کد خبر: ۶۹۹۶
تاریخ انتشار : ۰۹:۱۸ - ۰۷ دی ۱۳۹۳
یادداشتی بر حرکت جهادی:
اين روزها کاهش تلفات در دستور کار و گزينه روي ميز و روي داشبورد مديران جهادي صنعت برق و شرکت هاي توزيع است. مديريت جهادي اگرتوجيه و بهانه اي براي کنار گذاشتن عقلانيت و تدبير و عقل جمعي و تصميم گيري هاي عجولانه و فردي و غير کارشناسي باشد کاري به غايت غلط و پرهزينه است و خود يک تلفات انرژي و سرمايه و وقت محسوب مي شود.
سرویس صنعت برق نیوز:اين روزها کاهش تلفات در دستور کار و گزينه روي ميز و روي داشبورد مديران جهادي صنعت برق و شرکت هاي توزيع است. مديريت جهادي اگر توجيه و  بهانه اي براي کنار گذاشتن عقلانيت و تدبير و عقل جمعي و تصميم گيري هاي عجولانه و فردي و غير کارشناسي باشد کاري به غايت غلط و پرهزينه است و خود يک تلفات انرژي و سرمايه و وقت محسوب مي شود.

جهاد سازندگي در ابتداي انقلاب بدليل اجراي سياست های مطالعه نشده، شتاب زده و احساسي گاها خسارت های جبران ناپذیری بر منابع آب زیر زمینی و صنعت برق و تغییر الگوی مصرف روستائیان  بوجود آورد. منابع گرانقدر آب زير زمينی به نام توسعه کشاورزي به هدر رفت و روستاهای کشور که اغلب داراي توليد برق پراکنده بودند به شبکه برق سراسری پيوستند و مشکلاتی را برای شبکه برق کشور ایجاد کردند. لذا بايد متوجه بود تا به نام مديريت جهادی سياست های شتابزده ديگري بر کشور و مردم تحميل نشود. 

مديران مشارکت گريز دولتی به دليل به کار نگرفتن عقل جمعي و بی اعتنایی به نظرات کارشناسي هميشه راه های انحرافي و پر هزينه و پر تلفات را طي می کنند و با صرف هزينه و اتلاف وقت و سرمايه کشور در پايان به بن بست مي رسند. اين اشکال کلی مديريت دولتي است زيرا مديران از کيسه خود خرج نمي کنند تا دل بسوزانند. در سيستم های دولتي مديران سهيم و شريک در هزينه ها هستند و نه در سود سازمان و این عامل ایجاد رانت و رشوه است. لذا بجای افزايش سودآوري تا مي توانند هزينه سازي وظاهر سازي مي کنند و از اين رو سازمانهاي دولتي اغلب پر هزينه و کم بازده و ورشکسته و زيانده و اعانه بگير از دولت و وابسته به درآمد نفت هستند.

موضوع تلفات شبکه توزيع برق امر جديدي نبوده و تا کنون به نتیجه مشخصی نرسیده است و هر روز هم  بدتر از ديروز مي شود به دليل بدتر شدن وضعيت اقتصادي مردم و افزايش تورم و افزايش فقر و گران تر شدن قيمتهاي برق و افزایش مصرف برق. لذا افزايش قيمتها تنها چاره کار نيست تا زمانيکه امکان استفاده از برق غير مجاز براي عده ای سودجو ميسر باشد. عده ای که لزوما از اقشار فقِير و کم در آمد نيستند و برعکس اغلب از متنفذين و مشترکين پردرآمد و پر مصرف هستند. و با این وضعیت هرچه بهای برق گرانتر شدت مصرف برق غير مجاز هم بيشتر. براي کاهش تلفات و بعبارت واضح تر کاهش برق های غير مجاز راه های زیادی وجود دارد که سه مورد از آن راه حل ها در ادامه معرفی می شود:

