فردای پس از توافق/ نیازمند مذاکره كيست؟

سرويس اقتصادی برق‌نیوز - علیرضا زاکانی: در آستانه سالگرد توافقنامه ژنو و اعلام نتایج آن بعد از یک سال تلاش سخت مذاکره‎کنندگان ایران اسلامی قرار داریم. پیرامون این توافق، زمینه‎ها و رخداد‎های آن از زوایای مختلف می‎توان بررسی و تحلیل نمود و راه روشنی را برای آینده انتخاب کرد.
 
۱. فنآوری هسته‎ای یکی از مولفه‌های اساسی قدرت و عزت ملت رشید ایران اسلامی است که به لطف خداوند بزرگ به همت دانشمندان ایران اسلامی در سایه تدابیر مقام معظم رهبری به بار نشست و در کمال بهت و ناباوری قدرت‎‎های سلطه‎گر سبب امید و افتخار برای همه مستضعفین و مسلمین جهان شد، لذا یکی از وجوه ترس مستکبران به رهبری آمریکا الگوگیری ملل مظلوم جهان از ایران است که نه تنها بدون اجازه کدخدای جهان و همراهانش به این مهم دست یافت بلکه در اوج مخالفت‎‎های آن‎ها این افتخار را نصیب کشور عزیزمان کرد.

دستیابی به این فنآوری علاوه بر مواهب بسیار زیادی که نصیب کشورمان خواهد کرد و از قِبل آن تحولی در صنعت، کشاورزی، پزشکی و... رخ خواهد داد، از دیگر سو مایه استمرار استقلال ایران در بعد انرژی پس از اتمام سوخت فسیلی نیز خواهد شد که این موضوع به نوبه خود دارای اهمیت فوق‌العاده بالایی برای امروز و آینده است.
 
۲. موضوع فنآوری هسته‎ای از آن دست موضوعات ملی است که به هیچ وجه نباید با نگاه بخشی و جناحی به آن نگریست. از اشتباهات جبران ناپذیر انتخابات ریاست‎جمهوری یازدهم این بود که این امر ملی خواسته یا ناخواسته به موضوعی برای رقابت بین نامزد‎ها تبدیل شد و برخی با تمسک به دوگانه مقاومت یا سازش و برخی دیگر نیز به بهانه چرخیدن چرخ کارخانه‎ها به آن پرداختند که نتیجه محسوس این دوگانه آثار بسیار بدی را در روند احقاق حقوق مردم عزیزمان داشت. امروز آنچه مهم است آرزوی موفقیت و حمایت تمام عیار از تیم مذاکره‎کننده در میدان مذاکرات است، که ان‎شاءالله در صورت موفقیت آن‎ها در برابر زیاده‌خواهی‎‎های آمریکا و هم قطارانش، از مذاکره‎کنندگان قهرمانانی ملی خواهد ساخت که توانستند با تاکید بر حقوق مسلم ملت ایران، حفظ عزت و جایگاه مردم سلحشور ایران با رعایت خطوط قرمز ترسیمی به توافق رسیده و حصر اقتصادی ظالمانه غرب را بشکنند.
 
