برای کسانی که در آزمون علمی وزارت نیرو قبول شده اند، مهم است که درباره تاریخچه وزارت نیرو، وظایف و ماموریت ها، قانون تاسیس و ... اطلاعاتی داشته باشند. در ادامه می توانید مطالبی در این باره را مشاهده نمایید.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز:
آنچه در این صفحه خواهید خواند:
~تاریخچه وزارت نیرو در گذرگاه تاریخ
~چشم انداز
~وظایف و مأموریت‌ها
~قانون تأسیس
~اهداف کلان وزارت نیرو
~سیاست‌های کلان وزارت نیرو
~منشور اخلاقی وزارت نیرو
~وزرای نیرو از گذشته تا به امروز
~اطلاعات تماس وزات نیرو
تاریخچه وزارت نیرو در گذرگاه تاریخ
آغاز تشکیل وزارت آب و برق (که بعد‌ها به وزارت نیرو تغییر نام و وظیفه پیدا کرد) از اولین نظام نامه موسسه برق تهران مصوب بیست و پنجم مهر ماه ۱۳۱۵ که به منظور برق رسانی به منازل و معابر شهر تهران تاسیس شده بود؛ و قانون اجازه تاسیس بنگاه آبیاری مصوب بیست و نه اردیبهشت سال ۱۳۲۲ که وظیفه اش توسعه و اصلاح امور آبیاری کشور بود؛ به وجود آمد. وضعیت ساختار اداری دولت پس از مشروطه تا سال ۱۳۴۲ که وزارت آب و برق تأسیس‌شد، همیشه بگونه‌ای بوده که ضرورت تمرکز مربوط به امور آب و برق و انرژی در یک مجموعه منسجم احساس می‌شد. به وجود آمدن تاسیسات سدهای مخزنی در نقاط مختلف کشور (لار، لتیان، درودزن، زرینه رود، و…) قانون اجرای انتقال برق ازطریق خطوط هوایی (۲ / ۳ / ۱۳۳۹) و وجود چندین دستگاه که متکفل مسئله آب رسانی و برق رسانی بوده‌اند نیز هیچگاه راهگشای حل معضلات جامعه نبوده است. بنابراین، دیدگاه های جدیدی که دخالت مؤثرتر دولت در امور زیربنایی در بخشهای آب، برق و انرژی را ضروری می‌دانست؛ همچنان سبب بوجود آمدن طیف وسیعی از دستگاههای اجرایی موازی و مشترک گردید که به نحوی به مسئله تامین برق وآب (آشامیدنی، کشاورزی و سایر مصارف) مشغول بودند. اما مشکل اساسی این بود که این دستگاه‌ها از نظام و انسجام و هماهنگی خاصی برخوردار نبودند. به همین دلیل این معضل دولتمردان را برآن داشت تا با تاسیس یک سازمان که بتواند وظایف ارایه خدمات آب و برق را درسراسر کشور برعهده بگیرد؛ موافقت کنند و همین تفکر در نهایت منجر به‌تأسیس «وزارت آب و برق» شد.
لایحه قانون تاسیس وزارت آب وبرق مصوب بیست وششم اسفند ۱۳۴۲ در واقع نقطه پایانی به تمامی سرگردان هایی بود که هم مصرف کنندگان آب و برق داشتند و هم شرکت هایی که دراین زمینه فعالیت می‌کردند.
براساس این مصوبه وظایف اصلی این وزرات خانه عبارت بودنداز:
الف- نظارت بر منابع آب کشور و اجرای طرح‌های تامین آب و انتقال آن‌ها به مراکز مصرف
ب- نظارت بر نحوه جاری شدن فاضلاب شهرها و واحدهای صنعتی
ج- اجرای طرح‌های انتقال و توزیع برق درقالب ایجاد شرکتهای برق منطقه‌ای و نظارت بر نحوه استفاده از برق
«وزارت آب وبرق» از سازمان آب تهران، بنگاه برق تهران، بنگاه مستقل آبیاری، اداره کل لوله کشی آب تهران، آب و برق خوزستان، آب و برق کرج و اداره حفاظت از تاسیسات سدهای لار و لتیان ویا سایرسازمان‌های دولتی که برای احداث و بهره برداری از سدها و منابع آب وبرق کشور به وجود آمده بودند؛ تشکیل شد. به این وسیله هم مصرف کنندگان آب و برق و هم شرکت‌ها و سازمانهای متولی این دو صنعت صاحب یک وزارت خانه با شرح وظایف مشخص شدند.
با تصویب قانون ایجاد «سازمان برق ایران» (مصوب ۱۹ / ۴ / ۱۳۴۶) وزارت آب و برق موظف به تشکیل شرکتهای برق منطقه‌ای جهت اجرای طرح‌های برق رسانی به سراسر کشور شد. همچنین تصویب قانون تاسیس «شرکتهای بهره برداری از اراضی زیر سدها» در سراسر کشور در تاریخ ۳۰ / ۲ / ۱۳۴۷ وظایف وزارت آب و برق روز به روز کامل‌تر و مشخص‌تر می‌شد. پس از ایجاد «سازمان انرژی اتمی ایران»، قرارشد وظیفه مطالعه و به کار گیری سایر انرژی‌های تجدید پذیر به وزارت آب و برق داده شود و به همین دلیل مقدمات تشکیل وزارت نیرو برای انجام کلیه امور مربوط به آب وبرق و انرژی‌های تجدیدپذیر به وجود آمد.
قانون تاسیس «وزارت نیرو» در بیست و هشتم بهمن ۱۳۵۳ به تصویب رسید که هدف آن حداکثر استفاده ازمنابع انرژی و آب کشور و همچنین تهیه و تامین انرژی و آب برای انواع مصارف عمومی شهروندان عنوان شد.
