جای خالی انرژهای تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور

به گزارش برق نیوز، دبیر ستاد توسعه فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در مورد اقدامات این ستاد برای ارزان‌تر شدن پانل‌های خورشیدی به منظور تولید بیشتر این نوع از انرژی گفت: یکی از منابع بسیار پرکاربرد انرژی‌های تجدیدشونده انرژی خورشیدی است که خوشبختانه کشور پتانسیل خیلی خوبی در آن دارد.

سیروس وطنخواه مقدم ادامه داد:، اما به دلایل مختلف از جمله اقتصاد انرژی و قیمت ارزان انرژی در کشور، قیمت تمام شده فناوری موجود و رایج پانل‌های فتوولتائیک خورشیدی هنوز با انرژی‌های متعارف مثل سوخت‌های فسیلی و انرژی‌های برق تولیدی از نیروگاه‌های مختلف مانند سیکل ترکیبی قابل رقابت نیست.

وی افزود: اگر نگاهی به روند طی شده در ۱۰ سال گذشته در این حوزه داشته باشیم، به دلیل پیشرفت‌های فناوری در حوزه خورشیدی قیمت برق حاصل از انرژی خورشیدی در چند بازه زمانی چند بار به شکل باور نکردنی کاهش یافته و امروز با قیمت‌های گذشته قابل مقایسه نیست.

دبیر ستاد توسعه فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تاکید کرد: امروز به علت تغییر در مواد اولیه مورد استفاده در پانل‌های خورشیدی و ارتقای فرایندهای تولید، معرفی فرایندهای جدید تولیدی و افزایش راندمان پانل‌های خورشیدی، استفاده بیشتر از این نوع انرژی با کاهش قیمت روبروست و مسئله کاهش قیمت در دستور کار مراکز تحقیقاتی دنیا و مراکز داخلی قرار دارد.

وی یادآور شد: قیمت هر کیلووات برق تولیدی از پانل‌های خورشیدی به زیر ۴ تا ۵ سنت یورو رسیده است؛ در ایران هم به لحاظ مواد مورد استفاده در این پانل‌ها برنامه هایی داریم و بعضی شرکت‌های دانش بنیان روی آن کار می‌کنند؛ مثلا روی سلول‌های خورشیدی پروسکایت یا سلول‌های زیستی، فرایندهای تولیدی پانل‌های دوسویه/bifacial که از هر دو سطح نور خورشید را جذب و تولید انرژی می‌کنند، شرکت‌های دانش بنیانی در حال فعالیت هستند. ضمن اینکه درباره نحوه اتصال این‌ها برای افزایش راندمان نیز تحقیقاتی در حال انجام است.

دبیر ستاد توسعه فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: تصور می‌کنم با این روند که در دنیا اتفاق افتاده و در کشور هم ما در دست پیگیری است، در آینده نزدیک شاهد تحولات خوبی در کاهش قیمت خواهیم بود.

وی تاکید کرد: اگر هزینه‌های خارجی و محیط زیستی استفاده از سوخت‌های فسیلی در نظر گرفته و در قیمت تجدیدپذیر‌ها لحاظ شود (که معمولا در نظر گرفته نمی‌شود) قیمت‌های موجود دنیا قیمت هایی قابل رقابت هستند. توسعه انرژی‌های فسیلی در کشور با پول دولتی و تصدی دولتی انجام شده، ولی در حال حاضر در حوزه انرژی تجدیدپذیر از مشارکت بخش‌های خصوصی بیشتر استفاده می‌شود.

وی در مورد ضرورت حمایت دولت در توسعه منابع انرژی‌های تجدیدپذیر پاسخ داد: در حال حاضر توسعه تجدیدپذیر‌ها بدون حمایت دولت با دشواری مواجه خواهد بود. دولت‌ها بسته‌های سیاستی حمایتی از توسعه این بخش دارند؛ زیرا هنوز دو کفه انرژی‌های متعارف و تجدیدپذیر برابر نیستند.

وطن خواه ادامه داد: در بیش از ۲۰ سالی که کشور ما در این حوزه ورود و فعالیت نموده است، در سال‌های ابتدایی دولت با سرمایه گذاری دولتی مزارع خورشیدی را در مناطق مختلف راه اندازی کرد، ولی با گذشت زمان و اصلاح سیاست‌ها به سیاست‌های درست تولی گر نبودن دولت در بخش اجرا، به سمت بهترین شیوه استفاده یعنی استفاده از توان بخش خصوصی تغییر جهت داد.