بازار برق:
مطابق قانون استقلال شرکت هاي توزيع برق رابطه شرکت هاي توزيع برق و شرکت توانير بايد در چهارچوب بازار برق تنظيم شود بعنوان خريدار و فروشنده انرژي. اگر اين رابطه مستقر شود ديگر لزومي ندارد تا شرکت توانير بدنبال کاهش تلفات در توزيع باشد و شرکتهاي توزيع خود بدنبال اين امر خواهند بود. پس اینکه شرکت توانیر بدنبال کاهش تلفات و برق غیر مجاز است این دلیل آن است که بازار برق وجود ندارد.

 چون وقتی در بازار کالائی را می خرد فروشنده از توسوال نمی کند چگونه آنرا مصرف می کنی و به چه منظوری؟ بازار برق بصورت صوري وجود دارد اما جنبه واقعي و عملي ندارد. و رابطه شرکتهاي توزيع برق و توانير مبتني بر بازار برق و خريد و فروش انرژي نيست. تا وقتي چنين است تلفات هم وجود دارد و هر روز بيشتر از ديروز خواهد شد و جهاد کاهش تلفات کاری بی ثمر خواهد بود.

وجود انگیزه اقتصادی مهمترین عامل در ایجاد و کاهش تلفات است . اگر شرکتهاي توزيع ؛ برق را از توانير بخرند و بابت آن پول بپردازند و پول قبوض برق پرداختي توسط مشترکين مستقيما به حساب خود آنها واريز شود و دخل و خرج شرکت های توزيع و مناطق برق تابعه آنها  مستقل و موکول به درآمد ناشي از فروش آنها شود بدون هیچ اجباری از بالا انها به دنبال کاهش تلفات و افزايش درآمد خود خواهند رفت و دیگر نيازي به امر از بالا و دستور العمل شرکت توانير نخواهد بود. سال ها از اجراي قانون استقلال شرکت هاي توزيع برق مي گذرد اما شرکت هاي برق هيچگاه مستقل نشدند و رابطه آنها با توانير هرگز در چهارچوب بازار برق مبتني بر خريدار و فروشنده انرژي نشد و بصورت رابطه صف وستاد باقي ماند. 

تا زمانيکه بازار برق ظاهري و صوری باشد و بازار برق واقعی به راه نيفتاده و زير ساخت ها و زمينه لازم براي آن فراهم نشده راه حل جايگزين ديگري بجاي آن پيشنهاد مي شود و آن راه اندازي حسابداري انرژي در شرکتهاي توزيع و توانير است. حسابداري انرژي يعني اينکه اگرچه بازار برق وجود ندارد و برق بين شرکت های توزيع و توانير خريد و فروش نمي شود ولي حساب و کتاب دارد. دخل و خرج و ورود و خروج و توليد و مصرف آن در همه نقاط توليد و مصرف مشخص و شفاف باشد. مانند حسابداري درآمد و هزينه و حسابداري اموال و تاسيسات. همانطور که يک ميز و صندلي و يک رال  درآمدو هزينه حسابداري دارد ؛ انرژي تحويلي و فروخته شده در پست ها و فيدرها و مناطق نيز بايد مشخص بوده و حساب و کتاب داشته باشد. این پیش زمینه ایجاد بازار برق واقعی است.

انرژي فروخته شده توسط کنتورهاي مشترکين مشخص است اما انرژي تحويلي به مناطق و پست ها و انرژي فروخته شده به تفکِک آنها مشخص نيست لذا ميزان تلفات در پستها و ترانسفورماتورها مشخص نيست. وقتي حسابداري انرژي به وجود بيايد ميزان واقعي تلفات بيرون مي آيد و انرژي حساب و کتاب پيدا مي کند و تا زمانيکه بازار برق و خريد و فروش انرژي به راه نيفتاده اين يک آلترناتی و راه حل جايگزين است.   