وظایف اساسی وزارت نیرو نوع گسترده و همه جانبه‌ای از وظایف وزارت آب وبرق پیشین بود. ازجمله مهم‌ترین این وظایف که در قانون تاسیس به آن‌ها اشاره شده است؛ عبارتنداز:
الف- مطالعه و تحقیق درباره انواع انرژی و تعیین سیاست‌ها و اجرای برنامه‌های انرژی
ب- سیاستگذاری، هماهنگی، نظارت وبهره برداری از شرکت‌ها و موسساتی که وظیفه تولید، انتقال و توزیع انرژی درسراسر کشور را به عهده دارند.
ج- مطالعه و شناخت منابع آب کشور و بهره برداری از آن‌ها
د- احداث نیروگاههای برق و تاسیسات تصفیه و آبرسانی در تمام نقاط کشور
ه- ساخت و تولید انواع کالاهای آب و برق
با تاسیس وزارت نیرو تمامی اختیارات وزارت آب وبرق به وزارت نیرو منتقل شد و حتی بر اساس ماده ۹ این قانون سازمان انرژی اتمی ایران از سازمانهای زیرمجموعه وزارت نیرو محسوب شد و در اصلاح ماده ۱ قانون وزارت نیرو در بیستم اردیبهشت ۱۳۵۷، احداث، تکمیل و بهره برداری از نیروگاههای اتمی نیز از وظایف اصلی وزارت نیرو تلقی شد. براساس ماده ۸ این قانون شرکت ملی نفت ایران نیز موظف شد که برنامه‌های تولید، پالایش و توزیع نفت و گاز را دراختیار وزارت نیرو قرار دهد. هرچند پس از پیروزی انقلاب اسلامی و توجه به توسعه و ضرورت استفاده گسترده ازانرژی اتمی، «سازمان انرژی اتمی» مستقل و از وزارت نیرو منفک شد.
درادامه تکمیل وظایف وزارت نیرو در بیست ونهم تیرماه ۱۳۵۴ قانون تشکیل «شرکتهای تامین و توزیع آب و تاسیسات آب وفاضلاب شهرها» به تصویب رسید. بر اساس این قانون ایجاد شبکه‌های جمع آوری و دفع فاضلاب نیز با همکاری شهرداری‌ها یا بخش خصوصی برعهده وزارت نیرو گذاشته شد.
با وقوع انقلاب اسلامی ایران وتشکیل «شواری انقلاب جمهوری اسلامی ایران»، با تصویب لایحه قانونی راجع به تغییرات وظایف وزارت نیرو مصوب بیست و یکم تیرماه ۱۳۵۹ بخشی از وظایف وزارت نیرو به سایرسازمان‌ها یا وزارت خانه‌ها منتقل شد. براساس این لایحه تامین و توزیع آب آشامیدنی شهرها به استانداری و شهرداری‌ها منتقل شد. ادارات آبیاری و تشکیلات مربوط به آن‌ها نیز به وزارت کشاورزی و عمران روستایی واگذار شد. بدین ترتیب یک بار دیگر وظایف وزارت نیرو دست خوش تغییر وتحول شد.
ایران یکی از کشورهایی است که از لحاظ موقعیت جغرافیایی در منطقه خشک و نیم خشک کره زمین قرارگرفته است، به همین دلیل موضوع آب همواره مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته و نبود قانون مشخصی دراین زمینه موجب بروز مشکلات حقوقی می‌شد. با تصویب قانون توزیع عادلانه آب درتاریخ شانزدهم اسفند ۱۳۶۱ حدود و اختیارات یکی از اساسی‌ترین وظایف وزارت نیرو که همواره با چالش عمومی روبرو بود، تعیین و مشخص شد. این قانون در پنج فصل و ۵۲ ماده و ۲۷ تبصره، وضعیت چگونگی حفاظت و بهره برداری از منابع آب و حتی فاضلاب را تشریح و هدفمند کرد. درهمین راستا نیز قانون تشکیل کمیته بزرگ سدهای بزرگ و کمیته ملی آبیاری و زهکشی با هدف تسهیل عضویت در کمیسیون‌های بین المللی و انجام مطالعات علمی در این زمینه در سوم تیرماه ۱۳۶۶ به تصویب رسید.
با پایان یافتن جنگ هشت ساله تحمیلی عراق بر علیه کشور ایران بازسازی و اجرای طرح‌های عمرانی شدت بیشتری گرفت و دولت و مجلس شورای اسلامی نیز توجه خود را به تصویب قوانین و اجرای طرح‌های عمرانی معطوف داشتند. وضعیت بهداشت محیط شهرها والزام و ضرورت جمع آوری، انتقال و ساماندهی فاضلاب و تاسیسات آب رسانی شهرها و واحدهای صنعتی، مقدمات تصویب قوانینی را دراین زمینه به وجود آورد. برهمین اساس قانون تشکیل «شرکتهای آب وفاضلاب» درتاریخ چهارم اسفند ۱۳۶۹ تصویب و ابلاغ شد. براساس این قانون ایجاد وبهره برداری از شبکه‌های توزیع آب شهری وجمع آوری وانتقال وتصفیه فاضلاب شهرها برعهده شرکتهای مستقلی با عنوان شرکتهای آب وفاضلاب استانی که زیر نظر وزارت نیرو انجام وظیفه می‌کنند؛ گذاشته شد.
بخشی از امورات عمرانی مربوط آبرسانی روستاها وجمع آوری و دفع فاضلاب‌های روستایی هنوز تا این تاریخ دراختیار وزارت نیرو قرار نگرفته بود و کماکان برعهده وزارت جهاد سازندگی بود. به منظور یکپارچه سازی وظایف و واگذاری کلیه خدمات آب و برق به مردم ایران، بنا به تصویب هیئت وزیران در مردادماه ۱۳۸۱ وظایف آب وفاضلاب‌های روستایی نیز به وزارت نیرو واگذار شد. همچنین برق رسانی به روستاها نیز برعهده وزارت نیرو گذاشته شد.
