ايران عضو شاخص سيگره (Cigre)

به گزارش "برق نيوز" در دنيا مجامع علمي زيادي وجود دارد كه تعهدات مختلفي دارند. براي مهندسان برق در دنيا علاوه بر انجمن مهندسين برق و الكترونيك (IEEE) كه مقر آن در آمريكا است و از ايران هم در آن اعضا و ارتباطاتي وجود دارد. اجلاس جهاني شبكه‌هاي فشار قوي Cigre نيز يكي از مهمترين اجلاسهاي جهاني است. اگرچه IEEE بيشتر در زمينه مسايل آكادميك برق فعال است اما Cigre بيشتر مبناي فعاليت‌هاي خود را مسايل علمي و عملي برق قرار داده است به همين منظور گفتگوي شماره قدیمی ماهنامه صنعت برق با دكتر محسن پوررفيع عرباني دبير اجرايي Cigre در ايران درباره ماهيت اين اجلاس و نحوه فعاليت شعبه ايران Cigre است.

! شوراي جهاني سيگره (Cigre) چيست؟ چرا بوجود آمد و چه اهدافي را دنبال مي‌كند؟
Cigre كه به زبان انگليسي international council on large electric systems مي‌شود و به فارسي شوراي جهاني شبكه‌هاي فشار قوي ترجمه شده است حدود 86 سال پيش در پاريس به منظور برگزاري كنفرانس‌هاي فشار قوي بخصوص بخشهاي اجرايي و عملي تاسيس شد و بعدها استانداردها و دستورالعمل‌هايي را تدوين و مورد استفاده قرار مي‌دهد. از سالهاي قبل از انقلاب وزارت نيرو تلاش مي‌كرد به عضويت اين شورا درآيد اما هر بار با مشكلاتي مواجه مي‌شد.
 
* به چه دليل
عضويت در چنين اجلاسي داراي ضوابطي بوده از جمله در آن كشور بايد حداقل چهل عضو داشته باشد كه جمع كردن چهل نفر مهندس در آن زمان كار ساده‌اي نبود و پرداخت حق عضويت آنها، لذا در سال 1988 با شركت در اجلاس و مذاكره با مسئولان و پرداخت حق عضويت بيش از چهل نفر خوشبختانه در سال 1990 كشور ايران به عضويت شوراي جهاني درآمد و مقرر گرديد مانند ديگر كشورهاي عضو سازمان سيگره ايران معرفي شود.

تشكيلات سيگره ايران داراي رئيس، دبير و رئيس كميته اجرايي است كه رياست با معاونت امور برق ودبير دكتر عرباني و رئيس كميته اجرايي مديرعامل شركت مشانير تعيين و معرفي گرديد. بنابراين كميته ملي مطالعات برق ايران (سيگره ايران) داير و ارتباط با سيگره فرانسه برقرار شد. جهت معرفي حداقل چهل نفر اعضاء با دعوت از اساتيد دانشگاه و متخصصان صنعت ليست اعضاء معرفي گرديد.

سيگره هر دو سال يكبار اجلاس عمومي خود را در پاريس برگزار مي‌كند امسال يعني در اجلاس سال 2010 از سراسر دنيا حدود 3 هزار نفر در آن شركت كردند و حدود 130 شركت از 92 كشور نمايشگاه نوآوري‌هاي صنعت برق ترتيب داده بودند و 414 مقاله پذيرفته شده داشت كه از ايران نيز مقالاتي پذيرفته شده بود. در كنفرانس امسال من، دكتر روحي، مهندس شريعتي، مهندس رضايي و دكتر نوروزيان شركت داشتيم. سعي ما بر اين است كه هر ساله حق عضويت‌ها را جمع و پرداخت كرده تا عضويت ما در اين انجمن حفظ شود. از جمله مزاياي عضويت ما در سيگره اين است كه براي هر عضو در طول سال 6 دو ماهنامه ارسال مي‌شود كه مجله بسيار مفيدي است همچنين براي شركت در اجلاس‌هاي سيگره از تخفيف مناسبي برخورداريم.

