ترانسپوز یا ترانهش خطوط انتقال (Transposition) چیست؟

به فرآیند جابجایی هادی‌های یک خط انتقال در فواصل مشخص، ترانسپوز یا ترانهش (Transposition) گفته می‌شود. این مسئله در باندل نمودن خطوط انتقال بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.

این فرآیند به گونه‌ای انجام می‌شود که در کل خط، همهٔ هادی‌ها به یک اندازه در همهٔ مکان‌ها قرار گرفته باشند. در خطوط انتقال نیروی سه‌فازی که فاصلهٔ بین هادی‌هایشان منظم نباشد، مقدار القا و ظرفیت خازنی فاز‌ها متفاوت خواهد بود و از آنجایی که فاز‌ها با هم تبادل توان دارند، مقاومت ظاهری هر فاز می‌تواند بسیار متفاوت باشد. نتیجه این می‌شود که ثابت‌های خط انتقال تحت تأثیر فاصله‌گذاری‌ها قرار می‌گیرند. برای غلبه بر این مشکل جای هادی‌های خط را در فواصل برابر با هم عوض می‌کنند تا هر سیم در یک‌سوم طول خط در یکی از مکان‌های نسبی ممکن قرار گیرد و اثر القای متقابل بین فاز‌ها خنثی شود. در خطوط انتقال نوین، به جای ترانسپوز کردن خط در فواصل منظم، جابجایی مکان فاز‌ها در ایستگاه‌های کلیدزنی انجام می‌شود تا موازنهٔ ظرفیت خازنی و سلفی دقیق‌تر انجام شود. در جایی که خطوط انتقال مخابراتی مانند تلفن در نزدیکی خطوط انتقال نیرو قرار گرفته باشند، ولتاژ‌های شدیدی روی خط تلفن القا می‌شود که به شوک صوتی و نویز روی خط تلفن می‌انجامد. با ترانسپوز نمودن خطوط می‌توان تا حد زیادی این ولتاژ‌ها که حاصل القای الکترواستاتیکی یا الکترومغناطیسی هستند را کاهش داد.



در یک خط انتقال سه‌فاز که ترانسپوز کامل شده باشد، مقدار اندوکتانس هر فاز از رابطهٔ زیر به دست می‌آید:
در این رابطه GMD فاصلهٔ متوسط هندسی هادی‌ها و GMR شعاع متوسط هندسی هادی‌ها است



در تصویر زیر، نمونه‌ای از خطوط ترنسپوز نمایان است.