به این وسیله کلیه وظایف تامین وآبرسانی به شهرها و روستاها، ایجاد شبکه‌ها وتصفیه خانه‌های فاضلاب شهری و روستایی و تامین وتوزیع برق به شهرها و روستاها، ومطالعه واستفاده از انرژی‌های تجدید پذیر ازجمله اساسی‌ترین وظایف وزارت نیرو است که هم اکنون در حال انجام است.
توسعه جمعیت، تکثر شهرها و لزوم توجه به تجهیز روستاها از یکسو و تحولات و تغییرات شتابنده فن آوری از سویی دیگر موجب میشود که ساختار سازمانی دولت و به تبع آن وزارت خانه‌ها در دوره‌های متوالی دستخوش تغییرات شود. اما وزارت نیرو درگذر زمان تا سال ۱۳۸۶ وظایف و ماموریت هایی را دارد که دراین متن به آن‌ها اشاره شده است.
ــــــــــ
وظایف و مأموریت‌ها
شرح وظایف
وظایف وزارت نیرو در قانون تاسیس آن که درتاریخ ۲۸ / ۱۱ / ۱۳۵۳ به تصویب مجلس سنای وقت رسید، مشخص شده است. اما با گذشت زمان و وقوع انقلاب اسلامی ایران دربیست ودوم بهمن ماه سال هزاروسیصدوپنجاه وهفت و سایرقوانین اصلاحیه که در تاریخچه به آن‌ها اشاره شد؛ دچار تغییرات شده است. ولی هم اکنون (سال ۱۳۸۶) شرح وظایف وزارت نیرو در شش محور قابل تعریف است.
الف. – بخش آب:
۱ - اجرای طرح‌های ذخیره سازی، تامین وانتقال آب برای مصارف خانگی، کشاورزی، عمومی، تجاری وصنعتی
۲ - حفاظت، کنترل وبهره برداری از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی (رودخانه ها، سواحل، تالاب ها، دریاچه ها، چشمه ها، نهرها، کانالهای آب، قنوات، چاه‌ها وسایرمنابع آب)
۳ - تدوین وتنظیم پیش نویس قوانین و لوایح پشنهادی مربوط به منابع آب به دولت و مجلس
۴ - تلاش جهت مطالعه وعضویت در کمیته وکنوانسیون‌های جهانی درزمینه آب
۵ - سیاستگزاری، برنامه ریزی وارایه راهکارهای مناسب جهت اجرای طرح‌های مربوط به منابع آب کشور در قالب قوانینی وبرنامه‌های دولت
۶ - برنامه ریزی وانجام طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی منابع آب وتامین نیروی انسانی متخصص و آموزش و تربیت آنان.
۷ - هماهنگی، نظارت وارزیابی فعالیت شرکتهای زیرمجموعه درپیشبرد اهداف کلی منابع آب کشور.
۸ – جذب سرمایه‌های داخلی وخارجی وایجاد زمینه مناسب برای جلب مشارکت‌های مردمی وبخش خصوصی دراجرای طرح‌های آب در کشور
ب- بخش آب و فاضلاب:
۱ - سیاستگزاری، برنامه ریزی، اجرا وتوسعه طرح‌های آبرسانی، تصفیه و توزیع آب شهری و روستایی
۲ - سیاست گزاری، برنامه ریزی، اجرا وتوسعه طرح‌های جمع آوری، انتقال وتصفیه پساب‌های صنعتی، شهری و روستایی
۳ - تدوین وتنظیم پیش نویس قوانین ولوایح پیشنهادی مربوط به تعرفه‌های آب ب‌ها وفاضلاب و حق اشتراک آب و فاضلاب به صورت سالیانه به دولت ومجلس واجرای آن‌ها
۴ - انجام امور تحقیقاتی مرتبط با فعالیت شرکتهای آب و فاضلاب و هماهنگی و برنامه ریزیآموزشی بمنظور ارتقاء سطح علمی کارکنان شرکتهای آب و فاضلاب
۵ - عضویت درکنفرانس‌ها وانجمن‌های جهانی به منظورکسب وتبادل اطلاعات تخصصی وانجام مطالعات، پژوهش‌ها وتهیه طرح‌های آب وفاضلاب.
۶ - تهیه استاندارد‌ها و رویه‌های اجرایی مربوط به امورآب وفاضلاب شهری بمنظور ارایهخدمات بهتربه مشترکین، استفاده بهینه ازامکانات، کنترل کیفی پساب خروجی ازتصفیه خانه‌های فاضلاب براساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست
۷ - هماهنگی، نظارت وارزیابی فعالیت شرکتهای زیرمجموعه درپیشبرد اهداف کلی آب و فاضلاب کشور.
~تاریخچه وزارت نیرو در گذرگاه تاریخ
~چشم انداز
~وظایف و مأموریت‌ها
~قانون تأسیس
~اهداف کلان وزارت نیرو
~سیاست‌های کلان وزارت نیرو
~منشور اخلاقی وزارت نیرو
~وزرای نیرو از گذشته تا به امروز
~اطلاعات تماس وزات نیرو
تاریخچه وزارت نیرو در گذرگاه تاریخ
آغاز تشکیل وزارت آب و برق (که بعد‌ها به وزارت نیرو تغییر نام و وظیفه پیدا کرد) از اولین نظام نامه موسسه برق تهران مصوب بیست و پنجم مهر ماه ۱۳۱۵ که به منظور برق رسانی به منازل و معابر شهر تهران تاسیس شده بود؛ و قانون اجازه تاسیس بنگاه آبیاری مصوب بیست و نه اردیبهشت سال ۱۳۲۲ که وظیفه اش توسعه و اصلاح امور آبیاری کشور بود؛ به وجود آمد. وضعیت ساختار اداری دولت پس از مشروطه تا سال ۱۳۴۲ که وزارت آب و برق تأسیس‌شد، همیشه بگونه‌ای بوده که ضرورت تمرکز مربوط به امور آب و برق و انرژی در یک مجموعه منسجم احساس می‌شد. به وجود آمدن تاسیسات سدهای مخزنی در نقاط مختلف کشور (لار، لتیان، درودزن، زرینه رود، و…) قانون اجرای انتقال برق ازطریق خطوط هوایی (۲ / ۳ / ۱۳۳۹) و وجود چندین دستگاه که متکفل مسئله آب رسانی و برق رسانی بوده‌اند نیز هیچگاه راهگشای حل معضلات جامعه نبوده است. بنابراین، دیدگاه های جدیدی که دخالت مؤثرتر دولت در امور زیربنایی در بخشهای آب، برق و انرژی را ضروری می‌دانست؛ همچنان سبب بوجود آمدن طیف وسیعی از دستگاههای اجرایی موازی و مشترک گردید که به نحوی به مسئله تامین برق وآب (آشامیدنی، کشاورزی و سایر مصارف) مشغول بودند. اما مشکل اساسی این بود که این دستگاه‌ها از نظام و انسجام و هماهنگی خاصی برخوردار نبودند. به همین دلیل این معضل دولتمردان را برآن داشت تا با تاسیس یک سازمان که بتواند وظایف ارایه خدمات آب و برق را درسراسر کشور برعهده بگیرد؛ موافقت کنند و همین تفکر در نهایت منجر به‌تأسیس «وزارت آب و برق» شد.