اندازه گيري انرژي تحويلي و فروخته  شده در پست های توزيع :
پیش نیاز درمان هر دردی شناخت نوع و محل درد است نا بتوان نسخه و داروی ویژه آن را تجویز کرد. در تلفات برق تا ندانیم تلفات هر بخش چقدر است نمی توان به راحتی اقدام به کاهش آن کرد و حتی ممکن است صرف هزینه های زمانی و ریالی نیز نتیجه ای در بر نداشته باشد. کاهش تلفات در بخش ترانسفورماتور برنامه ریزی خاص خود را می طلبد و تلفات سیمی و کابلی یک راهکار دیگر. پست های برق نیز از این امر مبرا نبوده و با تعیین میزان تلفات در آنها می توان با برنامه ریزی و اجرای سایت های فنی مربوط به آنها در کاهش تلفات اقدام موثر کرد.

براي کاهش تلفات بايد بتوان انرژي ورودي و خروجي يا تحويلي و فروخته شده را در پستهاي عمومي  اندازگيري نمود. اگر در هر پست عمومي يک کنتور و ثبات الکتريکي قابل قرائت از راه دور نصب شود آنگاه انرژي ورود ي و تحويلي به هر پست مشخص خواهد شد. چنانچه مشترکين روي هر پست هم مشخص باشند و روزکارهای قرائت کنتور بر اساس پستها تعریف شوند و مشترکین تغذیه شده از یک پست بصورت تقریبا همزمان و در يک روز کار قرائت شوند انگاه انرژي فروخته شده روي هر پست هم مشخص خواهد شد. تفاضل اين دو مقدار تقریبا برابر تلفات پست خواهد بود. وقتي مقدار تلفات مشخص شود آنگاه مي توان براي شناخت منابع تلفات و کاهش آن برنامه ريزي نمود. اما متاسفانه تا بحال هيچ اقدامي در اين زمينه بعمل نيامده و بجاي اين کار تاکيد شرکت توانير تا کنون بر روي قرائت از راه دور مشترکين ديماندي و در مرحله بعد کل مشترکين بوده است .

در صورتيکه قرائت از راه دور مشترکين هيچ اثري بر روي کاهش تلفات ندارد. مشترکين ديماندي و ولتاژ اوليه کمتر از يک درصد مشترکين توزيع را تشکيل مي دهند و در آنها تقريبا هيچ انرژي تلف شده و قرائت نشده ائي وجود ندارد. زيرا لوازم اندازه گيري در پست بلافاصله قبل يا بعد از ترانسفور ماتورنصب شده و فاصله ائي بين نقطه تحويل انرژي و نقطه مصرف آن نيست لذا جائي براي سرقت و هدر رفت انرژي وجود ندارد. هدر رفت انرژي در پست هاي عمومي است جائي که بين نقطه تحويل انرژي توسط ترانسفورماتور تا نقاط متعدد مصرف که کنتورهاي مشترکين نصب شده فاصله نسبتا زيادي وجود دارد و مابين اينها انرژي توسط فيدرهای فشار ضعیف و کابلهای زمینی و خطوط هوائی متعدد توزيع مي شود.

در اين فاصله انرژي مي تواند توسط کابلهاي غير مجاز يا توسط دستکاري در کنتورها سرقت شود.  لذا تا زمانیکه قرائت از راه دور پستهای توزیع انجام نشده قرائت از راه دور مشترکين ديماندي حلال هيچ مشکلي براي توزيع نخواهد بود و قرائت کنتور اين 1% از مشترکين هم مثل 99% بقيه مي تواند بصورت دستي انجام شود. اما با قرائت از راه دور پستهاي عمومي علاوه بر مديريت انرژي و تلفات و بار اکتیو و راکتيو مي توان کيفيت توان و بارگيري مداوم و پروفيل بار هر پست را در طول سال ثبت و مشاهده نمود.