شركت در كنفرانس و نمايشگاه جانبي سيگره از لحاظ ارتقاء سطح دانش بسيار ارزشمند است. ديگر اينكه خوشبختانه در كميته‌هاي مطالعات و داوري مقالات مهندسان ايراني حضور دارند حتي در كميته اجرايي كه هر دو سال يكبار به وسيله انتخابات تشكيل مي‌شود ما نماينده‌اي داريم. در حال حاضر حدود 76 نفر از ايران عضو سيگره هستند كه حدود 20 دانشجو در مقطع فوق ليسانس و دكترا به طور رايگان به عضويت پذيرفته شده‌اند.

! يعني سيگره مي‌تواند طبق ضوابطي دانشجويان را به صورت رايگان به عضويت خود درآورد؟
- بله چون ايران داراي كميته ملي در سيگره است مي‌تواند از اين امتياز استفاده كند. همچنين اعضا با شماره عضويت خود مي‌توانند وارد سايت سيگره بشوند و به جديدترين مقالات و اطلاعات منتشر شده دسترسي پيدا كنند.

در حال حاضر ارتباط خوبي با سيگره داريم و بسياري از مطالب علمي سيگره از طريق ما به دانشجويان و متخصصان انتقال پيدا مي‌كند اعضاي ايراني با ارسال مقالات و حضور در كميته‌هاي تخصصي نسبت به تهيه مطالب علمي با سيگره همكاري دارند.
 
* طرز تهيه مطالب علمي به چه صورت است؟
- بدين صورت كه برخي از اعضاي سيگره در نقاط مختلف بر روي مطلب خاصي به مدت مثلاٌ 2 سال تحقيق و مطالعه مي‌كنند اين مطلب بين اعضاي سيگره مي‌چرخد تا كامل شده و چاپ شود سپس اين مطلب به متقاضيان فروخته مي‌شود و قسمتي از حق تاليف آن نيز به نگارندگان مقاله تعلق مي‌گيرد.

به عنوان مثال امسال من و چند متخصص ديگر مطلبي درباره يخ‌زدايي در سيستم انتقال را مدون كرديم سيگره اين مطلب را در نشريه خود به چاپ مي‌رساند و پس از فروش آن به اعضا و يا متقاضيان ديگر وجه دريافتي را بين نگارندگان مقاله تقسيم مي‌كند.
 
* در سيگره عضويت‌ها به چه صورتي است؟
- عضويت‌ها رده‌بندي دارد بعضي از اعضا Member و برخي ديگر distinguished member يا عضو شاخص هستند. در حال حاضر 12 نفر از ايران طي 20 سال يعني از سال 1990 عضو شاخص سيگره هستند. چون در هر سال فقط يك يا دو نفر با توجه به حائز شرايط بودن مي‌توانند به عنوان عضو شاخص انتخاب شوند.

شرط اينكه اعضا در سيگره بتوانند به عنوان عضو شاخص مطرح شوند اول اين است تحصيلات آكادميك در زمينه برق داشته و در مورد آن مقالاتي نوشته باشند و در اغلب سمينارها و سيگره حضور مستمر داشته و فعال باشند.
 
* كداميك از متخصصان صنعت برق در حال حاضر عضو شاخص سيگره هستند؟
- مهندس محمد بهزاد، مهندس جنتيان، دكتر حيدري، مهندس شيراني و برخي ديگر كه در اين انجمن فعال بودند و داراي مقالات علمي و يا كمك هاي اجرايي هستند.

البته پيشنهاد كرده‌ايم به زودي يكي از اجلاسهاي فرعي سيگره كه در بين كشورها برگزار مي‌شود در ايران برگزار شود. در واقع عضويت ما در سيگره به طور رسمي پذيرفته شده و ما در آنجا دفتر داريم و پرچم ايران نيز در اين اجلاس برافراشته است و در جريان كليه اقداماتي كه در آن انجام مي‌شود هستيم و در هر دو سالي كه اجلاس سيگره برگزار مي‌شود البته به عنوان دبير كميته ايران بايد گزارشي از فعاليت‌هاي 2 ساله خود را به آن ارايه دهيم.
 
* اين گزارش شامل چه مطالبي مي‌شود؟
- اين گزارش شامل مقالات، جلسات، كنفرانسها و وضعيت شبكه خطوط انتقال فشار قوي و تحولات صنعت برق مي‌شود. به عنوان مثال ما امسال حرف تازه‌اي داشتيم و آن احداث خط 765 كيلوولت عسلويه- تيران- تهران بود كه براي اولين بار در ايران احداث مي‌شود و يا اينكه قرار است خط HVDC سمنان، گلپايگان ، خراسان احداث شود.