لایحه قانون تاسیس وزارت آب وبرق مصوب بیست وششم اسفند ۱۳۴۲ در واقع نقطه پایانی به تمامی سرگردان هایی بود که هم مصرف کنندگان آب و برق داشتند و هم شرکت هایی که دراین زمینه فعالیت می‌کردند.
براساس این مصوبه وظایف اصلی این وزرات خانه عبارت بودنداز:
الف- نظارت بر منابع آب کشور و اجرای طرح‌های تامین آب و انتقال آن‌ها به مراکز مصرف
ب- نظارت بر نحوه جاری شدن فاضلاب شهرها و واحدهای صنعتی
ج- اجرای طرح‌های انتقال و توزیع برق درقالب ایجاد شرکتهای برق منطقه‌ای و نظارت بر نحوه استفاده از برق
«وزارت آب وبرق» از سازمان آب تهران، بنگاه برق تهران، بنگاه مستقل آبیاری، اداره کل لوله کشی آب تهران، آب و برق خوزستان، آب و برق کرج و اداره حفاظت از تاسیسات سدهای لار و لتیان ویا سایرسازمان‌های دولتی که برای احداث و بهره برداری از سدها و منابع آب وبرق کشور به وجود آمده بودند؛ تشکیل شد. به این وسیله هم مصرف کنندگان آب و برق و هم شرکت‌ها و سازمانهای متولی این دو صنعت صاحب یک وزارت خانه با شرح وظایف مشخص شدند.
با تصویب قانون ایجاد «سازمان برق ایران» (مصوب ۱۹ / ۴ / ۱۳۴۶) وزارت آب و برق موظف به تشکیل شرکتهای برق منطقه‌ای جهت اجرای طرح‌های برق رسانی به سراسر کشور شد. همچنین تصویب قانون تاسیس «شرکتهای بهره برداری از اراضی زیر سدها» در سراسر کشور در تاریخ ۳۰ / ۲ / ۱۳۴۷ وظایف وزارت آب و برق روز به روز کامل‌تر و مشخص‌تر می‌شد. پس از ایجاد «سازمان انرژی اتمی ایران»، قرارشد وظیفه مطالعه و به کار گیری سایر انرژی‌های تجدید پذیر به وزارت آب و برق داده شود و به همین دلیل مقدمات تشکیل وزارت نیرو برای انجام کلیه امور مربوط به آب وبرق و انرژی‌های تجدیدپذیر به وجود آمد.
قانون تاسیس «وزارت نیرو» در بیست و هشتم بهمن ۱۳۵۳ به تصویب رسید که هدف آن حداکثر استفاده ازمنابع انرژی و آب کشور و همچنین تهیه و تامین انرژی و آب برای انواع مصارف عمومی شهروندان عنوان شد.
وظایف اساسی وزارت نیرو نوع گسترده و همه جانبه‌ای از وظایف وزارت آب وبرق پیشین بود. ازجمله مهم‌ترین این وظایف که در قانون تاسیس به آن‌ها اشاره شده است؛ عبارتنداز:
الف- مطالعه و تحقیق درباره انواع انرژی و تعیین سیاست‌ها و اجرای برنامه‌های انرژی
ب- سیاستگذاری، هماهنگی، نظارت وبهره برداری از شرکت‌ها و موسساتی که وظیفه تولید، انتقال و توزیع انرژی درسراسر کشور را به عهده دارند.
ج- مطالعه و شناخت منابع آب کشور و بهره برداری از آن‌ها
د- احداث نیروگاههای برق و تاسیسات تصفیه و آبرسانی در تمام نقاط کشور
ه- ساخت و تولید انواع کالاهای آب و برق
با تاسیس وزارت نیرو تمامی اختیارات وزارت آب وبرق به وزارت نیرو منتقل شد و حتی بر اساس ماده ۹ این قانون سازمان انرژی اتمی ایران از سازمانهای زیرمجموعه وزارت نیرو محسوب شد و در اصلاح ماده ۱ قانون وزارت نیرو در بیستم اردیبهشت ۱۳۵۷، احداث، تکمیل و بهره برداری از نیروگاههای اتمی نیز از وظایف اصلی وزارت نیرو تلقی شد. براساس ماده ۸ این قانون شرکت ملی نفت ایران نیز موظف شد که برنامه‌های تولید، پالایش و توزیع نفت و گاز را دراختیار وزارت نیرو قرار دهد. هرچند پس از پیروزی انقلاب اسلامی و توجه به توسعه و ضرورت استفاده گسترده ازانرژی اتمی، «سازمان انرژی اتمی» مستقل و از وزارت نیرو منفک شد.