عليرغم بکار گيري تکنولوژي هاي پيشرفته در اندازه گيري الکتريکي و مونيتورينگ شبکه هاي توزيع در دنيا متاسفانه در ايران پستها و ترانسفورماتورهاي توزيع هنوز به صورت سنتي و دستي و سالي يکبار در تابستان بارگيري مي شوند و اطلاعات به دست آمده از اين طريق که خطاي زيادي دارند ملاک عمل همه کارهاي توزيع در بهره برداري و طراحي و فروش برق و محاسبه تلفات قرار مي گيرند. و بسیار جالب است که دانسته شود در اکثر بارگيري های بعمل آمده پيک بار غير همزمان که از طريق بارگيري ساليانه پستهاي توزيع توسط مناطق به دست مي آيد از پيک بار همزمان که توسط فوق توزيع اعلام مي شود کمتر بوده و در نتيجه ضريب همزماني از يک بيشتر است! و این دلیلی بارز بر اشتباه بودن نتایج بدست آمده از بارگیریها است.    
 
با نصب لوازم اندازه گيري در پستهاي توزيع و مشخص شدن انرژي تحويلي و فروخته شده به تفکيک پستها مي توان بازار برق را بصورت معکوس و از پائين به بالا راه اندازي نمود. روي هر پست برق مي توان بازار برق داشت. فروش برق روي هر پست را مي توان به يک پيمانکار فروش انرژي واگذار کرد با احتساب % معيني برای تلفات. می توان بین پیمانکاران رقابت ایجاد کرد و به مشترکین حق انتخاب داد. در اينصورت تلفات زيان پيمانکار و کاهش تلفات به سود وي خواهد بود و لذا پيمانکار فروش انرژي خودبخود به اين سمت خواهد رفت.مقدار تلفات در قرار داد فروش انرژي را مي توان به تدريج کاهش داد.

برق غير مجاز:
برق غير مجاز يکي از معظلات هميشگي توزيع بوده و هست و منبع آن بیشتر بخش تجاری است . عدم وصول مطالبات هم یکی از منابع تلفات محسوب می شود . بخشهای عمومی و دولتی و نظامی نیز با عدم پرداخت به موقع بهای برق مصرفی آنرا تلف و در واقع در روز روشن از دیوار مردم و دولت بالا می روند و برق را سرقت می کنند . مصرف این  مشترکین هم به نوعی غیر مجاز محسوب می شود. عدم پرداخت صورتحساب با دستکاری در کنتور فرق چندانی ندارد. 

موثرترين راه براي کاهش بق غیر مجاز شريک و سهيم و ذينفع کردن کنتور خوانان و پيمانکاران تشخيص و بازرسي در منافع ناشي از کشف غير مجاز است و راهکار عملي آن پرداخت حق کشف به آنان است. حق کشف اکنون پرداخت مي شود اما نحوه پرداخت آن عادلانه و صحيح و اصولي نيست. کساني که بيشترين سهم را در کشف دارند ازحق کشف يا سهمي برابر با ديگران و يا سهمي کمتر و يا اصلا هيچ سهمي نمي برند چون کارمند رسمي شرکت نيستند يا چون مدير نيستند و آنهائي که هيچ سمهي در کشف غير مجاز ندارند اغلب بيشترين سهم و گاهي تمام سهم را مي برند چون صاحب منصب و مدير ستادي و صاحب نفوذند ولو آنکه هيچ ربطي هم به کشف غير مجاز نداشته باشند. تا اين رويه غلط هست غير مجاز هم هست. 