۳. مذاکره‎کنندگان باید توجه کنند امروز تفاهم با ایران هسته‎ای نیاز واقعی آمریکاست و اوباما به نمایندگی از این کشور خوب می‎داند که بدون در نظر گرفتن ایران اسلامی در منطقه و بسیاری از نقاط جهان امکان حرکتی اثربخش را نخواهد داشت علاوه بر اینکه آسیب‎پذیری این کشور نیز در برابر انباشت حاصل از تولید قدرت بومی در صحنه نبرد نامتقارن، این کشور را از همیشه ضعیف‎تر کرده است از این رو رئیس‎جمهور آمریکا محتاج تفاهم با ایران است که هم حزب مورد نظرش را از گرداب کنونی نجات دهد و هم ایالات متحده را از انسداد در مسیر پیشرو ر‎هایی بخشد. البته باید هوشیار بود که فریب بازی زرگری بین جمهوریخواهان و دموکرات‎ها را نخورده و هنر استفاده از مخالفین در این دو حزب که وحدت هدف و اختلاف روش در ظاهر دارند ما را ذوق زده نکرده و امتیازی بی‎دلیل را نصیب آمریکا نکرد. متاسفانه ما در داخل کشور هنر استفاده از مخالفین و جناح‎ها را برای کسب موفقیت در پیگیری منافع ملی و به‎تعبیری هنر بازی قدرت بین جناح‎ها برای کسب منافع ملی و دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده را که امروز در مذاکرات هسته‎ای متجلی است نداریم و این معضلی است که تبدیل به یک عیب و نقص جدی شده تا جایی که عده‎ای به کمترین مسامحه و نرمش برچسب خیانت زده یا عده‎ای دیگر با دقت حداقلی و نقد در مسیر مذاکره‎کنندگان مخالفت کرده و نقادان را به بی‎سوادی و عناد ورزی متهم می‎کنند، بی‎آنکه از ظرفیت آن‎ها برای بالابردن سطح چانه‌زنی با طرف مذاکره‎کننده استفاده کنند و با بی‎دقتی در دشمن انگاری یا رقیب پنداری بین جناح‎‎های سیاسی کشور مانع کسب منافع حداکثری ملی در مواجهه با بیگانگان نشوند.
 
۴. توجه به نیاز واقعی کشور در خطوط قرمز ترسیمی از سوی رهبری معظم انقلاب اسلامی حکایت از عمق بینش و آینده‌نگری معظم‌له دارد. خطوط قرمز عبارتند از:

الف. برداشتن همه تحریم‎ها در صورت توافق

ب. امکان دستیابی به میزان غنی‎سازی برابر نیاز کشور

ج. عدم تغییر ماهیت فردو به علت غیر قابل آسیب بودن این مجموعه ‎ـ‎ به‎دلیل ۱۳۰ متر ضریب اطمینان برای انهدام آن برای بیگانگان و قرار داشتن همه امکانات مورد نیاز آن در زیر زمین ‎ـ‎ که آن را به محلی امن برای فعالیت هسته‎ای و تضمینی برای عدم تعرض به نطنز قرار داده است.

د. حفظ ماهیت آب سنگین اراک به علت نیاز مبرم کشور به بهره‎برداری از مواهب صلح‎آمیز آن به‎ویژه در حوزه پزشکی هـ. حق توسعه علم و دانش در این حوزه به‎عنوان حق اولیه دانشمندان و مراکز پژوهشی برای دستیابی به آخرین نتایج پژوهشی و علمی که رتبه علمی کشور را ارتقا داده و نیاز عملی آن را مرتفع خواهد ساخت.
 
با دقت در خطوط قرمز فوق‌الذکر و توجه به سایر فرمایشات معظم‌له از جمله نیاز ۱۹۰ هزار سو غنی‎ساز به‎عنوان نیاز پایه امروز کشور، در می‎یابیم که خواسته نظام اسلامی منطبق بر نیازی منطقی و کاملا صلح‎جویانه با رعایت حقوق و عزت مردم شریفمان است چراکه ایران اسلامی با توجه به دستورات انسان‎ساز دین مبین اسلام در ساخت و استفاده از سلاح کشتار جمعی به‎خصوص بمب هسته‎ای آن را حرام دانسته است و حتی با عدول از نگاهی حداکثری به مواهب صلح‎آمیز این حوزه ‎ـ‎ برای ممانعت از بهانه‌جویی مستکبران ‎ـ‎ که از نگاه اقتصادی صرف تولید و صادرات محصولات هسته‎ای سود سرشاری را برای کشور فراهم خواهد کرد با تاکید بر همه خطوط قرمز برای کسب کف منافع ملی پرداخته و راه را برای بالابردن سقف تولید برابر نیاز داخلی هموار کرد.

