GIS و کاربردهای آن در صنعت برق و گاز – بخش اول

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: چکیده: هدف از ارائه این مقاله بررسی کاربردهای مختلف سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در صنعت برق و گاز می باشد. پیاده سازی سیستم های اطلاعات جغرافیایی در سازمان های دولتی دارای هزینه زیادی است و حدود 80 % این هزینه ها صرف جمع آوری و آماده سازی داده ها برای سیستم میشود و بعد از پیاده سازی سیستم مسئله نگهداری و به روز رسانی سیستم و هزینههای لازم برای آن مطرح میباشد. این هزینه های زیاد، در صورتی برای ارگانهای دولتی توجیه دارد که یا برای آن ها جنبه اقتصادی داشته باشد یا از لحاظ استراتژیک این هزینه ها توجیه پذیر گردد. با توجه به اینکه شرکت برق و گاز دارای حجم زیادی اطلاعات مکانی و توصیفی میباشد و فاکتور سرعت نیز، در امداد رسانی به این اضافه می شود لذا استفاده از GIS توجیه پیدا می کند در ادامه به برخی داده های شرکت برق وگاز اشاره شده و قابلیت های آن نیز بررسی شده است. مدیریت و برنامه ریزی مفاهیمی مکمل و همراه یکدیگرند و اذهان اغلب اندیشمندان هر روزه با آن درگیر است. مدیریت دارای هدف یا اهداف معینی است که در بستر عملکردی خود تعریف شده است. مدیریت برق به دنبال ساماندهی مصرف، کنترل آلودگی و حفظ و نگهداری سرمایه های ملی است. مدیریت برق دارای درجات تصمیم گیری کلان و خرد بوده و از تبیین برنامه های عملکردی تا نظارت بر امور اجرائی و کنترل کیفی و آماری متغیر است. احتمال ناچیزی وجود دارد که مدیریت بدون برنامه ریزی و بر حسب شانس و اتفاق موفق بوده و آن توفیق ادامه داشته باشد. برنامه ریزی هم دارای ابعاد کمی وکیفی و هم افق های زمانی متفاوتی است. برنامه ریزی در برق اجازه خواهد داد تا علاوه بر مشخص شدن خط مشی کلی توسعه سامانه برق کشور، اطلاعات لازم برای توسعه صنایع و از همه مهم تر جهت دهی به تحقیقات و توسعه در این زمینه فراهم گردد. برنامه ریزی با تعریف جمع آوری و تجزیه و تحلیل مستمر اطلاعات و داد های مربوط به منابع و مصارف برق و ارائه راه حل های مختلف ایجاد یک سیستم برق بهینه امروزه جز, ضرورت های برنامه ریزی اقتصادی است. دیدگاه های متنوعی هم یک برنامه ریزی را می تواند جهت داده و موفقیت آن را تضمین کند.

واژه های کلیدی: برق، گاز، بیوگاز، انرژی، سیستم های جغرافیایی GIS

1. مقدمه:

امروزه تکنولوژی GIS به عنوان یکی از ارکان عمده پردازش اطلاعات در نظا م های اطلاعاتی مجموعه های کلا ن که به نوعی با عوامل محیطی و جغرافیایی دارای برهم کنش هستند به شمار می آیند. این تکنولوژی مجموعه ای پیچیده و فراگیر و در عین حال توانمند و قابل تحویل به صورت ساده و قابل استفاده برای کاربر است . صنعت برق بنابر ماهیت آن بر روی سطح زمین و ارتباط بی واسطه با عوارض و شرایط جغرافیایی و اقلیمی از این قائده مستثنی نیست.

مسائل مربوط به برق دارای جنبه های رفتاری و جنبه های تکنولوژیکی است . اما در پاسخ به بحران انرژی فعلی چهار پاسخ می تواند وجود داشته باشد که عبارتند از :

تلاش به منظور افزایش تولید برق که متضمن سرمایه گذاری گسترده است (برای مثال حفاری عمیق و مانند آن)
تثبیت تکنولوژیک، که متضمن سرمایه گذاری اقتصادی کمتر است (مثل موتورها و خودروهای الکتریکی که ا ز لحاظ انرژی بیشتر خودکفا باشند).
تغییرات رفتاری افراد و سازمان ها (مثل آموختن استفاده کمتر از برق).
تغییرات فرهنگی فراگیر و سریع، در کنار راهبردهای تکنولوژیکی که جهت مقابله با پیامدهای سو ء مسایل برق برای انسان پیشنهاد می شود را ه حل های ساده، کاربردی و قابل وصول نیز وجود دارند.