این مقام مسئول ادامه داد: در دو سال اخیر این تغییر سیاست به خوبی نمایان شده است.

 

وزارت نیرو به عنوان مجری اصلی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از سیاست تشویقی بخش خصوصی استفاده می‌کند و توسعه نیروگاه‌ها را به دست بخش خصوصی اجرا می‌کند.

وی با اشاره به خرید برق تولیدی انرژی خورشیدی توسط وزارت نیرو گفت: وزارت نیرو تعرفه خرید تضمینی برق را ابلاغ کرد که هر کس بتواند برق خورشیدی تولید کند وزارت نیرو با قیمت قابل توجهی می‌خرد. گرچه تغییرات زودهنگامی در تعرفه‌ها رخ داد و مشکلات اجرایی مانند تعیین هزینه محیط زیستی و ... بر سر راه بخش خصوصی وجود داشته و هنوز هم وجود دارد.

وطن خواه با تاکید بر ادامه سیاست‌ها در زمینه توسعه انرژی خورشیدی گفت: صنعت تجدیدپذیر‌ها در کشور ما هم در بخش دولت و سیاست‌های دولتی و هم در بخش خصوصی جوان است و جای کار بسیار دارد؛ در بسیاری کشور‌ها بسته یا بسته‌های سیاستی متنوعی برای مشارکت و تشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تدارک دیده اند.

وی یادآور شد: در هیچ کشوری با یک سیاست توسعه محقق نشده و اقدامات مکمل دیگری به صورت یکپارچه باید اتفاق افتد تا توسعه مطلوب این بخش از انرژی محقق شود.

«البته نباید فراموش کرد همین اقدامات دو سه سال اخیر وزارت نیرو با زحمات و تلاش‌های زیادی روی داده است. سال گذشته ۱۰۰ مگاوات برق تجدیدپذیر وارد مدار شد که قابل توجه است؛ اما در سبد انرژی کشور سهم بزرگی نیست».

دبیر ستاد توسعه فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر همچنین خاطرنشان کرد: به طور کلی با توجه به بروکراسی و مداخله چند نهادی اداری، مشکلات اجرایی تملک و تخصیص زمین، نبود یا کمبود منابع پایدار مالی برای خرید برق تجدیدپذیر، قیمت تقریبا رایگان انرژی در کشور، در سایه نفت و گاز ماندن تجدیدپذیرها، نبود زیرساخت‌های منطقه‌ای و ملی برای حرارت تجدیدپذیر و هزینه‌های قابل توجه سرمایه گذاری، در داخل توسعه انرژی‌های تجدید پذیر کار ساده‌ای نیست و به همین دلایل توسعه آن‌ها متناسب با پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های کشور انجام نشده است.

وطن خواه در مورد نقشه راه توسعه تجدیدپذیر‌ها در مناطق مختلف کشور نیز گفت: به لحاظ سیاست‌های کلی امروز مشکلی نداریم و به اندازه کافی اسناد بالادستی برای آن وجود دارد.

وی اضافه کرد: سند راهبردهای انرژی تنظیمی سازمان برنامه و بودجه در یکی دو بند به صورت مستقیم روی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر انگشت گذاشته و ظرفیت پنج هزار مگاوات را مشخص کرده است. در برنامه ششم توسعه تولید پنج هزار مگاوات برق تجدیدپذیر دیده شده است.

وطن خواه گفت: ضمن اینکه ستاد نقشه شورای عالی انقلاب فرهنگی سند ملی توسعه دانش بنیان انرژی‌های تجدیدپذیر را مصوب کرده است. هر چند که این سند هنوز ابلاغ نشده و ما در ستاد به شدت ابلاغ شدن آن را پیگیری می‌کنیم.

دبیر ستاد توسعه فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر یادآور شد: به طور کلی در سیاست‌های کلان انرژی کشور به نوعی بر ضرورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اجماع داریم و نقص قابل توجهی از این بابت در کشور وجود ندارد.

وی گفت: با تایید سازمان برنامه و بودجه در سند ملی توسعه دانش بنیان انرژی‌های تجدیدپذیر تصریح شده است که ۸. ۱ درصد از عرضه انرژی اولیه کشور باید از انرژی‌های تجدیدپذیر باشد؛ این میزان معادل ۱۰ هزار مگاوات برق تجدید پذیر و ۱۰ هزار مگاوات حرارت تجدیدپذیر برای ۱۰ سال آینده است که از این میزان بین ۴۰ تا ۶۰ درصد را انرژی خورشیدی باید پوشش دهد، به لحاظ هدف گذاری و برنامه بلندمدت اسناد لازم را داریم.