درادامه تکمیل وظایف وزارت نیرو در بیست ونهم تیرماه ۱۳۵۴ قانون تشکیل «شرکتهای تامین و توزیع آب و تاسیسات آب وفاضلاب شهرها» به تصویب رسید. بر اساس این قانون ایجاد شبکه‌های جمع آوری و دفع فاضلاب نیز با همکاری شهرداری‌ها یا بخش خصوصی برعهده وزارت نیرو گذاشته شد.
با وقوع انقلاب اسلامی ایران وتشکیل «شواری انقلاب جمهوری اسلامی ایران»، با تصویب لایحه قانونی راجع به تغییرات وظایف وزارت نیرو مصوب بیست و یکم تیرماه ۱۳۵۹ بخشی از وظایف وزارت نیرو به سایرسازمان‌ها یا وزارت خانه‌ها منتقل شد. براساس این لایحه تامین و توزیع آب آشامیدنی شهرها به استانداری و شهرداری‌ها منتقل شد. ادارات آبیاری و تشکیلات مربوط به آن‌ها نیز به وزارت کشاورزی و عمران روستایی واگذار شد. بدین ترتیب یک بار دیگر وظایف وزارت نیرو دست خوش تغییر وتحول شد.
ایران یکی از کشورهایی است که از لحاظ موقعیت جغرافیایی در منطقه خشک و نیم خشک کره زمین قرارگرفته است، به همین دلیل موضوع آب همواره مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته و نبود قانون مشخصی دراین زمینه موجب بروز مشکلات حقوقی می‌شد. با تصویب قانون توزیع عادلانه آب درتاریخ شانزدهم اسفند ۱۳۶۱ حدود و اختیارات یکی از اساسی‌ترین وظایف وزارت نیرو که همواره با چالش عمومی روبرو بود، تعیین و مشخص شد. این قانون در پنج فصل و ۵۲ ماده و ۲۷ تبصره، وضعیت چگونگی حفاظت و بهره برداری از منابع آب و حتی فاضلاب را تشریح و هدفمند کرد. درهمین راستا نیز قانون تشکیل کمیته بزرگ سدهای بزرگ و کمیته ملی آبیاری و زهکشی با هدف تسهیل عضویت در کمیسیون‌های بین المللی و انجام مطالعات علمی در این زمینه در سوم تیرماه ۱۳۶۶ به تصویب رسید.
با پایان یافتن جنگ هشت ساله تحمیلی عراق بر علیه کشور ایران بازسازی و اجرای طرح‌های عمرانی شدت بیشتری گرفت و دولت و مجلس شورای اسلامی نیز توجه خود را به تصویب قوانین و اجرای طرح‌های عمرانی معطوف داشتند. وضعیت بهداشت محیط شهرها والزام و ضرورت جمع آوری، انتقال و ساماندهی فاضلاب و تاسیسات آب رسانی شهرها و واحدهای صنعتی، مقدمات تصویب قوانینی را دراین زمینه به وجود آورد. برهمین اساس قانون تشکیل «شرکتهای آب وفاضلاب» درتاریخ چهارم اسفند ۱۳۶۹ تصویب و ابلاغ شد. براساس این قانون ایجاد وبهره برداری از شبکه‌های توزیع آب شهری وجمع آوری وانتقال وتصفیه فاضلاب شهرها برعهده شرکتهای مستقلی با عنوان شرکتهای آب وفاضلاب استانی که زیر نظر وزارت نیرو انجام وظیفه می‌کنند؛ گذاشته شد.
بخشی از امورات عمرانی مربوط آبرسانی روستاها وجمع آوری و دفع فاضلاب‌های روستایی هنوز تا این تاریخ دراختیار وزارت نیرو قرار نگرفته بود و کماکان برعهده وزارت جهاد سازندگی بود. به منظور یکپارچه سازی وظایف و واگذاری کلیه خدمات آب و برق به مردم ایران، بنا به تصویب هیئت وزیران در مردادماه ۱۳۸۱ وظایف آب وفاضلاب‌های روستایی نیز به وزارت نیرو واگذار شد. همچنین برق رسانی به روستاها نیز برعهده وزارت نیرو گذاشته شد.
به این وسیله کلیه وظایف تامین وآبرسانی به شهرها و روستاها، ایجاد شبکه‌ها وتصفیه خانه‌های فاضلاب شهری و روستایی و تامین وتوزیع برق به شهرها و روستاها، ومطالعه واستفاده از انرژی‌های تجدید پذیر ازجمله اساسی‌ترین وظایف وزارت نیرو است که هم اکنون در حال انجام است.
توسعه جمعیت، تکثر شهرها و لزوم توجه به تجهیز روستاها از یکسو و تحولات و تغییرات شتابنده فن آوری از سویی دیگر موجب میشود که ساختار سازمانی دولت و به تبع آن وزارت خانه‌ها در دوره‌های متوالی دستخوش تغییرات شود. اما وزارت نیرو درگذر زمان تا سال ۱۳۸۶ وظایف و ماموریت هایی را دارد که دراین متن به آن‌ها اشاره شده است.
ــــــــــ
وظایف و مأموریت‌ها
شرح وظایف
وظایف وزارت نیرو در قانون تاسیس آن که درتاریخ ۲۸ / ۱۱ / ۱۳۵۳ به تصویب مجلس سنای وقت رسید، مشخص شده است. اما با گذشت زمان و وقوع انقلاب اسلامی ایران دربیست ودوم بهمن ماه سال هزاروسیصدوپنجاه وهفت و سایرقوانین اصلاحیه که در تاریخچه به آن‌ها اشاره شد؛ دچار تغییرات شده است. ولی هم اکنون (سال ۱۳۸۶) شرح وظایف وزارت نیرو در شش محور قابل تعریف است.
