تولید برق از گازهای همراه نفت تنها با قیمت‌های صادراتی توجیه اقتصادی دارد

26 آبان ماه بود که وزارت نفت، جزئیات مزایده گازهای همراه نفت برای بخش غیردولتی را اعلام کرد. حجم گازهای همراه نفت این مزایده که به 50 میدان نفتی مربوط می‌شود، حدود 20 میلیون متر مکعب در روز (یعنی نزدیک به گاز تولیدی در یک فاز پارس جنوبی) است.
 

به گزارش "برق نيوز" با این اقدام، وزارت نفت برای اولین بار شرایط تخصیص این گازها به بخش غیردولتی را شفاف کرده است. 5 آذرماه هم نخستین جلسه توجیهی مربوط به این مزایده با حضور نمایندگان شرکت های زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران و متقاضیان برگزار شد و قرار بود ظرف مدت 40 روز، متقاضیان بخش غیردولتی پیشنهادات خود برای استفاده از گازهای همراه نفت را به شرکت های زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران ارائه دهند.

 با این وجود، اخیراً وزارت نفت پیرو درخواستهای مکرر شرکتهای خصوصی زمان ارائه پیشنهادها توسط متقاضیان بخش غیردولتی را 20 روز دیگر تمدید کرد. در صورت موفقیت این مزایده، حجم گازهای همراه نفت سوزانده شده در کشور حدود 80 درصد کاهش می یابد (1) و با فرض قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه یعنی 45 سنت برای هر مترمکعب گاز همراه نفت، از اتلاف گازی به ارزش 3.3 میلیارد دلار در سال، جلوگیری می شود.
 
   مهمترین راهکاری که بخش غیردولتی برای استفاده از گازهای همراه نفت در نظر گرفته است، تولید برق با هدف صادرات است. بررسی های کارشناسی نشان می دهد با استفاده از این گازها، امکان افزایش 3000 مگاواتی ظرفیت برق صادراتی کشور وجود دارد. استفاده از این راهکار با توجه به هزینه کم و زمان بری پایین برای اجرایی شدن، متقاضیان زیادی در کشور دارد. با این وجود، متقاضیان بخش غیردولتی برای تصمیم گیری درباره ورود به این مزایده با هدف استفاده از گازهای همراه نفت برای تولید برق با سوال مهمی مواجه هستند که تاکنون بی پاسخ مانده است. آن پرسش عبارت است از این که  قیمت خرید برق تولیدی از بخش غیردولتی توسط دولت چه مقدار است؟ مسئول اصلی پاسخگویی به این سوال بخش غیردولتی، وزارت نیرو است ولی تاکنون مسئولین وزارتخانه از اظهارنظر دقیق در این حوزه خودداری کرده اند. این در حالی است که در بند 13 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری نیز به موضوع «افزایش صادرات برق» اشاره شده است.
 
بررسی ها نشان می دهد اجرای پروژه های جمع آوری گازهای همراه نفت با هدف تولید برق، تنها در صورتی که وزارت نیرو هر کیلووات ساعت برق تولیدی را با قیمتی متناسب با متوسط قیمت برق صادراتی کشور یعنی حدود 6 یا 7 سنت خریداری کند، اقتصادی می شود. در صورت پذیرش این موضوع از سوی وزارت نیرو، دستاوردهای مهمی برای این وزارتخانه مانند افزایش ظرفیت کشور برای اضافه ‌شدن میزان صادرات برق به کشورهای همسایه به‌ویژه عراق و افزایش درآمد متناسب با مابه التفاوت قیمت برق صادراتی و قیمت برق خرید تولیدی از بخش غیردولتی و کاهش میزان مصرف سوخت مایع (بخصوص نفت گاز) در نیروگاه های برق کشور و در نتیجه کاهش هزینه ها محقق خواهد شد. همچنین بخشی از مشکلات وزارت نیرو برای تامین برق مورد نیاز کشور در دوره اوج مصرف (فصل تابستان) با استفاده از سرمایه های بخش غیردولتی نیز از بین می‌رود.
 
بدون تردید، تا زمانی که مسئولین وزارت نیرو این فضای مبهم را در موضوع قیمت خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت توسط بخش غیردولتی ادامه دهند، جلوگیری از اتلاف وسیع منابع کشور بخاطر سوزاندن گازهای همراه نفت در 5 سال آینده، امکان پذیر نخواهد بود.

محمود سحابی