سرویس صفحه نخست برق نیوز: جمع بین مدیریت آب و انرژی در وزارت نیرو و تقسیم مدیریت انرژی بین دو وزارتخانه نیرو و نفت و تقسیم مدیریت آب بین سه وزارتخانه نیرو و کشاورزی و جهاد سازندگی و تقسیم مدیریت غذا بین دو وزارتخانه کشاورزی و جهادسازندگی با توجه به حجم ناچیز تولید انرژی برق آبی و سهم عمده آب در تولید غذا و سهم عمده سوختهای فسیلی در تولید انرژی، تقسیم کاری غیرمنطبق با شرایط روز و نیازهای موجود جامعه و کشور است؛ لذا تفکیک مدیریت آب و برق از یکدیگر و ادغام مدیریت آب و غذا از یکسو و ادغام مدیریتهای برق و نفت از سوی دیگر و تشکیل دو وزارتخانه آب ـ غذا و انرژی به جای پنج وزارتخانه موجود پیشنهاد میگردد.
۱ ـ مقدمه
پدیده انفجار جمعیت، جهان معاصر را فرا روی سه بحران اساسی: کمبود آب وغذا و تحلیل انرژیهای تجدیدناپذیر و آلودگی فزاینده محیط زیست قرار داده است.
این واقعیت تاریخی که تمدنهای بزرگ باستانی در کنار رودها بنا شدند و پیشبینی این مطلب که جنگهای آینده میان دولتها بر سر تصاحب یا تقسیم منابع آب شیرین خواهد بود، گویای اهمیت و ارزش آب در گذشته و حال و آینده است.
آب مایع تداوم حیات انسانها و حیوانات و گیاهان و عامل اصلی تولید غذا، و انرژی عامل تداوم کار و حرکت ماشینها است.
با احداث سد بر روی رودها و انباشتن آب در پشت آنها هم میتوان به انرژی برق آبی و آب شرب دست یافت و هم با افزایش سطح زمینهای زیرکشت به تولید غذا کمک نمود. نیروگاههای برق آبی حلقه اتصال صنعت آب و برق به یکدیگرند.
آغاز آشنایی میان صنعت آب و برق ایران به احداث سد کرج در سال ۱۳۴۱ باز میگردد، این آشنایی پس از دو سال، در ۱۳۴۳ به پیوند میان آنها و تأسیس وزارت آب و برق انجامید.
دستیابی نیروگاههای برق آبی به رکورد بی سابقه تأمین ۵۱% از برق شبکه سراسری در سال ۱۳۵۱ از یکسو و اشتیاق رژیم سابق برای عبور یک شبه از سنت به مدرنیسم و گذار از جامعه فئودالی و اقتصاد کشاورزی به جامع بورژوائی و اقتصاد صنعتی، با توجه به پیوند تاریخی و گسستناپذیر آب با خاک و کشاورزی و نقش بارز برق در پیشرفت صنعت و توسعه جامعه شهری از سوی دیگر موجب آن گردید تا بالاخره در سال ۱۳۵۳ و به دنبال افزایش درآمد ایران از فروش نفت وزارت آب و برق جای خود را به وزارت نیرو با اولویت تولید برق و تأمین آب شرب و مأموریت برای نابودی کشاورزی ایران و توسعه شهرنشینی بدهد؛ و قرار شد تا در وزارت نیرو آب بر مدار برق و آب و برق بر مدار شهر بچرخند.
رژیم سابق به نام محافظت از منابع طبیعی اعم از آب و خاک و مراتع و جنگلها، نه اجازه حفر چاه به کشاورزان و نه اجازه چرا به گله داران میداد؛ و آبهای سطحی را نیز برای تأمین آب و برق شهرها در پشت سدها انباشته میکرد؛ و اجازه تأسیس مجتمعهای کشت و صنعت فقط به اسرائیلیها و بهائیان و وابستگان درجه اول نظام داده میشد؛ و بدین ترتیب سیل روستائیان گرسنه و تشنه و بیکاره و آواره به سوی شهرهای مصرفی سرازیر شد و رژیم سابق درآمد بادآورده نفت را صرف واردات محصولات دامی و کشاورزی از گندم و برنج تا سیب و پرتقال و گوسفند و کره و مرغ و تخم مرغ کرده و به خورد شهرنشینان متمدن میداد. کشاورزی را مایه ننگ و نشان عقبماندگی و صنعت مونتاژ را مایه مباهات و نشان پیشرفت و رسیدن به دروازههای تمدن بزرگ شاهنشاهی میدانست.
البته اینها از اصول انقلاب مشترک شاه و آمریکا برای نابودی کشاورزی ایران و تبدیل آن به بازار بزرگ مصرف غرب و وابسته کردن اقتصاد ایران به بیگانکان بود؛ و بدین ترتیب پیوند مشترک میان صنعت آب و برق ایران یا به عبارت بهتر سلطه برق بر آب و اسارت آب در دام برق آغاز گردید و این پیوند نامیمون تاکنون علیرغم ظهور تکنولوژیهای نوین در عرصه تولید و عرضه انرژی و ورود نیروگاههای بخاری و گازی و سیکل ترکیبی و در آینده خورشیدی و بادی و هستهای به شبکه تولید برق کشور همچنان در چهارچوب وزارت نیرو دوام یافته و با گذشت ۲۶ سال از تأسیس وزارت نیرو، حکایت همچنان باقی است.
ولی واقعیات جاری اعم از تحول تکنولوژیک و تغییر نیازها و اولویتهای جامعه متفاوت با واقعیات تاریخی است. این واقعیات عبارتند از:
۱-کشور ما از لحاظ منابع آبی و زمینهای حاصلخیز فقیر و در زمره یکی از بزرگترین واردکنندگان محصولات غذایی و تولیدات کشاورزی در جهان است.
۲- کشور ما به لحاظ منابع نفت و گاز غنی یکی از بزرگترین صادرکنندگان انرژی به دنیا است.
۳- سهم بخش کشاورزی از مصرف منابع آب کشور ۹۳% و سهم نیروگاههای آبی در تولید و تأمین انرژی مصرفی کشور ۷/۱% و در عرضه انرژی ۷/۰% است.
۴-سهم نفت و گاز در تولید برق ۹۳% و سهم نیروگاههای آبی ۷% است.
۵-سهم برق از مصرف انرژی ۲۵% و در تأمین مصرف انرژی ۷% و در عرضه انرژی ۳% است.
واقعیات مذکور اقتضای ایجاد تغییراتی بنیادین در نگرش به آب و انرژی و تغییر در الگوی عرضه و مصرف آنها و لاجرم ایجاد تغییراتی ساختاری در مدیریت منابع آب و انرژی کشور را دارند.
برای دانلود فایل کامل لینک زیر را کلیک نمایید
توجه: برق نیوز اقدام انتشار مقالات علمی برق نموده است. ممکن است آمارها و مطالب ارائه شده قدیمی باشد.
نویسنده:حسین ارغوانی
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.