جامعه شناسی خودمانی کشی/ اردکانیان را دریابید

سرویس صنعت برق نیوز: پلان ١: حسنک را سوی دار بردند و به جایگاه رسانیدند. بر مرکبی که هرگز ننشسته بود، نشانیدند و جلادش استوار ببست و رسن‌ها فرود آورد و آواز دادند که سنگ زنید. هیچ‌کس دست به سنگ نمی‌کرد و همه زار می‌گریستند، خاصه نشاپوریان. پس مشتی رند را زر دادند که سنگ زنند و مرد خود مرده بود که جلادش رسن به گلو افکنده بود و خبه کرده. این است حسنک و روزگارش و گفتارش... این داستانی است با بسیار عبرت (بیهقی ص. ٢٢١ - ٢٣٦)

پلان ٢، ٣، ٤ و...: قائم‌مقام را توطئه‌گران دربار قاجار و محمدشاه به کمک ایادی بیگانگان کشتند. قتل امیرکبیر را به همین شکل و به روزگار ناصرالدین‌شاه نسبت می‌دهند. مصدق نیز ٤٠ سال تبعید و زندان را مدیون سازمان سیا و حکومت پهلوی است و....

پلان بعد: دکتر مریم میرزاخانی ریاضی‌دان ایرانی- آمریکایی و استاد دانشگاه استنفورد بود. میرزاخانی در سال ٢٠١٤ به‌خاطر کار بر روی «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. او تن‌ها زن و تن‌ها ایرانی برنده مدال فیلدز است.

میرزاخانی دوره کارشناسی را در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و سپس به دانشگاه هاروارد رفت و سرانجام در سال ٢٠٠٤ از دانشگاه هاروارد دکترا گرفت. او در ٤٠ سالگی و در ٢٣ تیر ١٣٩٦ در بیمارستانی در کالیفرنیا درگذشت. پس از درگذشتش تمام ایران عزادار شد و میرزاخانی عکس پروفایل بسیاری از ایرانیانی شد که پیش از این، اسم او را نیز نشنیده بودند.

 

پلان بعدتر: فرض کنیم اسم دکتر اردکانیان، کارشناس مهندسی عمران از دانشگاه شریف و ارشد و دکترای مدیریت منابع آب از دانشگاه مک‌مستر کانادا، امروز به‌جای اینکه پیشنهادی برای سکانداری وزارت نیرو به‌عنوان پر‌چالش‌ترین وزارتخانه کشور باشد، منقش بر یکی از تابلوهای بهشت‌زهرا می‌شد! چقدر نوشته‌های ما سوزناک می‌شد در فقدان مردی که انستیتو دانشگاه سازمان ملل متحد (UNU-Flores) را در زمینه مدیریت به‌هم‌پیوسته منابع زیست‌محیطی (آب، خاک و پسماند) در شهر درسدن آلمان تأسیس کرده است و برنامه دهه بین‌المللی آب (UN-Water) را در شهر بن آلمان شکل داده است. (UNW-DPC) و یک چهره مطرح بین‌المللی در زمینه آب محسوب می‌شده است. چقدر مرثیه می‌خواندیم که در وضعیت بحرانی امروز آب کشور ببینید چگونه مغزهایمان فراری شده اند و آب در کوزه بوده و ما گرد جهان می‌گردیده‌ایم! و....

امروز خوشبختانه این اتفاق نیفتاده است و مردی پیشنهاد مسئولیت حوزه‌ای را پذیرفته است که از کاربلدترین‌های این حوزه است و ما ملتی که تاکنون صوفی‌وار فکر فردای آب کردن از شرط طریقمان نبوده است، امروز بیش از هر زمان دیگری به حضور و تلاش، چون اویی نیازمندیم؛ کسی که از افقی کلان و با رویکرد و نگاهی انتقادی به گذشته می‌نگرد و به‌صراحت اذعان می‌کند که پارادایم‌های مدیریت منابع آب در جهان امروز، بر پیچیده و انطباقی‌بودن سیستم‌های آبی و ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و محیط‌زیستی آن‌ها تأکید می‌کنند.

این متخصص خودمانی به‌خوبی تمام موفقیت‌ها و کامیابی‌ها را به همراه کاستی‌ها و تهدید‌ها می‌شناسد و برای حل آن‌ها تجربه عملی دارد. او تمام مختصات پارادایم‌های جدید را می‌شناسد و خود مجری آن‌ها بوده است.

 

پلان آخر: در اواسط دهه ٧٠ شمسی، علی رضاقلی کتابی نوشت به نامه جامعه‌شناسی نخبه‌کشی تا بگوید ما غالبا در بررسی انحطاط اجتماعی و بلاهای سیاسی، فکری و اقتصادی‌ای که دچارش می‌شویم و قربانی‌شدن نخبگان صادق و پاک‌دستمان، تن‌ها به علل خارجی و عوامل بیرونی توجه داریم؛ در‌حالی‌که علت‌العلل همه حوادث مثبت و منفی در تاریخ یا اجتماع را باید در درون جست. چهار سال بعد حسن نراقی در جامعه‌شناسی خودمانی برخی از این علت‌های درونی را برشمرد.

اگر می‌خواهیم دچار خودمانی‌کُشی و زایل‌کننده فرصت‌های بیشتر نشویم، هریک از ما که می‌خواهیم تیغی بر کف بگیریم، خوب است که یک بار این کتاب‌ها را ورقی بزنیم. این توصیه بالاخص برای کسانی مفید خواهد بود که برنامه ناخوانده و سخن ناشنیده، چوب تخریب بر کف گرفته اند و در حال سوزاندن یک به یک سرمایه‌های این مملکت پرتوفان و پربلا‌هستند.