نحوه درج نوع و کلاس روغن بر روی پلاک ترانسفورماتور

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: با توجه به اختلاف قیمت زیاد روغن کلاس یک و دو (سه تا پنج برابر)، انتخاب کلاس روغن برای سرریز در ترانسفورماتور بویژه ترانسفورماتور‌های توزیع) بسیار مهم می‌باشد.

۱- در ترانسفورماتور‌های توزیع غیر کم تلفات ساخت ایران (اغلب ترانسفورماتور‌های ساخته شده قبل از سال ۱۳۹۳)، معمولا از روغن کلاس یک استفاده شده است. این روغن معمولا بدین شکل برروی پلاک درج می‌شود:

IEC۲۹۶, Class I.

۲- بعضا در ترانسفورماتور‌های غیر کم تلفات، از روغن کلاس دو استفاده شده است که بدین شکل برروی پلاک درج می‌شود:
IEC۶۰۲۹۶،

۳- برروی پلاک برخی از ترانس‌ها نیز نام شرکت تولید کننده روغن دیده می‌شود. بعنوان مثال در این ترانسفورماتور، روغن از نوع کلاس دو و سازنده آن شرکت هندی آپار می‌باشد. (روغن مورد استفاده در اغلب ترانسفورماتور‌های توزیع کم تلفات ساخت ایران ترانسفو، آپار است)

۴ و ۶ در ترانسفورماتور‌های توزیع کم تلفات و ترانسفورماتور‌های قدرت، از روغن کلاس دو استفاده می‌شود که بدین شکل برروی پلاک مشخصات درج می‌گردد:
IEC۶۰۲۹۶،

۵ در ترانسفورماتور‌های قدرت قدیمی از روغن کلاس دو استفاده شده است که بدین شکل از روی پلاک مشخصات قابل شناسائی است:
IEC۲۹۶, Class II

مشخصات روغن‌های کلاس یک و دو

 
با توجه به پلاک مشخصات ترانسفورماتور می‌توان کلاس روغن ترانس را تعیین و به منظور سرریز یا تعویض از همان روغن استفاده نمود.

مطابق استاندارد IEC۶۰۴۲۲ سرریز نمودن ۵ درصد از روغن داخل ترانسفورماتور بدون انجام آزمون امکان پذیر بوده به شرطی که نوع و کلاس روغن‌ها یکسان باشند.

 

دو نکته مهم در خصوص روغن ترانسفورماتور‌های توزیع:

۱- درصورتیکه پلاک مشخصات ترانس مخدوش باشد، راحت‌ترین روش برای شناسایی کلاس روغن، انجام آزمون گرانروی (ویسکوزیته) است. در صورتیکه گرانروی روغن کمتر از ۱۲ باشد، کلاس دو و در صورتیکه گرانروی بیشتر از ۱۲ باشد، روغن کلاس یک است.

۲- با توجه به قیمت بالای روغن تنها در صورتی اقدام به تعویض آن کنید که مطابق استاندارد iec۶۰۴۲۲، اسیدیته از ۰.۳ بیشتر باشد. معمولا چند سال پس از بهره برداری از روغن ترانسفورماتور کلاس یک، رنگ آن (بعلت کیفیت پائین) تیره می‌شود. با این وجود تیره بودن معیاری برای تعویض روغن نیست. حتی روغن ترانس‌های تعمیری نیز در صورتیکه اسیدیته آن از مقدار فوق تجاوز نکرده باشد، قابل استفاده است

 

منبع: فصلنامه ترانسفورماتور