الف. – بخش آب:
۱ - اجرای طرح‌های ذخیره سازی، تامین وانتقال آب برای مصارف خانگی، کشاورزی، عمومی، تجاری وصنعتی
۲ - حفاظت، کنترل وبهره برداری از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی (رودخانه ها، سواحل، تالاب ها، دریاچه ها، چشمه ها، نهرها، کانالهای آب، قنوات، چاه‌ها وسایرمنابع آب)
۳ - تدوین وتنظیم پیش نویس قوانین و لوایح پشنهادی مربوط به منابع آب به دولت و مجلس
۴ - تلاش جهت مطالعه وعضویت در کمیته وکنوانسیون‌های جهانی درزمینه آب
۵ - سیاستگزاری، برنامه ریزی وارایه راهکارهای مناسب جهت اجرای طرح‌های مربوط به منابع آب کشور در قالب قوانینی وبرنامه‌های دولت
۶ - برنامه ریزی وانجام طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی منابع آب وتامین نیروی انسانی متخصص و آموزش و تربیت آنان.
۷ - هماهنگی، نظارت وارزیابی فعالیت شرکتهای زیرمجموعه درپیشبرد اهداف کلی منابع آب کشور.
۸ – جذب سرمایه‌های داخلی وخارجی وایجاد زمینه مناسب برای جلب مشارکت‌های مردمی وبخش خصوصی دراجرای طرح‌های آب در کشور
ب- بخش آب و فاضلاب:
۱ - سیاستگزاری، برنامه ریزی، اجرا وتوسعه طرح‌های آبرسانی، تصفیه و توزیع آب شهری و روستایی
۲ - سیاست گزاری، برنامه ریزی، اجرا وتوسعه طرح‌های جمع آوری، انتقال وتصفیه پساب‌های صنعتی، شهری و روستایی
۳ - تدوین وتنظیم پیش نویس قوانین ولوایح پیشنهادی مربوط به تعرفه‌های آب ب‌ها وفاضلاب و حق اشتراک آب و فاضلاب به صورت سالیانه به دولت ومجلس واجرای آن‌ها
۴ - انجام امور تحقیقاتی مرتبط با فعالیت شرکتهای آب و فاضلاب و هماهنگی و برنامه ریزیآموزشی بمنظور ارتقاء سطح علمی کارکنان شرکتهای آب و فاضلاب
۵ - عضویت درکنفرانس‌ها وانجمن‌های جهانی به منظورکسب وتبادل اطلاعات تخصصی وانجام مطالعات، پژوهش‌ها وتهیه طرح‌های آب وفاضلاب.
۶ - تهیه استاندارد‌ها و رویه‌های اجرایی مربوط به امورآب وفاضلاب شهری بمنظور ارایهخدمات بهتربه مشترکین، استفاده بهینه ازامکانات، کنترل کیفی پساب خروجی ازتصفیه خانه‌های فاضلاب براساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست
۷ - هماهنگی، نظارت وارزیابی فعالیت شرکتهای زیرمجموعه درپیشبرد اهداف کلی آب و فاضلاب کشور.
ج- بخش برق:
۱ - سیاست گزاری، برنامه ریزی، اجرا وتوسعه طرح‌های تولید، انتقال وتوزیع انرژی برق در شهرها وروستا‌های سراسر کشور
۲ - بررسی وتدوین پیشنهادهای لازم درزمینه راهبردها، سیاست ها، برنامه‌ها، قوانین وآیین نامه‌های صنعت برق وتعرفه‌های بهای مصرف واشتراک برق به طورسالیانه جهت ارایه به دولت و مجلس واجرای آن‌ها
۳ - برنامه ریزی جهت انجام طرح‌های تحقیقاتی وپژوهشی مرتبط با فعالیت شرکت و هماهنگی وبرنامه ریزیآموزشی بمنظور ارتقاء سطح علمی کارکنان صنعت برق کشور
۴ - جذب سرمایه‌های داخلی وخارجی وایجاد زمینه‌های لازم برای مشارکت بخش خصوصی دراجرای طرح‌های تولید وانتقال برق درسراسر کشور.
۵ - عضویت درکمیته وکنوانسیون‌های جهانی انرژی وکسب وتبادل اطلاعات لازم به منظور استاندارد کردن وارتقاء فعالیت‌های صنعت برق کشور
۶ - هدفمند کردن میزان مصرف برق ویارانه‌ها برابر استانداردهای جهانی
۷ - سیاست گزاری، نظارت وهماهنگی بین شرکتهای زیرمجموعه به منظور اجرای به موقع طرح‌های برق در راستای پیشبرد اهداف کلان صنعت برق کشور
د- بخش انرژی‌های تجدید پذیر:
۱ - تعیین سیاست‌های کلان انرژی
۲ - برنامه ریزی واجرای طرح‌های انرژی‌های تجدیدپذیر با توجه به ویژگی هرمنطقه ازکشور
۳ - مطالعه، تحقیق وپژوهش به منظورشناسایی توان مناطق کشور دراستفاده ازانرژی‌های تجدیدپذیر
۴ - مطالعه وتحقیق واجرای طرح‌های بهینه سازی مصرف انرژی درکشور
ه. – بخش پشتیبانی فنی و مهندسی:
۱ - انجام طرح‌های تحقیقاتی وپژوهشی به منظوربالا بردن توان داخلی جهت ساخت وتولید کالاها وقطعات تاسیسات آبی وبرقی درکشور
۲ - مدیریت برساخت وتولید قطعات مورد نیازتاسیسات وطرح‌های آب وبرق درداخل کشور
۳ - صدور خدمات فنی ومهندسی به سایرکشور‌ها برای اجرای طرح‌های آب وبرق.
