاطر سوء مدیریت دست در جیب مردم کنیم. توجه کنید که علاوه بر جیب مردم راه‌های دیگری هم هست که باید به دنبال آنها بروید».

منبع عیار انلاین