کانکتور چیست؟

کانکتور (به انگلیسی Connector) قطعاتی هستند که معمولا برای اتصال بخش‌های مختلف مدارات به کار میروند. ریشه این واژه کلمه Connect به معنای اتصال هست و خود کانکتور یعنی اتصال دهنده.
این قطعات معمولا در جا‌هایی که احتمال قطعی وجود داره و یا متمایلیم که به صورتی باشه که بعدا بتونیم اگه یه بخش خراب شد اون رو تعویض کنیم، استفاده میشه. ورودی‌های تغذیه، اتصالات قطعات جانبی و برد‌هایی که نیاز به تعویض دارن از این دست هستند.

واژه شناسی کانکتور

در این قسمت میخوایم در مورد یه سری واژگان که در کانکتور‌ها بهش برخورد میکنیم صحبت کنیم:

Gender (جنسیت)

کانکتور‌ها ها هم مثل اکثر موجودات زنده دارای جنسیت هستند. این قطعات به دو دسته نرگی و مادگی تقسیم میشن. منظور از دسته‌ها هم فکر میکنم خیلی واضح باشه. کانکتور مادگی کانکتوری هست که معمولا روی برد لحیم میشه و کانکتور نرگی هم کانکتوری هست که در کانکتور مادگی قرار میگیره. در شکل زیر یه نمونه از کانکتور نرگی و مادگی آورده شده:


پلاریته

اکثر کانکتور‌ها فقط در یک جهت قابلیت اتصال دارند و شما نمیتونید هر طرفی که دلتون خواست کانکتور نرگی رو به مادگی متصل کنید. به این ویژگی میگن پلاریته و قطعات دارای این ویژگی رو قطعات پلاریته دار میگن. (قبلا یه بار مفصل در مورد پلاریته صحبت کردیم که میتونید از اینجا اون رو بخونید.) معمولا برای این که سازندگان کانکتور‌ها شما رو مجبور کنن که فقط در یک جهت بتونید کانکتور‌ها رو به هم متصل کنید یه زاییدگی کنار کانکتور قرار میدن تا شما نتونید به اشتباه از جهتی غیر از جهت اصلی اتصال اون کانکتور‌ها به همدیگه برای اتصال استفاده کنید.

 

Contact

خود واژه Contact اگه بخوایم خیلی تحت اللفظی صحبت کنیم میشه تماس. ولی اجازه بدید در این متن از همون واژه Contact استفاده کنیم. Contact‌ها بخش اصلی کانکتور‌ها هستند. این قطعات یه سری فلز کوچک هستند که درون کانکتور‌ها قرار گرفتن. اکثر مشکلاتی که باعث قطعی کانکتور‌ها میشه مربوط به همین بخش هست. Contact‌ها ممکنه بعد از گذشت یه مدت زمان کثیف یا اکسیده بشن و یا فنری که باعث نگه داشته شدن اونا شده خراب بشه و کلا مدارتون هم دیگه کار نکنه. از این جهت باید خیلی خواستون به Contact‌های موجود در مدار باشه.

 

Pitch

اکثر کانکتور‌ها از یه سری Contact تشکیل شدن که در یک الگوی مشخص این Contact‌ها داره تکرار میشه. گام کانکتور فاصله‌ی بین مرکز یک Contact تا مرکز Contact بعدی هست. این خیلی مهمه. چون یه سری کانکتور‌ها وجود دارند که به هم خیلی شبیه هستند، ولی pitch مربوط به هر کدوم از این کانکتور‌ها با یکدیگه فرق داره. حتما در خرید کانکتور‌ها باید به این مورد توجه کنید تا یه وقت کانکتور مشابه، ولی اشتباه نخرید.

 

Mating cycles

کانکتور‌ها هم بالاخره یه عمر محدودی دارند و پس از یه مدت اتصال و قطع فرسوده میشن. در دیتاشیت‌ها برای مدت زمان کارکد یک کانکتور از یه واژه نام میبرن به نام Mating cycles. مقدار این Mating cycles از یک نوع کانکتور به نوع دیگه فرق میکنه. به عنوان مثال ممکنه یه کانکتور usb دارای ۱۰۰۰ سیکل طول عمر باشه در حالی که یک فروشنده ممکنه یه قطعه دیگه رو جوری طراحی کرده باشه که عمرش ۱۰ تا سیکل هم نباشه. (منظور از سیکل تعداد دفعاتی هست که کانکتور داخل میشه و بیرون میاد) باید حواستون باشه کانکتوری که میخواید استفاده کنیم طول عمر مناسبی برای کار شما داشته باشه.

Mount

شاید در نگاه اول این واژه یه خورده گیج کننده به نظر بیاد. واژه Mount به چند تا چیز اشاره داره:

۱- کانکتور چگونه نصب شده؟

۲-زاویه کانکتور با اتصالات مربوط به آن

۳-نحوه نصب مکانیکی آن چگونه است؟

Strain relief

Strain relief به بخشی از یه کابل گفته میشه که به شما در وارد کردن و درآوردن یه کابل کمک میکنه. در واقع به کمک اون کابلتون رو راحت جا میزنید و در میارید. در شکل زیریک نمونه از Strain relief آورده شده است.