زیرا برابر مصوبه مجلس شورای اسلامی در ایجاد زمینه بهره‎برداری از ۲۰ هزار مگاوات برق از صنعت هسته‎ای به‎عنوان میزان نیاز آتی کشور، دولت می‎بایست در آینده نه چندان دور سه میلیون و ۸۰۰ هزار سو ظرفیت غنی‎سازی تولید کند تا در قبال آن چرخ کارخانههای این کشور چرخیده و چراغ خانه ملت شریف ایران روشن بماند. طبق تحقیقات دقیق و گسترده‎ای که با تلاش چند ساله متخصصین یکی از شرکت‎‎های اقماری دانشگاه استمفورد در سال ۱۳۵۵ منتشر شد ایران می‎بایست برای رشد مطلوب خود تا سال ۱۳۷۵ به این مهم دست می‎یافت.
 

میزانی که اینک فقط به ۱۰۰۰ مگاوات آن در بوشهر دست یافتیم و با عنایت به قرارداد ۱۰ ساله با روسیه، که ما را ملزم به تامین سوخت این نیروگاه از قریب هفت سال دیگر می‎نماید نیاز امروز کشور ایجاد ظرفیت فعال برای ۱۹۰ هزار سو می‎باشد و این در‎حالی است که کل ظرفیت فعال امروز کشور فقط ۱۱ هزار سو بوده که آمریکایی‎ها با قلدری مطالبه کاهش آن و قرار‎گیری در سقف حداکثر شش هزار سو را دارند و به وضوح بیان می‎دارند که ما دیگر حق تحقیق و توسعه نداریم، آب سنگین اراک و فردو می‎بایست تغییر ماهیت داده و سقف انباشت اورانیوم غنی شده در کشور به حداقل کاهش یابد و بعد از قبول تشدید نظارت، آن‎ها فقط بخش اندکی از تحریم‎ها را تعلیق خواهند کرد و در راستی آزمایی و طی سالیان پیش رو زمینه برچیده شدن تحریم‎ها را در حوزه هسته‎ای خواهند برداشت ضمن اینکه سایر اتهامات حقوق بشری و حمایت از تروریسم از منظر آن‎ها پابرجاست و از قبل آن ایران مستحق افزایش تحریم‎ها است.
 
۵. آمریکایی‎ها بعد از نشست بغداد به تیم مذاکره‎کننده ایران پیشنهاد معامله دادند و ایران نیز ضمن پذیرفتن معامله از آنان خواست که با شفافیت پیشنهاداتی را ارائه کنند که در آن هموزن بودن، همجنس بودن و همزمان بودن خواسته‎ها و اقدامات دو طرف به‎صورت کاملا شفاف معلوم و مشخص شود. در نشست‎‎های بعدی در مسکو و آلماتی ۱ و ۲ ایران بسته منسجم و شفافی را ارائه نمود و طرف‎‎های مذاکره‎کننده را در موضع انفعال قرار داد.

ما در پنج سرفصل از جمله هستهای، تروریسم، حقوق بشر و... در سطح منطقه و جهان واقعیت‎ها را بیان نموده و راهکاری شفاف و مشارکت پذیر را برای حل موضوعات ذکر شده بیان داشتیم و در مقابل انتظارات خود را نیز به روشنی ابراز داشته بر منافع حیاتی و ملی خویش تاکید ورزیدیم.

به‎طور مثال پیشنهاد ایران برای رقیق‌سازی، اکسید و تبدیل کردن بیش از ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد انباشت شده در کشور و لغو تحریم‎‎های بانکی به‎طور همزمان بود درحالی‎که امروز مذاکره‎کنندگان آمریکایی و غربی در برابر اقدامات خیرخواهانه دولت و تیم مذاکره‎کننده در تبدیل ذخایر ۲۰ درصد اورانیوم کشور و سایر اقدامات انجام شده بیشتر از آن حاضر به تغییر ساختار و زیرساخت تحریم‎ها نبوده و فقط با وعده‎‎های توخالی تعلیق موقت بخشی از تحریم‎ها را پیشنهاد می‎دهند که نه تنها مشکلی از کشور را حل نخواهد کرد بلکه با هر بهانه‎ای زمینه تشدید و سختگیری بیشتر را فراهم خواهد کرد.
 
