مطالبی در خصوص کفپوش های عایق برق

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: ضرورت استفاده از کفپوش عایق برق مطابق استاندارد iec ۶۱۱۱۱ و مقررات و آئین نامه هاي داخلی و نحوه تعیین کلاس عایقی کفپوش هاي عایق برق در ادامه بیان می شود.

همانگونه که استحضار دارید همه ساله در جهان ده ها میلیون کارگر قربانی حادثه می شوند که منجر به بروز لطماتجسمی و روحی زیادي به ایشان می گردد. برق گرفتگی از جمله این حوادث است که ممکن است عواقب مختلفی سوختگی داخلی و سوختگی خارجی بدنبال داشته باشد. نظیر مرگ ناشی از ایست قلبی هنوز هم به خاطر عدم رعایت مسایل ایمنی شاهد از دست دادن عزیزانمان خواهیم بود و این در حالی است که در کشورهاي اروپایی یا آمریکایی و ... که به صورت اصولی و فقط توسط متخصصین برقی، فعالیت هاي برقی خود را انجام می دهند این آمار به مراتب پایین تر است.
لزوم رعایت دقیق نکات ایمنی در مقابل برق ˛ با توجه به آمار نسبتا بالا در زمینه حوادث مربوط به برق گرفتگی گرفتگی و آموزش افراد و بهره گیري از شیوه هاي جدید ایمنی در جهت ارتقاي سطح ایمنی امري حیاتی است.
آمار ارائه شد ه در کشور نشان از روند صعودي برق گرفتگ ی در دهه ۸۰ دارد اما متاسفانه برنامه مشخص و آموزش مناسبی براي کاهش این آما ر وجود ندارد.

عوامل متعددي وجود دارد که ما شاهد اینچنین آمار بالایی هستیم. از جمله موارد مهم در مرگ و میر ناشی از برقگرفتگی می توان به عدم حفاظت مناسب تجهیزات و تاسیسات برقی، عدم رعایت اصول ایمنی، استفاده غیر مجاز از برق، سرقت سیم و کابل برق و همچنین انجام امور برقی توسط مردم عادي اشاره کرد.

براساس آمار سازمان پزشکی قانونی کشور ۷۵۰ نفر در اثر برق گرفتگی در سال ۸۹ جان خود را از دست دادند که آمار کشته شدگان با رشد ۶,۴ درصدي مواجه شده است. تهران با ۱۶۶ کشته ˛ نسبت به آمار ۷۰۵ کشته در سال ۸۸پر حادثه ترین استان در تلفات برق گرفتگی کشور درسال ۸۹ بوده است.
یادآور می شود در حد فاصل سال هاي ( ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳ ) شش هزار و ۸۷۶ نفر به علت برق گرفتگی در کشور جان خود را از دست دادند.

چرا آگاه سازي مصرف کنندگان مهم است؟

همانطور که می دانید انرژي الکتریکی در اشکال مختلف و در دو سطح ولتاژي فشار متوسط (بیست کیلوولت) و فشار ضعیف در نقاط مختلف شهر و روستاها، براي مصارف صنعتی، تجاري و خانگی توزیع می گردد. وجود خطوط هوایی برق و عبور آن ها از جوار ساختمان ها و درختان و همچنین استفاده از این انرژي، در داخل منزل و کارگاه ها از جمله موارد حضور گسترده این انرژي قدرتمند در زندگی و محیط زیست انسان است.

بی شک انسان با مشاهده علائم هر گونه خطري به صورت ذاتی در مقابل آن از خود عکس العمل نشان می دهد و در صدد رهایی از آن بر می خیزد، اما چون کمیات انرژي الکتریکی با حواس انسان قابل لمس نمی باشد، لذا لازم است حداقل اطلاعات مورد نیاز در خصوص استفاده صحیح از برق و نیز مخاطرات شبکه هاي هوایی برق در دسترس عامه مردم جامعه قرار بگیرد تا در موارد لزوم پیشگیري لازم به عمل آورند.

هدف اصلی از ایمنی برق:
جلوگیري از بروز حوادث و اتفاقات ناشی از برق به منظور حفظ سلامتی انسان در درجه ˛ هدف اصلی از ایمنی برق اول و در درجه دوم تاسیسات و ساختمان هاست. در همین راستا از قوانین و مقررات ایمنی برق، براي دستیابی به این مهم استفاده می گردد، که در ابعاد فنی، در نصب و استفاده از تجهیزات الکتریکی و ماشینآلات بکار گرفته می شوند. لذا با توجه به گستردگی استفاده از تجهیزات الکتریکی در فعالیت هاي روزمره، اجراي مقررات و دستورالعمل هاي ایمنی برق در همه فعالیت هاي جامعه ضرورت دارد.

