سیستم اسکادا (Scada)

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، عبارت S.C.A.D.A از کلمات Supervisory Control And Data Acquisition System گرفته شده است و به معنی سیستم کنترل نظارتی و اخذ اطلاعات می‌باشد. در این سیستم اطلاعات مورد نیاز برای کنترل و نظارت بر سیستم (مانند یک شبکه قدرت) از راه دور اخذ شده و درمرکز کنترل در دسترس دیسپاچر قرار می‌گیرد.

مزایای سیستم اسکادا

۱-افزایش دقت در انجام مانور‌ها و تصمیم‌گیری به هنگام وقوع حوادث و اجرای عملیات؛

۲ ـ. افزایش سرعت انجام مانور‌ها و عملیات شبکه و کاهش زمان خاموشی؛

۳ ـ. نیاز کمتر به نیروی انسانی و کاهش خطای نیروی انسانی؛

۴ ـ. دسترسی به اطلاعات پست‌ها و شبکه بطور همزمان و دقیق و امکان ارائه آمار و گزارش‌های مورد نیاز؛

۵ ـ. کاهش هزینه‌های بهره‌برداری

نقاط آنالوگ (Analoge)

در سیستم‌های اسکادا به هر یک از مقادیری که اندازه‌گیری می‌شوند مانند مگاوات، مگاوار، کیلو ولت، شدت جریان یا آمپر یک خط و ... یک نقطه آنالوگ گفته می‌شود مانند شدت جریان یک فیدر KV۲۰، این مقادیر در یک محدوده خاص، هر مقداری می‌توانند داشته باشند و به صورت پیوسته هستند.

نقاط Status

به هر یک از وضعیت‌های موجود در پست، یک نقطه Status گویند مانند وضعیت یک سکسیونر که می‌تواند باز یا بسته باشد یا وضعیت یک رله که می‌تواند در حالت Normal یا Alarm باشد.

بخش‌های یک سیستم اسکادا

سیستم‌های اسکادا معمولاً دارای ۳ بخش کلی هستند:

۱ ـ. تجهیزات اندازه‌گیری از راه دور در داخل پست که به تله متری معروف هستند شامل R.T.U و مارشالینگ راک و نیز ترانس دیوسر‌ها و رله‌ها.

۲ ـ. تجهیزات و محیط مخابراتی برای انتقال اطلاعات و داده‌ها بین پست و مرکز دیسپاچینگ.

۳ ـ. تجهیزات مرکز دیسپاچینگ شامل سخت‌افزار‌ها و نرم‌افزارها.

تعریف ـ. R.T.U

R.T.U مخفف کلمات Remote Terminal Unit است و به پایانه‌های دور دست یا تابلو‌هایی گفته می‌شود که اطلاعات پست را از طریق کانال‌های مخابراتی به مرکز دیسپاچینگ انتقال داده و فرامین کنترلی را از مرکز دیسپاچینگ دریافت کرده و به تجهیزات پست از قبیل: بریکر‌ها و Tap Changer اعمال می‌کند.

نقاط کنترلی مورد نیاز در سیستم اسکادا

نقاط کنترلی مورد نیاز عبارتند از: کلید‌های فشار قوی و متوسط (KV۶۳ و KV۲۰)، کلید‌های دو طرف ترانسفورماتور، فیدر‌های KV۲۰ خروجی پست، کلید کوپلاژ، فیدر خازن، Tap Changer، وضعیت‌های ترانسفورماتور شامل Raise/Lower، Auto/Manual، Master/Slave، Parallel/Independent و در بعضی از سیستم‌ها رله Lock out و ریست کردن این رله.

وضعیت‌های مورد نیاز در سیستم اسکادا

وضعیت‌های مورد نیاز عبارتند از: وضعیت کلیه بریکرها، سکسیونرها، فیدر‌های خازن، تپ چنجر ترانسفورماتور، In/out کلید‌های کشویی، وضعیت کلید Local/remote و نیز وضعیت آلارم‌ها و رله‌ها.

مقادیر مورد نیاز در سیستم اسکادا

مقادیر مورد نیاز عبارتند از: مگاوات، مگاوار خطوط KV۶۳، ولتاژ خطوط KV۶۳، مگاوات و مگاوار ترانسفورماتورها، ولتاژ ترانسفورماتورها، ولتاژ باسبار‌های ۶۳ و ۲۰ کیلو ولت، جریان فیدرها، مقدار تپ ترانسفورماتورها،

مودم (Modem)

عبارت Modem از کلمات Modulator و Demodulator اخذ شده است. در ارسال اطلاعات پست‌ها به مرکز دیسپاچینگ از طریق خطوط مخابراتی اطلاعات به صورت دیجیتال از R.T.U به مودم داده شده و از طریق کانال مخابراتی ارسال می‌شود همچنین فرامین دریافتی از مرکز به مودم وارد شده و به R.T.U انتقال داده می‌شود.

مفهوم Redundancy در سیستم‌های اسکادا

در سیستم‌های اسکادا برای افزایش قابلیت اطمینان سیستم در بخش‌های مهم سیستم ازدو سیستم مشابه از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری استفاده می‌شود تا در صورت بروز اشکال برای یکی از سیستم‌ها، سیستم دیگر در مدار آمده و با انجام کار وقفه‌ای در عملکرد سیستم بوجود نیاید سیستمی را که در حال کار است On Line و سیستم دیگر که به صورت آماده می‌باشد را Stand by یا Available گویند.

 

منبع :روژبین