وطنخواه تصریح کرد:، اما اینکه این اسناد برش استانی یا منطقه‌ای دارند یا خیر، باید گفت: پیش از این در سال‌های گذشته به طور کلی و عمومی ظرفیت سنجی و پتانسیل یابی منطقه‌ای در وزارت نیرو انجام شده، ستاد هم چند پروژه در مورد پتانسیل سنجی و توسعه منطقه‌ای انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است.

«کشور می‌داند در چه مناطقی ظرفیت‌های بادی و در کجا ظرفیت خورشیدی وجود دارد. البته احداث یک واحد نیروگاهی در یک نقطه خاص نیاز به مطالعات کسب وکار، امکان سنجی فنی اقتصادی و پتانسیل سنجی دقیق نقطه‌ای توسط هر شرکت یا مجموعه متقاضی دارد».

وی در مورد کاربردهای انرژی خورشیدی در صنعت کشاورزی گفت: انرژی‌های تجدیدپذیر در صنایع و بخش‌های مختلف کاربرد دارد؛ یکی از کاربردهای خوب آن‌ها در صنعت کشاورزی است.

 

در صنایع کشاورزی یا توسعه روستایی یکی از بازیگران اصلی منابع انرژی، انرژی خورشیدی است که طرح‌ها و موضوعات مختلفی در این زمینه هم در کشور تعریف شده که اندکی اجرایی شده اند و متاسفانه برخی هنوز اجرا نشده اند.

وطنخواه ادامه داد: برق دار کردن پمپ‌های کشاورزی با استفاده از انرژی خورشیدی مصوبه شورای اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه را دارد و دستگاه هایی موظف و مکلف به اجرای آن شده اند. اقداماتی در سازمان انرژی‌های نو وزارت نیرو و شرکت بهینه سازی سوخت وزارت نفت انجام شده است. در ستاد هم به لحاظ فناوری با موسسات تحقیقاتی پروژه هایی مصوب و اجرایی شده است.

وی با اشاره به تحقیق روی پمپ‌های کشاورزی گفت: در بحث تجهیزات روی بعضی پمپ‌ها مثل پمپ‌های جذر ومدی و پمپ‌های جریانی توسعه فناوری هایی صورت گرفته، این فناوری‌ها در آستانه تجاری شدن هستند. در ایجاد بعضی زیرساخت‌های آزمایشگاهی نیز اقداماتی صورت گرفته است. نکته مهم این است که مخاطب این بحث فقط کشاورزان نیستند و غیر از کشاورزان، کارافرینان، مجموعه‌های تولیدی و شرکت‌های دانش بنیان از مخاطبان اصلی توسعه دهنده فناوری‌ها هستند.

این مقام مسئول در مورد سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در آینده در تولید و عرضه کلی انرژی در کشور نیز گفت: در سبد کلی انرژی هنوز تجدیدپذیر‌ها سهم نمایانی ندارند و سهم آن‌ها به کمتر از یک درصد و حتی شاید کمتر از نیم درصد می‌رسد.

وطنخواه ادامه داد: ظرفیت برق تولیدی کشور حدود ۷۰ هزار مگاوات نیروگاهی است و کل ظرفیت نصب شده تجدیدپذیر‌ها روی هم رفته به ۳۵۰ مگاوات نمی‌رسد. در این نسبت بخش کشاورزی هم سهم بسیار بسیار اندک و ناچیزی دارد. همین سهم اندک نشان می‌دهد چقدر در این زمینه باید کار انجام بشود. قطعا با اجرایی شدن سیاست‌ها و برنامه‌های کلان تجدیدپذیر‌ها این ارقام می‌توانند بسیار رشد کند.

وی در خاتمه گفت: از اینرو ستاد توسعه دانش بنیان انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان یک ستاد فرا دستگاهی که شتابدهی به روند توسعه دانش بنیان تجدیدپذیر‌ها و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان را در دستور کار دارد، برای تسریع روند توسعه کشور در این حوزه، تهیه برنامه اجرایی سازی اقدامات پیش بینی شده در سند توسعه دانش بنیان انرژی‌های تجدیدپذیر را یکی از برنامه‌ها و اولویت‌های خود در سال جاری قرار داده است.