و- بخش برنامه ریزی و نیروی انسانی:
۱ - تدوین سیاست‌ها وراهبری منابع انسانی به منظور تقویت مطالعات و برنامه ریزی جهت ارایه الگوی مناسب مدیریتی
۲ - مطالعه وتحقیق به منظور به کارگیری فن آوری اطلاعات درصنعت آب وبرق
۳ - سیاستگزاری وبرنامه ریزی به منظور انجام پژوهش وتحقیقات، همچنین ایجاد زمینه‌های لازم آموزشی، تربیت وجذب نیروی انسانی متخصص درصنعت آب وبرق
۴ - تدوین برنامه بلندمدت و راهبردی، تلفیق برنامه‌های کوتاه مدت ومیان مدت بخشهای مختلف صنعت آب وبرق و ارایه لایحه بودجه وزارت نیرو
۵ - ارتباط مناسب ومستمر با مجلس شورای اسلامی به منظور توجیه وتصویب لوایح و قوانین مورد نیاز وزارت نیرو
ماموریت‌ها
وزارت نیرو عهده‌دار مدیریت عرضه و تقاضای آب، برق، انرژی، خدمات آب و فاضلاب و همچنین ارتقای سطح آموزش، پژوهش و فناوری وبسترسازی توسعه بازار کالا و خدمات صنعت آب و برق می‌باشد و نقش محوری خود را به نحو مؤثر در صیانت از منابع ملی، حفظ محیط‌زیست، ارتقای بهداشت عمومی، رفاه اجتماعی و خود اتکایی برای توسعه پایدار کشور ایفاء می‌کند.
وزارت نیرو با سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، نظارت، تدوین ضوابط و مقررات و لوایح مرتبط و ایجاد فضای مناسب برای حضور مؤثر بخشهای غیر دولتی و سایر نقش‌آفرینان، بخشهای آب، برق و خدمات فاضلاب را در راستای تحقق چشم‌انداز کشور راهبری و با تحقق خدمات در سطح استاندارد‌ها و شاخص‌های ملی و بین‌المللی، حقوق و رضایت ذینفعان به ویژه مردم را تامین می‌کند.
وزارت نیرو با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی، پژوهشی و روش‌های پیشرفته مدیریت و همچنین توسعه فناوری‌های نوین سازگار با محیط‌زیست، علاوه بر توسعه و ارتقای بهره‌وری و کیفیت ارائه خدمات در سطح ملی، بازار صنعت آب و برق کشور را به سطح جهانی، به ویژه کشورهای منطقه گسترش می‌دهد. وزارت نیرو رشد پایدار بخش آب و برق کشور را با ایجاد تعادل بین منابع و مصارف، ارتقای بهره‌وری و مشارکت منابع انسانی به عنوان ارزشمندترین سرمایه محقق می‌سازد
بیانیه مأموریت بخش آب
وزارت نیرو در بخش آب عهده‌دار مدیریت پایدار منابع آب کشور و حافظ حقوق مرتبط با آب کشور در سطح کشورهای همسایه و منطقه است.
وزارت نیرو در بخش آب با در نظر گرفتن ارزش ذاتی، اقتصادی، امنیتی، سیاسی و زیست‌محیطی این ماده حیاتی به عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار و رکن اصلی آمایش سرزمین بر آن است تا با مدیریت پایدار کمی و کیفی منابع و مصارف آب، نسبت به عرضه آب مطمئن، کافی و قابل مصرف متناسب با ظرفیت‌های ملی اقدام نموده و از این راه نقش خود را در ارتقاء بهداشت، رفاه اجتماعی و توسعه پایدار ایفا نماید.
وزارت نیرو با سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، نظارت و تدوین ضوابط و مقررات و لوایح مرتبط، بسترهای لازم را برای انجام مطالعات، حفاظت، بهره‌برداری و تخصیص بهینه منابع، اجرای طرح‌های توسعه‌ای و تولید انرژی برقابی، ارائه خدمات مشاوره‌ای، فنی و اجرایی در سطح ملی و فراملی- با تأکید بر کشورهای منطقه- فراهم می‌نماید.
بخش آب با تکیه بر هم‌اندیشی کارکنان توانمند و متعهد خود و مشارکت آنان در تصمیم‌سازی‌ها، تشکیلات فراگیر، تجربیات فنی و مدیریتی و سرمایه‌گذاری‌های اثربخش، نسبت به تولید و توسعه دانش فنی و علوم مهندسی اقدام نموده و با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی و پژوهشی و فناوری‌های نوین ضمن بهبود شاخص‌های کمی و کیفی مدیریت منابع آب، منافع کلیه ذینفعان خود را به ویژه در بخشهای شرب و بهداشت، صنعت، کشاورزی، محیط‌زیست و سایر ذی‌مدخلان برآورده می‌سازد.
بیانیه مأموریت بخش برق و انرژی
وزارت نیرو در بخشهای برق و انرژی عهده‌دار سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان انرژی و ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای برق و حفظ کیفیت آن در راستای توسعه پایدار و امنیت عرضه انرژی کشور می‌باشد.
وزارت نیرو در این بخش با سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، نظارت و تدوین ضوابط، مقررات و لوایح مرتبط، بسترهای لازم را برای ایجاد هماهنگی بین نقش‌آفرینان، فعالیت بخشهای خصوصی، تعاونی و عمومی را در تمامی عرصه‌ها فراهم نموده و با حمایت از بهینه‌سازی مصرف، رونق‌بخشی به فضای کسب و کار در عرصه ملی و فراملی بخش برق و انرژی، حقوق کلیه ذینفعان خود شامل آحاد جامعه، بخشهای صنعت، کشاورزی، خدمات، دولت و نهادهای قانونگذار را رعایت می‌کند. وزارت نیرو در این بخش با ارتقاء بهره‌وری و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، سازگار با محیط‌زیست و متناسب با زیرساخت‌های حال و آینده و توسعه مشارکت و بهره‌وری منابع انسانی متخصص و خلاق به‌عنوان ارزشمندترین دارایی، نقشی مؤثر در رفاه اجتماعی و تبادل برق با کشورهای منطقه ایفا نموده و در راستای کاهش شدت انرژی، افزایش خوداتکایی و توسعه کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر اقدام می‌کند.
بیانیه مأموریت بخش آب و فاضلاب
وزارت نیرو در بخش آب و فاضلاب با ایفای نقش مهمی در توسعه پایدار کشور، عهده‌دار تأمین پایدار نیازهای پایه آب شرب و بهداشتی و همچنین جمع‌آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب، استفاده مجدد و یا دفع بهداشتی پساب است. این بخش خدمات و محصولات خود را به آحاد جامعه عرضه می‌کند.
