روش‌های انتخاب محل نصب صاعقه گیر

انواع هادی‌های جذب صاعقه در سیستم پایانه هوائی


هادی‌های پایانه‌های هوائی که به منظور دریافت ضربه مستقیم صاعقه برروی سازه موردحفاظت نصب می‌گردند، می‌توانند یکی یا ترکیبی از انواع زیر باشند:
۱- میله ها‌ی ساده (Rods)
۲- سیم‌های آویز بهم متصل شده (Stretched wire)
۳- هادی‌های شبکه بندی شده (Meshed Conductor)
۴- صاعقه گیر اکتیو (Early streamer Emission)

 

روش‌های نصب هادی‌های جذب صاعقه در سیستم پایانه هوایی

به طور کلی روش‌های نصب هادی‌های جذب صاعقه در سیستم پایانه هوایی شامل موارد زیر می‌باشد:
۱- روش زاویه حفاظتی (Protective angle method)
۲-روش مش بندی (Meshed Conductor method)
۳-روش گوی غلتان (Rolling Sphere method)

 

روش زاویه حفاظتی

حفاظت در این روش مبتنی بر ارتفاع هادی (میله ساده) از یک مرجع افقی می‌باشد. در این حالت با ایجاد یک سطح حفاظتی مخروطی شکل و قرار گرفتن تجهیز تحت حفاظت در ناحیه ایمن، حفاظت تجهیز صورت می‌گیرد.
- فضای مورد حفاظت می‌بایست کاملاً درمخروط حفاظتی ایجادشده توسط میله محصورگردد.
-فضای حفاظت شده توسط یک میله عمودی بصورت یک مخروط قائم می‌باشد که راس آن برنوک میله منطبق شده است و زاویه آن (α) با توجه به تراز‌های مختلف حفاظتی، متفاوت خواهدبود.
-شعاع مخروط به دو عامل اصلی وابسته هست اول کلاس حفاظتی که بر مبنای آن زاویه (α) مشخص می‌گردد و دیگری طول میله

هادی‌های پایانه هوائی با این روش می‌بایست در نقاطی که در معرض برخورد صاعقه هستند مانند گوشه‌ها، لبه‌ها، روی بام و در بالاترین نقطه نمای ساختمان نصب گردند.
به عبارت دیگر جا‌هایی که ما می‌خواهیم حفاظت موضع ایی یا محدود داشته باشیم این روش حفاظتی توصیه می‌گردد.
مانند حفاظت یک دوربین یا آنتن نصب شده روی دکل


در روش شعاع حفاظتی طول میله و کلاس حفاظتی مطابق با جدول زیر می‌باشد

 

روش مش بندی

برای حفاظت سطوح صاف، هادی‌های شبکه بندی شده که تمامی سطح بام را بپوشاند، بهترین روش برای حفاظت سطح موردنظر می‌باشند. این روش همان روش مرسوم قفس فارادی است.
الف) هادی‌های پایانه هوایی می‌بایست در نقاط زیر نصب شوند:- گوشه‌ها و لبه‌های تیز بام
- بر روی برآمدگی‌های بام
- بر روی راس شیب‌ها

توجه: روش شبکه بندی برای بام‌های افقی گسترده و شیب دار مناسب است.

از این روش می‌توان برای حفاظت سطوح جانبی سازه هائی که در معرض جرقه‌های جانبی (Side Flashing) قراردارند، استفاده کرد.
ب) ابعاد شبکه هادی‌ها برای تراز‌های مختلف حفاظتی نباید از مقادیر اعلام شده (بر اساس استاندارد) بیشتر باشد.
ج) شبکه هادی‌ها می‌بایست بگونه‌ای اجرا شوند که حداقل دومسیر برای انتقال جریان صاعقه (هادی پائین برنده) بطرف پایانه زمین داشته باشند.
د) تاسیسات فلزی مستقر بر روی سطح مورد حفاظت، نباید از شبکه هادی‌های پایانه هوایی، بیرون زده شده باشند.


از جدول شکل فوق مشخص است درکلاس یک حفاظت (LPL I) که حساسیت برای حفاظت بیشتر است ابعاد مش انتخابی کوچکتر است و هرچقدرحساسیت برای حفاظت کمتر می‌شود ابعاد مش نیز بزرگتر می‌شود.

روش گوی غلتان

این روش بیشتر می‌توان برای سازه‌های با شکل هندسی غیر منظم که داری تراز‌های ارتفاعی مختلف است استفاده گردد.
در این روش با غلتاندن " گوی غلتان" به بدنه خارجی ساختمان از تمامی جهات و یافتن نقاط تماس گوی با ساختمان، محل نصب هادی‌های پایانه هوایی (Air Termination) مشخص می‌شوند. دراین روش، نقاطی از ساختمان که در تماس با گوی قرارنمی گیرند، حفاظت شده و نیاز به نصب هادی پایانه هوائی نمی‌باشد. شعاع گوی غلتان متناسب با تراز حفاظتی به شرح زیر است:

۱- کلاس یک حفاظت (LPL I) شعاع گوی غلتان ۲۰ متر
۲-کلاس دو حفاظت (LPL II) شعاع گوی غلتان ۳۰ متر
۳-کلاس سه حفاظت (LPL III) شعاع گوی غلتان ۴۵ متر
۴-کلاس چهار حفاظت (LPL IV) شعاع گوی غلتان ۶۰ متر

برای سازه‌های بلندتر از شعاع " گوی غلتان" احتمال اصابت صاعقه به جوانب ساختمان وجود دارد.
هرچند که احتمال این برخورد‌ها کم است و بخش عمده‌ای از تخلیه‌های صاعقه در سازه‌های مرتفع، به بالاترین نقاط، گوشه‌ها و لبه‌های سازه، صورت می‌گیرد.
۲۰ درصد ارتفاع بالایی سازه‌های مرتفع، بیشترین احتمال دریافت صاعقه را خواهند داشت؛ لذا در ارتفاع بیش از ۶۰ متر باید ۲۰% انتهایی سطح جانبی سازه سازه تحت حفاظت قرار گیرد.