همچنين سيگره اسپانسر كنفرانس بين‌المللي برق، كنفرانس توزيع و يا كنفرانسهايي كه در دانشگاهها برگزار مي‌شود هست كه به عنوان فعاليت‌هاي انجام شده در ايران هر دو سال يكبار گزارش آن را به سيگره مي‌‌دهيم.
 
* آيا مقالاتي كه از طريق سيگره بدست متخصصان ايراني مي‌رسد از لحاظ اجرايي در صنعت برق كارايي داشته است؟
- قطعاً ارتباط با سيگره فرانسه باعث تبادل علمي هم مي‌شود درمورد مشكلات پيش‌آمده در كشورها نيز بحث و تبادل نظر صورت مي‌گيرد. همانطور كه مي‌دانيد چند سال پيش در كشور ما black out اتفاق افتاد سيگره black out همه كشورها را در قالب پنلي عرضه مي‌كند و از آنها مي‌خواهد كه black out كشور خود را مطرح كنند و هنگامي كه مشكل مشخص شد به راحتي مي‌توان آن را رفع كرد. امروزه تاسيسات جديد به صورت گسترده احداث نمي‌شود بلكه از تاسيسات موجود حداكثر استفاده را مي‌كنند اين تجربه در فرانسه، كانادا و امريكا انجام شده است. اين تجارب در سيگره به صورت كامل باز مي‌شود و روشهاي آن مشخص مي‌شوند.

 مثلا براي احداث خط HVDC ما به دانش كشورهاي ديگر در اين زمينه نياز داريم. به عنوان مثال برزيل در اين زمينه تجربيات بسيار خوبي دارد كه مي‌توانيم از آن استفاده كنيم و يا اينكه يكي از اهداف وزارت نيرو ارتباط با كشورهاي حاشيه خليج فارس مثل امارات، قطر، كويت است كه قرار است از طريق كابل دريايي با آنها ارتباط برقي داشته باشيم و طبق محاسبات احتياج به 200 كيلومتر كابل برقي داريم كه براي كسب دانش كافي در اين زمينه مي‌توانيم از سيگره استفاده كنيم. بنابراين سيگره سمينار بسيار ارزشمندي است و نشريات بسيار معتبري دارد به همين خاطر ما ارتباط خود را به طور مستمر با اين اجلاس حفظ مي‌كنيم و ما سيگره را به عنوان يك مرجع علمي مفيد براي صنعت برق مي‌دانيم.

در پايان لازم به ذكر است كه خلاصه گزارش چهل و سومين اجلاس جهاني سيگره براي اطلاع علاقه‌مندان در پايان مصاحبه درج مي‌شود.
 
خلاصه گزارش ماموريت به كشور فرانسه و شركت در چهل و سومين اجلاس جهاني شبكه‌هاي فشار قوي (سيگره)  پاريس