لذا پرسنل يا پيمانکاران تشخيص و تست و بازرسي کنتور و کنتور خوانان اگر مواردي از غير مجاز را کشف کنند بدليل سهيم و ذينفع نبودن در آن يا از آن چشم پوشي مي کنند و موارد را گزارش نمي کنند و يا به نفع شخصي خود کار مي کنند. کنتور خوانان اکثرا در استخدام شرکتهاي تامين نيروي انساني هستند و پرسنل شرکت توزیع محسوب نمی شود و لذا التزامي هم به منافع شرکت های توزیع برق ندارند و از حقوق پائيني هم برخوردارند و امنيت شغلي هم ندارند. و پس از پايان قرارداد پيمانکار بيکار و به حال خود رها مي شوند و با تجربياتي که اندوخته اند مي توانند در برقراري برق غير مجاز براي مشترکين فعاليت نمايند.

همیشه در هر بنگاه اقتصادی یا مغازه صاحب آن دخل و ترازو و کلید انبار و حساب و کتاب خود را به امین ترین و نزدیک ترین فرد به خود می سپارد یا سیستمی مطمئن و غیر قابل سوء استفاده به وجود می آورد که هر کس آنرا در دست داشته باشد نتواند در آن دخل و تصرف و سوء استفاده کند در حالی که در شرکتهای توزیع  ما هیچکدام از اینها را نداریم و دخل و ترازوی خود را به کسانی سپرده ایم که کمترین منافع مشترک را با شرکت دارند و اشتراک منافعشان با طرف مقابل یا مصرف کننده بیشتر از شرکت توزیع است. و هیچ سیستم نظارتی هم بر آنها وجود ندارد.  

لذا وقتي آنها در هنگام اشتغال از حق کشف هم نصيبي نبرند چه دليلي دارد که برق غير مجاز را کشف و گزارش و منافع شرکت را تامين کنند؟ آنها اگر با مشترکين سازش و از تخلف آنها اغماض کنند و موارد غير مجاز را گزارش نکنند مي توانند به درآمد نامشروعي چند برابر حقوق ماهانه خود دست يابند. لذا پرداخت عادلانه حق کشف عامل مهمي در کشف و حذف برقهاي غير مجاز است. وبايد توجه داشت که اين از جمله مواردي است که تساوي در پرداخت نه تنها با عدالت همراه نيست بلکه مخالف عدالت است!

بطور خلاصه انگيزه اقتصادي عامل مهمي در کاهش تلفات فني و مديريتي است. راه اندازي بازار برق و حسابداري انرژي و پرداخت حق کشف راهکارهائی برای ایجاد انگيزه اقتصادي در این ارتباط هستند. نصب کنتور و ثبات الکتريکي قابل قرائت از راه دور در پستهاي برق يک راهکار فني کم هزينه براي رسيدن به اين منظور و نيز براي بهبود بهره برداري و طراحي شبکه هاي توزيع است. 

حسين ارغواني- کارشناس صنعت برق            

انتشار یافته: ۲
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۴۳ - ۱۳۹۳/۱۰/۰۸
0
1
نظرات و صحبتهای خوب و کاربردی بود، مخصوصاً پاراگراف دوم مربوط به جهادسازندگی چرا که بیشتر مشکلات شرکتهای توزیع شبکه های احداثی جهاد و مدیران باقیمانده آن می باشد.
مهندس توزيع
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۲۹ - ۱۳۹۳/۱۰/۱۳
0
1
ادعاهايي كه درباره عزم وزات نيرو و توانير براي كاهش تلفات ميشه بيشتر شبيه به يك آرزو است تا برنامه ريزي!
چه طوري قرار است وزارت نيرو با اين همه بدهكاري كه به گفته خود مديران تا 20 هزار ميليارد تخمين زده ميشه،‌دست به چنين اقدام بزرگي كه لازمه اون بودجه هنگفت چندهزار ميلياردي است بزند؟
ارسال نظر قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
نتیجه عبارت زیر را وارد کنید
captcha =
وضعیت انتشار و پاسخ به ایمیل شما اطلاع رسانی میشود.
پربازدیدها
برق در شبکه های اجتماعی
اخبار عمومی برق نیوز
عکس و فیلم
پربحث ترین ها
آخرین اخبار