۶. تیم مذاکره‎کننده فعلی علی‎رغم زحمات بسیار دارای نقاط ضعف و اشتباهاتی است که می‎بایست نسبت به رفع آن اقدام نماید. از اشکالات این تیم می‎توان به شروع مذاکرات سال گذشته بدون در نظر گرفتن دستاورد‎های مذاکرات تیم‎‎های قبلی خود و آغاز از نقطه صفر مذاکرات با طرف‎‎های مذاکره‎کننده بود که در کنار خوشبینی بیش از حد به مذاکرات، گره زدن رفع مشکل اقتصادی کشور تنها به تحریم‎ها، عدم دید فنی درست و تخصصی به صنعت غنی‎سازی و نداشتن اطلاعات دقیق در خصوص آن ‎ـ‎ که در اثنای حضور مذاکره‎کنندگان در مجلس این خلأ رخ می‎نمود‎ـ‎، عدم استفاده از ظرفیت‎‎های مخالفین در بالا بردن سطح چانه‌زنی خود، آغاز مذاکرات در چارچوب زمین بازی تعیین شده استکبار و با روندی غیرشفاف با آمریکایی‎ها به‎جای مواجهه شفاف با گروه مذاکره کننده، عدم بهره‎برداری از توانمندی‎‎های داخلی و به‎خصوص منطقه‎ای و جهانی برابر قابلیت‎‎های موجود، عدم شناخت دقیق از ظرفیت‎‎های دفاعی ایران اسلامی و عقبه آن در جهان اسلام برای مواجهه با زیاده‌خواهی آمریکا، عدم ترسیم دقیق معامله داشته‎ها با رفع تحریم‎‎های ظالمانه و نهایتا عدم پاسخگویی مناسب در برابر گزافه‌گویی‎ها و هذیان گویی آن‎ها کمک کرد تا راه طی شده را برای خود ناهموار و سخت کند.
 
۷. ما با خوشبینی و اعتماد به وزیر محترم امور خارجه و همکارانشان برای آن‎ها آرزوی موفقیت می‎کنیم و موفقیت آن‎ها را متعلق به همه مردم ایران دانسته و توفیقات این تیم را ـ فراتر از دولتـ توفیق برای نظام اسلامی می‎دانیم ولی بدبینی به آمریکا و کشور‎های هم جهت با آن را عین عقلانیت و تدبیر دانسته و مقاومت در برابر زیاده خواهی آنان و دفاع از حقوق ملت رشیدمان را حقی طبیعی می‎دانیم و مصرانه خواهانیم تا وجه همت تیم مذاکره‎کننده توافقی خوب و اصولی باشد نه صرف انجام توافق،‎ که اگر قرار بود فقط توافق انجام پذیرد در سال ۱۳۸۲ نیز ما با عقب نشینی به ظاهر توافق کردیم و همه صنعت هسته‎ای خویش را در همه سطوح تعطیل کردیم ولی باز توسط شیطان بزرگ آمریکا و رئیس‎جمهور وقت این کشور تهدید و به خیال آن‎ها تحقیر شدیم.
 