مقدمه
چهل و سومين اجلاس جهاني شبكه‌هاي فشار قوي (سيگره) دو سالانه در محل كنگره در پاريس در تاريخ‌هاي فوق تشكيل و بيش از 2500 نفر از سراسر دنيا در اين اجلاس شركت كردند.
1- برنامه اجلاس:
1-1- در روز اول ارائه گزارش از عملكرد دو سالانه و ثبت نام و آشنايي نمايندگان كشورها است.
2-1- روز دوم افتتاحيه با سخنراني كليدي رياست سيگره تحت نام:
The Need for Increased Intellingence in Power System و به دنبال آن انتخابات دبيرخانه و بعد ازظهر كارگاهي تحت نام: Large Disturbances يا خاموشي‌هاي گسترده ارائه گرديد كه بسيار جالب بود.
3-1- خاموشي‌هاي گسترده در كشورهاي برزيل، چين، اروپا و استراليا و بيشترين آنها در سال 2009 بوده است.
 در كشور برزيل دو خط 600 ? كيلوولت DC و سه خط 765 كيلوولت AC كنار هم هستند كه اشكال در سيستم AC منجر به خاموشي وسيع در شبكه‌ DC گرديد و جالب اينكه شروع اشكال از Flashover بوشينگ ترانس و مقره‌ها بوده است. كشور برزيل در سال 2009 حدود 103598 مگاوات قدرت نصب شده دارد و مي‌خواهد در سال 2014 آنرا به 130294 مگاوات برساند. از شبكه HVDC با ولتاژ 600 ? كيلوولت و شبكه AC تا 765 كيلوولت برخوردار است.
- در كشور چين شبكه 11 كيلوولت ايجاد خاموشي گسترده كرده و شبكه 275 كيلوولت دو مداره با هادي Zebra در شرايط برف با پديده گالوپينگ موجب خاموشي گسترده شد.
- در كشور فرانسه در ژانويه 2009 چندين مورد خاموشي گسترده كه ميليون‌ها نفر دچار خاموشي برق شدند و اكثر خطوط به خاطر سرعت زياد باد سقوط كردند ايستگاه‌هاي اندازه‌گيري سرعت باد مقدار اين سرعت را تا Km/h180 ثبت كرده‌اند كه در طراحي لحاظ نمي‌شود.
- در كشور اسپانيا در ژانويه 2009 حدود 239 مورد خاموشي حادث شده و حتي تعدادي كشته شدند. طول خطوط 400 و 220 كيلوولت حدود 35000 كيلومتر در شش برق منطقه‌اي است.
- در دسامبر 2009 سرعت شديد باد تا حد Km/h 220-190 در كشور پرتقال خاموشي‌هاي گسترده‌اي ايجاد كرد و با هزينه زيادي سيستم بازيابي شد.
- در استراليا نيز خاموشي گسترده با 600 مگاوات در سال 2009 به وجود آمد.
 
نتيجه جلسه: Large Disturbances
1- بازنگري در طراحي به خصوص با شرايط آب و هوايي كه داراي تغييرات اساسي است.
2- كاربرد انرژي‌هاي نو به خصوص بادي و فتوولتائيك
3- استفاده از سيستم‌هاي هوشمند در شبكه‌ها
4- بازنگري تجهيزات بكار برده شده قديمي
4-1- از روز سوم حداقل براي هر روز حدود شش سمينار موازي در تخصص‌هاي مختلف شامل: - تجهيزات فشار قوي، سيستم‌هاي توزيع و توليد پراكنده، HVDC و الكترونيك قدرت، عملكرد فني سيستم‌هاي قدرت، خطوط انتقال، ترانسفورماتورها، بازار برق، سيستم‌هاي اطلاعاتي و مخابراتي، اتوماسيون و حفاظت، توسعه سيستم، ماشين‌هاي دوار، كابل‌هاي روكشدار، پست‌ها، مواد و تست آنها، عملكرد محيطي سيستم، كنترل و بهره‌برداري سيستم برنامه‌ريزي شده بود كه هر كسي براساس علاقه در روزهاي مختلف در نشست‌ها شركت مي‌كرد و بحث و بررسي پيرامون نكات مورد علاقه انجام مي‌شد.
 
2- نكات مورد علاقه در نشست‌ها:
با توجه به اينكه شبكه برق ايران قرار است با ولتاژ 765 كيلوولت AC و شبكه HVDC و نيز با استفاده از كابل دريايي ارتباط با جزاير داشته باشد بيشترين توجه در نشست‌هايي شد كه به همين تخصص مرتبط بود.
1-2- كشورهايي كه در HVAC و UHVAC تجاربي دارند عبارتند از:
- كشور چين تا ولتاژ 1200 كيلوولت UHVAC كه بيشتر تجهيزات را خودشان مي‌سازند و اجرا مي‌كنند.
- كشور برزيل ولتاژ 765 كيلوولت HVAC در شبكه دارد و فعالانه در اجلاس‌ها شركت مي‌كند.
- كشور هند
- آفريقاي جنوبي
- شوروي و تعدادي از كشورهاي هم پيمان سابق
- ژاپن
- كره جنوبي
- آمريكا
- كانادا
در حال حاضر كشور هند به دنبال ولتاژ 1200 كيلوولت و برزيل توسعه 765 كيلوولت است و ايران هم تمايل دارد خطوط 765 كيلوولت داشته باشد.
2-2- كشورهايي كه در سيستم HVDC تجاربي دارند عبارتند از:
اكثر كشورهاي صنعتي مانند آمريكا و اروپا چين و ژاپن و نيز هندوستان و عربستان به مصر، كانادا و استراليا و برزيل و كشور نامبيبا و آفريقاي جنوبي تجربه HVDC دارند آناني كه در فواصل زياد بار بيشتري انتقال مي‌دهند از خطوط هوايي HVDC و اكثر كشورهاي اروپايي از كابل دريايي HVDC استفاده مي‌كنند. به همين منظور دانش و تكنولوژي ساخت مبدل‌هاي HVDC با توسعه الكترونيك
قدرت ارزانتر و بهتر شده و حضور Convertor‌هاي VSC به جاي ICC ضريب اطمينان را نيز بالا برده است لذا استفاده از سيستم HVDC بسيار عادي و اكثر كشورها پروژه‌هايي در دست اجرا يا خاتمه يافته چه به صورت هوايي و دريايي دارند.
 
