الکتروموتور ضد انفجار چیست؟

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، با تشخیص برخی مناطق کارخانه یا سایت به عنوان منطقه خطر، را (با ....) مشخص می‌کنیم که چه ناحیه‌ای خطرناکتر است و به توجه یا تجهیزات بیشتری نیاز دارد و چه منطقه‌ای کم خطرتر است. همچنین متوجه می‌شویم که چه مناطقی ایمن هستند.

طبقه بندی مناطق الکتریکی به ما خاطر نشان می‌کند که چه نوع تجهیزاتی باید در آن مناطق به کار گرفته شود و از چه تجهیزاتی نمی‌توان استفاده کرد. چگونه این کار انجام می‌شود؟

توجه به این نکته مهم است که الکتروموتور‌های ضد انفجار تنها در برخی نواحی به کار گرفته می‌شوند. این تجهیزات شناسنامه و شناسه‌های ویژه‌ای دارند که به ما می‌گوید که آیا می‌توان از آن‌ها در نواحی خطرناک خاصی استفاده کرد یا نه؟ بر این اساس ما می‌توانیم از این تجهیزات در مناطق پر خطر بدون نگرانی استفاده کنیم؛ بنابراین برخی تجهیزات و ابزار‌های الکتریکی را تنها می‌توان در ناحیه ۲ به کار گرفت، در حالیکه برخی دیگر در ناحیه خطر ۱ نیز کاربرد دارند. طبقه بندی بر اساس نواحی خطر را در ادامه توضیح می‌دهیم. هزینه این تجهیزات بسته به نوع محافظت و مناسب بودن برای استفاده در نواحی مختلف فرق می‌کند؛ بنابراین اگر مهندس طراح به اشتباه ناحیه‌ای امن را خطرناک طبقه بندی کند، و یا حتی اگر ناحیه‌ای را که باید در ناحیه خطر ۲ طبقه بندی کند خطر ۱ بداند ناگزیر باید هزینه بیشتری برای خرید تجهیزات ضد انفجار با قابلیت بیشتر پرداخت کنید. چنین تجهیزاتی هزینه نگهداری بیشتری نیز در بردارند؛ بنابراین در دوره عمر خود نیز هزینه بیشتری را به شرکت تحمیل می‌کنند.

از سوی دیگر، اگر منطقه خطری به اشتباه جزو مناطق ایمن طبقه بندی شود هزینه آن بسیار بالاست چرا که ممکن است به انفجار ناخواسته‌ای منجر شود که پیامد‌هایی مالی و جانی در پی داشته باشد و تصویر شرکت را نیزمخدوش سازد. چنین اتفاقاتی ممکن است حیات شرکت را نیز به خطر اندازد؛ بنابراین طبقه بندی درست مناطق خطر از نظر هزینه نیز همانند موضوع مهندسی ایمنی اهمیت دارد برخی مفاهیم اساسی درباره مواد خطرناک را باید بدانیم تا بتوانیم درک بهتری از طبقه بندی مواد و نیز انتخاب الکتروموتور ضد انفجاری که با آن شرایط مناسب را داشته باشیم.

برای دسته بندی الکتروموتور‌های ضد انفجار، سازندگان نیاز دارند که آزمایشگاه‌های متعهد Underwriters Laboratories (UL) و نظامنامه ملی برق National Electrical Code (NEC) آن‌ها را به رده = CLASS - گروه = Group و تقسیم کرده و محدودیت‌های قانونی درجه حرارت را برایشان مشخص کنند.


این نوع موتور‌های ضد انفجار برای محیط‌های بسته طراحی می‌شوند ملاحظات اساسی برای این موتور‌ها این است که باید از بروز جرقه در محیطی که می‌تواند حاوی بخارات و گاز‌های قابل اشتعال باشد خودداری کند. موتور‌های ضد انفجاری برای محیط‌های بسته؛ سنگین و پر حجم هستند. آن‌ها به گونه‌ای طراحی شده اند که در حد توانایی موتور در برابر خوردگی و محدوده درجه حرارت و گرم شدن بیش از اندازه مقاوم می‌باشد. سازندگان اتصالات این و فلنج‌های آن‌ها را به گونه‌ای می‌سازند که در برابر نفوذ شعله مقاوم flame tight, باشد؛ و محفظه‌ای باریکی داشته باشند که به هنگام وقوع انفجار داخلی گاز‌های داغ حاصل از انفجار رها شده و امکان سرد شدن پیدا کنند و به اندازه سرد شوند که باعث انفجار مجدد نشوند.