اهمیت ولتاژ  و جریان:
برخلاف تصور بسیاري که تنها برق فشار متوسط و قوي را خطرناك می دانند و بالا بودن ولتاژ را تنها شرط لازم شوکهاي وارده قلمداد می کنند خطر شوکهاي الکتریکی در برق فشار ضعیف (از ۱ تا ۱۰۰۰ ولت) موضوعی است که عامل اصلی برق گرفتگی ها می باشد.
با توجه به این که حداقل مقاومت بدن انسان ۱۰۰۰ اهم می باشد خطر از هنگامی شروع می شود که فشار الکتریکی سیمها نسبت به زمین از ۵۰ ولت براي جریان مستقیم و ۲۵ ولت براي جریان متناوب تجاوز کند.

چند توصیه ایمنی به منظور استفاده از تجهیزات الکتریکی:

براي جلوگیري از برقگرفتگی در هنگام کار با تجهیزات الکتریکی باید موارد زیر را رعایت گردد:

۱- در بسیاري از موارد بایستی که در صورت امکان از چند روش حفاظت دهی، بصورت همزمان استفاده کرد تا در صورت هرگونه عیب و ایراد در یکی از سیستمهاي حفاظتی، سیستم دیگر حفاظت را تأمین کند، مثل استفاده از عایق لاستیکی در زیر دستگاه بطور توأم، که البته این مورد از راه هاي اولیه حفاظت در مقابل برقگرفتگی است.

۲- ایزوله کردن بدن شخص: یکی از راه هاي اساسی براي محافظت اشخاص عبارت است از ایزوله کردن آنها بوسیله دستکش و لباس یا کفش ایمنی که از مواد عایق ساخته شده است. همچنین براي جلوگیري از خروج جریان از بدن، کف محل کار را با وسایل مناسب مانند کفپوش عایق برق بپوشانند.

۳- نصب سیستم اتصال زمین در منزل و یا کارگاه با نظر مهندسان و مشاوران ذیصلاح و اتصال بدنه تجهیزات الکتریکی به زمین یا سیستم ارتینگ: این روش یکی از روشهاي کاملا ایمن است، چرا که اگر سیستم اتصال به زمین به طور صحیح و با مقاومت کم نصب شده باشد، در صورت وجود نشتی جریان و نقص عایقی تجهیزات برقی، قبل از اینکه تماسی با بدنه این دستگاه ها برقرار گردد، تجهیزات حفاظتی موجود در تابلو اصلی برق سیستم را قطع خواهند کرد.

۴- استفاده از رله حفاظتی نشتی جریان (کلید جریان تفاضلی): رله هاي حفاظتی به نحوي ساخته شدهاند که به محض ایجاد اختلالاتی در سیستم برق و به هنگامی که جریان برق بیش از ۳۰ میلیآمپر از بدن انسان عبور کند، بلافاصله عمل میکند و جریان برق دستگاه بطور اتوماتیک قطع میشود و اگر شخص با دستگاهی که مجهز به این وسیله است، تماس حاصل کند از خطر برقگرفتگی محفوظ خواهد بود ( استفاده از این رله ها بعنوان حفاظت اضافی بوده لذا قبل از نصب و استفاده از این رله ها، در منزل و یا کارگاه بایستی سیستم ارتینگ استاندارد بعنوان حفاظت اصلی نصب شده باشد)

آشنایی با مقررات و آئین نامه هاي داخلی مرتبط در رابطه با استفاده از کفپوش عایق برق:

خوشبختانه آئین نامه ها و مقررات مناسبی براي حفاظت نیروي انسانی در مقابل برق گرفتگی تدوین شده است. هرچند به دلیل اطلاع رسانی ناکافی و در نتیجه نا آگاهی کارفرمایان یا مدیران ایمنی از این مقررات، در بعضی موارد ایمن سازي شرایط کارگاهی مطلوب در مقابل این خطرات صورت نمی پذیرد.

آیین نامه حفاظت و بهداشت کار
بخش ششم: تابلوهاي برق و تخته کلیدها:
ماده (۱۴)بند ب
مقابل تابلوهاي برق و صفحه کلیدها باید با ماده عایق ساخته شود و مفروش گردد و یا در مقابل تابلوهاي مذکور سکوي عایق قرار داده شود.
فصل سوم : حفاظ قسمت هاي برق دار
ماده: ۳۳
جلوي قسمت هاي فلزي برهنه مدارها و وسایل الکتریکی (مانند تابلوهاي بزرگ برق) که ولتاژ مستقیم یا متناوب آن ها نسبت به زمین از ۵۰ ولت بیشتر است و باید ضمن آن که برق دارند تنظیم یا کنترل شوند پیش بینی سکوي عایقی براي کارگران ضروري است.

فصل دهم: تعمیرات الکتریکی
ماده (۱۵۰)بند ب
تعمیرکارانی که با دستگاه هاي الکتریکی کار می کنند باید علاوه بر استفاده از ابزارهاي عایق بندي شده هنگام کار روي چهارپایه ها و سکوها یا فرش هایی که کاملا از زمین عایق شده باشند بایستند.
ماده (۱۵۲)بند ب
هنگام دست زدن به فیوزهاي مدار برق دار کارگران روي چهارپایه ها یا فرش هاي عایق خشک بایستند.