مدیریت تقاضا و کاهش تلفات برق، راهکارهای عبور از پیک تابستان

با اینحال ذکر این نکته حائز اهمیت است که همه صنعت گران اگر برای رسیدن به حلقه های بالاتر مدیریت ممکن است تلاش کنند اما سعی بر افزایش بهره وری نیز دارند و بیان این موارد حمل بر تضعیف همه مدیران خدوم و متخصص نیست، بلکه باید توجه داشت که حد موفقیت آنها در کار به تحصیلات واقعی، تجربه عملی و تعهد الهی بستگی دارد.

در این میان حوزه برق وزارت نیرو که با توجه به پتانسیل خوب کارشناسان و در اختیار داشتن امکانات و تجهیزات فنی بسیار کارآمد همواره نمره قبولی داشته، در گذار رقابت انتخاب و انتصاب مدیران نیز خالی از برخی آمارهای نه چندان واقعی نبوده است که موارد بررسی می گردند.

معیارهای ارزیابی عملکرد صنعت برق:
کلاً چند معیار برای بررسی عملکردهای دوره ای برق هر کشور مطرح می شود که شامل: میزان رشد توسعه و احداث شبکه و نیروگاه ها حسب برنامه و نیاز، پایدار بودن و قابل اطمینان بودن شبکه و میزان خروج اضطراری واحدهای تولید برق، عدم انحراف از فرکانس و ولتاژ ثابت و تامین انرژی موردنیاز مشترکین، تلفات شبکه، راندمان نیروگاه ها و واحدهای تولیدی، توجه به توسعه پایدار و افزایش ظرفیت واحدهای تولید انرژی های نو و پاک، قیمت تمام شده برق و انرژی، هوشمندسازی شبکه و نهایتا وضعیت ضریب آمادگی تولید، زمان تعمیرات واحدهای تولیدی و میزان حرکت در راستای اسناد بالا دستی (8 سند در ایران) از آن جمله هستند. لذا در ذیل صرفا به هزینه تمام شده برق اشاره می شود.

هزینه تمام شده برق:
هزینه تمام شده برق بسته به نوع نیروگاه که گازی، سیکل ترکیبی یا بخار باشد از 5.8 تا 7.3 سنت دلاربا قیمت سوخت 108 دلار به ازای هر بشکه برآورد می شد ولی با قیمت کنونی نفت این ارقام حدود تا 2 سنت کاهش می یابد. البته این رقم به راندمان نیروگاه و برخی پارامترهایی نظیر قیمت سوخت، نرخ تنزیل، هزینه سرمایه گذاری، ضرایب تولید و دسترسی و غیره بستگی دارد.

به نظر می رسد صنعت برق اعتقاد دارد که هزینه تولید برق حدود 470 ریال، هزینه های انتقال حدود 90 ریال و توزیع معادل 130 ریال است که هزینه تولید بدون احتساب سوخت می شود حدود 690 ریال و به نظر نمی رسد رقم واقعی فروش کل داخلی و خارجی سال 92 به ازای هر کیلووات ساعت از 590 ریال تجاوز کرده باشد اما این رقم ممکن است برای فروش داخلی حدود 30 ریال بیشتر بوده است. البته اگر سوخت را 30 سنت به ازای هر لیتر محاسبه نمائیم حدود 1800 ریال هزینه سوخت آزاد می شود که دولت این بخش را ظاهرا جزء یارانه به حساب می آورد. یادآوری می شود که طبق اظهار نظر کارشناسان مستقل دولت احتمالاً سوخت را به طور متوسط حدود 350 ریال برای نیروگاه ها در نظر می گیرد و این رقمی است که در پیش بینی های بودجه ظاهرا لحاظ می شود.

اصولا طبق تجربه قیمت برق باید سالانه 25 تا 38% اضافه یابد به آن شرط که صنعت برق هم بتواند راندمان را افزایش، تلفات شبکه را کاهش و ترکیب نیروگاه ها را به آرایش نیروگاه های با انرژی های نو تغییر دهد.

مع الوصف قیمت به فروش رفته برق سال 92 به طور متوسط حدود 450 ریال بوده و اکنون هم ظاهرا 507 ریال است. رقم واقعی زیاد است و باید با افزایش راندمان و کاهش هزینه بهره برداری و تعمیرات و نگهداری و صد البته مدیریت صحیح کاهش یابد. بدیهی است که شایسته تر است تا مدیران عامل نیروگاه ها در رشته های تخصصی نظیر برق یا مکانیک و در دانشگاهی معتبر تحصیل کرده باشند تا قدرت درک، تجزیه و تحلیل مسائل و نیز مدیریت را بیشتر دارا باشند. ایشان ابراز داشتند که اگر حجم سرمایه گذاری برای تولید، انتقال، توزیع و فروش انشعابات برق را محاسبه نمائیم شاید صنعت برق درخواست حدود 14000 میلیارد تومان بودجه بدون احتساب سوخت برای سال جدید نماید که این رقم تقریبا دو برابر برآوردهای سایرین است و بعید است به تایید دولت یا مجلس برسد و بنابراین صنعت برق مجبور است تا با استفاده از مدیران کارآمد در حوزه های تولید، انتقال و توزیع خدمات را بهبود و هزینه ها را کاهش دهد. اکنون هزینه تولید برق در ایران خیلی زیاد است، هزینه های صورت گرفته برای توزیع با توجه به خروجی های فنی و اقتصادی آن بسیار زیاد بوده و در هزینه های انتقال هم باید بازنگری خاصی داشت.

در پایان می توان گفت که صنعت برق باید با توجه به همه مشکلات پیش رو پاسخگوی پیک برق حدود 52 هزار مگاوات در تابستان 94 باشد. برق کشور در سال 91 حدود 205 گیگاوات ساعت و در سال 92 حدود 214 گیگاوات ساعت برق فروخت و در سال جاری باید حدود 225 گیگاوات ساعت برق خالص با تحویل در کنتور مشترک تولید نماید تا نرخ رشد 5% را پوشش دهد. اگر این مهم تحقق نیابد باید گفت که دو گزینه پیش رو است یا باید به شدت بر مصرف مدیریت نماید و قطعی های اجباری را به صنایع تحمیل نماید و یا باید حدود 11 گیگاوات ساعت صادرات برق سال قبل را خصوصا در روزهای اوج بار تیرماه کاهش دهد که این هم زیاد کمک نمی نماید چون سابقاً هم در تابستان صادرات کمتر بوده است. البته اگر مدیران شرکت های توزیع برق پایبند میثاق نامه خود باشند و 5% تلفات برق را کاهش دهند آن موقع نه نیاز به احداث واحدهای جدیدتر است، نه قطعی اجباری خواهد و نه صادرات را نیازی به کاهش است که این هم بسیار دور از انتظار است. به امید عبور از پیک برق تابستان پیش رو و آرزوی موفقیت برای صنعت برق ایران.