وزارت نیرو در بخش آب و فاضلاب، با سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، هدایت و نظارت، تدوین ضوابط، دستورالعمل‌ها، تهیه و پیشنهاد لوایح مورد نیاز، برنامه‌ریزی توسعه فناوری و ارائه خدمات فنی و مهندسی، اقتصادی نمودن خدمات ارائه شده، گسترش مشارکت مردمی و ایجاد بستر مناسب برای حضور بخش تعاونی، خصوصی و عمومی در صدد است تا خدمات آب و فاضلاب را با استفاده از روش‌های مختلف فنی و اقتصادی و مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی در اختیار جامعه قرار داده، بازمصرف پساب را در صنعت، کشاورزی و فضای سبز فراهم آورده و با اِعمال مدیریت تقاضا در جهت بهبود الگوی مصرف آب فرهنگ‌سازی کند.
این بخش با تکیه بر ویژگی‌های ممتازی نظیر مدیریت کارآمد، توان فنی و تخصصی، تحقیقات علمی کاربردی، منابع انسانی مجرب، تشکیلات فراگیر در سطح کشور، بر آن است تا با توسعه بخش تعاونی، خصوصی و عمومی، کیفیت عرضه خدمات مربوط را ارتقاء دهد.
این بخش علاوه بر عرضه مناسب خدمات و محصولات آب و فاضلاب در داخل کشور، نسبت به صدور آن‌ها و همچنین دانش مدیریتی و خدمات فنی و مهندسی، به کشورهای متقاضی اقدام می‌نماید.
این بخش با تداوم و توسعه فعالیت‌های خود و سایر نقش‌آفرینان و تأمین انتظارات دولت، با حفظ ارزش اقتصادی آب، به‌کارگیری منابع انسانی کارآمد به‌عنوان سرمایه‌های بنیادین و استفاده از فناوری‌های پیشرفته و مناسب، حقوق ذینفعان را رعایت و به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند.
بیانیه مأموریت بخش آموزش، پژوهش و فناوری
وزارت نیرو در بخش آموزش، پژوهش و فناوری عهده‌دار ارتقای دانش و مهارت‌های منابع انسانی، توسعه پژوهش و فناوری، افزایش آگاهی‌های عمومی و خلاقیت و نوآوری در راستای تأمین نیازهای صنعت آب و برق است.
این بخش با سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، نظارت و تکیه بر منابع انسانی توانمند و متعهد به عنوان اصلی‌ترین سرمایه و با توسعه و به‌کارگیری روش‌های نوین در فعالیت‌های علمی، نظام مدیریت دانش و تعامل شبکه‌ای با نهادهای فعال در صنعت آب و برق، به‌ویژه در حوزه‌های فنی، مدیریتی و اقتصادی، در راستای توسعه پایدار اقدام می‌نماید.
بیانیه مأموریت بخش پشتیبانی صنعت آب و برق
بخش پشتیبانی صنعت آب و برق با بهره‌گیری از دانش و فناوری‌های روز دنیا عهده‌دار مدیریت تأمین و توسعه بازار کالاها، تجهیزات، خدمات مشاوره‌ای و پیمانکاری در این صنعت می‌باشد.
وزارت نیرو در این بخش با سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و نظارت و با ایجاد بستر مناسب برای حضور مؤثر بخش غیردولتی، صنعت آب و برق کشور را در راستای تحقق اهداف خود یاری رسانده و از این طریق حقوق کلیه ذینفعان را رعایت می‌نماید.
این بخش فعالیت‌های خود را از گستره ملی به سطح بین‌المللی و به‌ویژه بازارهای منطقه گسترش داده و با بهره‌گیری کارآمد از منابع انسانی متعهد و متخصص در بخشهای دولتی و غیردولتی مسئولیت خویش را در قبال رشد اقتصادی، توسعه زیرساخت‌ها و کارآفرینی ایفا می‌نماید.
لینک کوتاه
شورای نگهبان سازوکار تسویه مطالبات صنعت برق را تایید کرد
توسعه برق هستهای به حل ناترازی انرژی کمک می‌کند
بهادری جهرمی: قطعی برنامه‌ریزی شده برق نداشتهایم
مصرف معادل آب شرب یک شهر ۲۰۰ هزارنفری توسط برخی نیروگاهها
رایگان شدن آب برق و گاز مشترکانِ تحت پوشش
شرکت توزیع برق گیلان باید پاسخگوی نابرابریها باشد
اقتصاد کشور تحمل خسارت سنگین خاموشی صنایع را ندارد
اگر برق موتور چاه ها تأمین نشوند کشاورزیِ کل کشور از بین می رود
وزارت نیرو افزایش ظرفیت نیروگاهی سال آینده را در لایحه بودجه۱۴۰۲ اعلام کند
اجرای طرح مانعزدایی از صنعت برق پایهگذار تحولات مهم حوزه انرژی
ظرفیت تولید انرژی از زغال سنگ باید تا سال۲۰۴۰ صفر شود
افزایش قابل توجه هزینه برق استرالیاییها در ۱۴ ساعت از شبانه روز
چراغ سبز آمریکا به بغداد برای تداوم خرید انرژی از ایران
تسویه طلب ایران از عراق با مازوت
انتظار رشد ۴ درصدی تقاضای برق در آفریقا
جزییات آتش سوزی در پست برق ایستگاه مترو شوش
٣ متر برف سنگین عامل خاموشی دهها هزار خانه در غرب امریکا
سرمایه گذاری ٧٢٠ میلیون دلاری عربستان برای هوشمندسازی شبکه توزیع برق
چرا تبدیل سیم مسی به کابل خودنگهدار مهم است؟
افزایش ۱۱۲ درصدی هزینه انرژی اروپا در پی بحران انرژی جهانی
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.