3-2- نشست خطوط انتقال نيرو:
در اين نشست مذاكرات مفصلي در ارتباط با افزايش ظرفيت خطوط موجود Uprating و تبديل خطوط AC به DC با استفاده از مقره‌هاي كمپوزيت و كمپاكت كردن خطوط و برج‌ها حتي برج‌هاي 765 كيلوولت ارائه شد.
البته تخمين عمر باقيمانده تجهيزات با استفاده از ابزارهايي توسط روس‌ها و بلژيكي‌ها نيز ارائه شد و هادي‌هاي جديد كه مي‌تواند انتقال انرژي را بيش از دو برابر كند مورد بحث قرار گرفت.
 
4-2- نشست كابل‌هاي روكشدار:
ارائه تكنولوژي كابل‌هاي زميني و دريايي و اتصالات آنها و نحوه استفاده از آن در پروژه‌هاي جديد از جمله استفاده در نيروگاههاي بادي مستقر در دريا به عمل آمد و ژاپني‌ها درصدد توسعه ساخت كابل‌هاي زميني و دريايي با استفاده از سوپر هادي‌ها جهت انتقال بيشتر و كاهش جوينت‌ها هستند.
 
5-2- نشست پست‌ها
نماينده شركت آلستوم از تجارت خود جهت طراحي و ساخت پست‌هاي كمپاكت با تناژ 210 تن صحبت كرد و بحث بيشتر تهيه دستورالعمل براي پست‌هاي دريايي براي واحدهاي بادي بود. البه در
اين نشست بحث بيشتر پيرامون خطوط Gas Insulated Line (GIL) انجام گرفت.
 
3- جلسات كميته‌هاي ملي:
رؤسا و دبيران كميته‌هاي ملي 57 كشور دنيا در روز چهارشنبه در سالني گرد هم آمدند تا مسائل دبيرخانه و عضويت و نحوه ارتباطات و نيز روش ارائه مقالات مورد بحث و بررسي قرار گيرد.
دبيران هر كميته گزارش كوتاهي از فعاليت‌هاي كميته‌هاي خود ارائه كردند.
لازم به ذكر است حق عضويت ساليانه به شرح زير تغيير كرد.
الف: حق عضويت انفرادي از 72 يورو به 74 يورو
ب: حق عضويت جمعي نوع اول از 480 يورو به 500 يورو
ج: حق عضويت جمعي نوع دوم از 240 يورو به 250 يورو
 
4- جلسه كارگروه خطوط در رابطه با يخ‌زدگي تجهيزات:
در جلسه‌اي با حضور اعضاء اين گروه آخرين تغييرات بر روي جزوه آماده چاپ به عمل آمد و ظرف ماه آينده اين كتابچه آماده فروش خواهد شد.
 
5- نمايشگاه جانبي اجلاس
در حاشيه كنفرانس نمايشگاه جانبي تخصصي از شركت‌هاي سازنده و تجهيزات، طراحان و مشاوران و پيمانكاران معروف از كشورهاي صنعتي دنيا حضور داشتند كه مذاكرات با آنان بسيار مفيد بود و قرار شد بعضي از طراحان خطوط HVDC، HVAC و كابل‌هاي دريايي به ايران دعوت شود.