برای هیچ ایرانی آزاده‎ای قابل قبول نیست درحالی‎که اوباما رئیس‎جمهور آمریکا و وزیر خارجه این کشور دائما بیان می‎دارند که «توافق نکردن بهتر از توافق بد کردن است» ما شاهد راه اندازی کمپینی باشیم که اظهار می‎دارد «هر توافقی هرچند بد از توافق نکردن بهتر است» و صد افسوس که با اندکی دقت معلوم می‎شود که برخی از مقامات ارشد مذاکره‎کننده ایرانی توصیه به راه‌اندازی این کمپین خیانت بار و ذلت بخش کرده‎اند. به راستی راه‌اندازی این کمپین سبب تقویت موضع تیم مذاکره‎کننده ایرانی خواهد بود یا زمینه را برای تحمیل زیاده‌خواهی‎‎های مستکبران به‎ویژه آمریکای جهانخوار هموار خواهد ساخت؟
 
۸. علی‎رغم وعده اصلی جناب آقای روحانی حل مشکلات سیاست خارجی و رفع مشکلات اقتصادی در داخل کشور که نیازمند عزمی ملی، انسجامی فراگیر و بهره‎گیری از همه ظرفیت‎‎های کشور در نهایت آرامش و ثبات است، شواهد حاکی از انتخاب عرصه سیاست، اجتماع و فرهنگ توسط برخی عناصر به‎جای کار و تلاش اقتصادی و فعال نمودن سیاست خارجی پیشرو و منطقی دارد.

چندیست که عده‎ای می‎کوشند تخم نقار و شکاف را در متن جامعه کاشته تا التهاب و ناامنی درو نمایند و با تشدید فشار بر افکار عمومی یا آن‎ها را خسته و منفعل نموده یا با تجلی عصبیت، زمینه آشوب‌طلبی را در ایران اسلامی و در این جزیره امن مهیا سازند. در این برهه حساس دستگاه‎‎های مسئول باید بکوشند که با حساسیت تمام وقایع را رصد نموده و با مواجهه دقیق و ریشه‎ای چهره آشوب طلبان و ستون پنجم دشمن را برای مردم شفاف کنند.
 
۹. نمایندگان مجلس اعتقاد به ضرورت کمک به دولت برای عبور از موانع و مشکلات داخلی و تحمیلی را داشته و در خصوص مذاکرات هسته‎ای نیز آرزوی توفیق تفاهمی خوب برای مذاکره‎کنندگان دارند. دغدغه نمایندگان مردم، ایجاد زمینه گره‌گشایی از مشکلات مردم در عرصه‎‎های اقتصادی و فرهنگی است و اگر بر موضوعی از جمله بحث آموزش عالی حساسیت می‎ورزند از باب درس‎گیری از گذشته می‎باشد. اما در خصوص مذاکرات با عنایت به اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی و ضرورت تصویب هر موافقتنامه تعهدآوری در مجلس ضروری است تیم محترم مذاکره‎کننده به بیان اطلاعات دقیق به نمایندگان اقدام نموده و ان‎شاءالله زمینه تسریع در تصویب توافق خوب با ۵+۱ را فراهم کنند.
 
۱۰. همه علاقه‌مندان به انقلاب اسلامی و ایران عزیز بی‎صبرانه منتظر اعلام توافقی منطقی و عادلانه در سوم آذر هستند و از مذاکره‎کنندگان می‎خواهند با صلابت از حقوق حقه این ملت و نسل‎‎های بعدی آن صیانت و حفاظت نموده و با توافقی شفاف و تفسیر ناپذیر در چارچوب حداقل‎‎های پنجگانه فوق الذکر که از جمله آن‎ها رفع همه تحریم‎‎های ظالمانه مورد تاکید ریاست محترم جمهوری است به آغوش میهن بازگشته و بر دستان ملت مورد استقبال و در قلب مردم رشید و با بصیرتمان برای ابد جا گیرند ولی در هر صورت نتایج حاصله از مذاکرات هرچه بود باید زمینه برداشتن گام بلند بعدی را در ساختن کشور عزیزمان مهیا سازد و مقدمه‎ای شود تا با همبستگی ملی و با همکاری بین همه قوا ظرفیت شایسته تری برای خدمتگزاری و تحقق پیشرفت و عدالت در جامعه اسلامی مهیا شود. ان‎شاءالله

منبع: هفته‌نامه پنجره