اگرچه طرح های تکنولوژیک به منظور پاسخ به نیازهای آینده ما به انرژی بسیا ر متنوع است و از روی آوردن به انرژی خورشیدی یا توسعه خودروهای الکتریکی یا خودروهایی که با نیروی هیدروژن کار می کنند، تا استخراج سوخت ترکیبی از زغال سنگ یا تولید انرژی از ضایعات نیروی هسته ای را در بر می گیرد، اما نکته مهم و قابل توجه این است که این طرح ها هم بسیار گرانند و هم اجرایشان کند انجام می گیرد. برای ساخت یک نیروگاه اتمی به بیش از 12 سال وقت و میلیاردها دلار بودجه نیاز داریم.

بنابراین در مقابل با این برنامه های وسیع و پرهزینه برای افزایش تولید برق می توان از راه صرفه جویی به کاهش در نیاز به برق دست یافت، چنین کاهشی سریع، آسان، ارزان و بدون استفاده از تکنولوژی نوین تحقق پذیر می باشد، حتی منابع صنعتی تولید مدار در باب مزایای این صرفه جویی نظر واحد دارند.

یکی از طرح ها و رویکردهای مفید و خلاق در مورد بحران انرژی جهان ” استفاده خردمندانه از برق “ است، ا ین طرح تأکید می کند که تغییرات عمده در الگوی استفاده از برق اجتناب ناپذیر است. فقط مسئله آن است که ما یا داوطلبانه و با مرور با این موقعیت سازگار می شویم و یا به وضع کنونی ادامه می دهیم تا آنگاه که توقف یا پایان یافتن آن را مجبور به سازگاری کند.

” استفاده ش دید از برق “ همانا الگوی بسیار متمرکز و بسیار الکتریکی شدید تأسیسات موجود است که با استفاده بی حساب و کتاب انرژی در بیشتر اتومبیل های بنزینی، سوخت های خانگی و تجهیزات ناکارآمد مضاعف و تشدید می گردد.

در مقابل” استفاده خردمندانه از برق“ شامل مزایای زیر است:

بسیار غیرمتمرکز است (از منابع محلی متعدد استفاده می شود).
از منابع برق متعدد استفاده می کند.
بر منابع برق تجدید شونده تأکید می کند (خورشید، باد ، بیوگاز و مانند آن).
سوخت فسیلی را برای استفاده های ضروری تر در دستورکار قرار می دهد.
شکل استفاده از برق مورد استفاده را (برق، آب و حرارت ) با ماهیت کاری که باید انجام دهد انطباق می دهد.
از برق (یعنی گران ترین و از نظر کیفیت، بهترین شکل انرژی) تنها به هنگام لزوم استفاده می نماید.

رویکرد استفاده خردمندانه از برق از ما یا دیگر کشورها نمی خواهد که زندگی مرفه خود را ره ا کنیم . همچنین خواستار هیچ گونه تغییر عمده ای در شیوه زندگی یا تسهیلات نیست، اگر چه خواهان تغییر داوطلبانه در راستای یک زندگی ساده تر و به لحاظ اکولوژیک مسئولانه تر است.

اغلب کارشناسان نیز معتقدند که ارزا ن ترین راه برخورد با نیازهای برق، صرفه جویی است که ش امل جلوگیری از اتلاف آن، افزایش کارآمدی از راه عایق سازی و جلوگیری صنعتی از استحاله نیروی برق می شود . هر چند استفاده شدید از برق سرانجام و به هنگامی که منابع به پایان می رسند، متوقف خواهد شد، اما ادامه آن می تواند به ضربه ای جبران ناپذیر برای کل جهان منتهی شود.

پیروی از روش استفاده خردمندانه از برق، پول و تلاش ما را در جهت استفاده خردمندانه از انرژی به هدر داده و موانع نهادی در راه درک سریع واقعیت ایجاد می کند. خوب، سئوالی که اینجا مطرح می شود، چه باید کرد؟ و از چه کسانی می توان در این راه یاری گرفت؟

دانشمندان علوم اجتماعی می توانند جامعه را یاری دهند، روانشناسان قادرند مشارکت عمده ای در تحقق استفاده معقول از برق کنند. تغییرات لازم تا حدی ماهیت رفتاری دارد و حتی در جایی که آن ها درگیر تغییر فن آوری می باشند، رویکرد روانشناختی برای آگاه سازی و راهنمایی مردم د ر انطباق با تکنولوژی نوین ضروری است.

به نظر می رسد اولین و قوی ترین عامل در اقدام به صرفه جویی برق، ادارک فرد از پیامدهای بحران برق است. دومین عامل داشتن هنجارهای شخصی در باب صرفه جویی می باشد (مثل احساس مسئولیت شخص برای کمک به حل بحران برق).

مردمی که معتقدند در پی اقدام به صرفه جویی برق ، به زندگی بهتر در محیط زیست پاکیزه تری دست می یابند، به صرفه جویی واقعی روی می آورند.