عمده‌ترین چالش‌های پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل

به گزارش برق نیوز، مهرداد امیر زاده، معاون برنامه‌ریزی و بازرگانی طرح‌های نیروگاهی بیع متقابل شرکت برق حرارتی در یادداشتی نوشت: پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل می‌تواند از منظر رعایت مسائل زیست محیطی، افزایش ظرفیت و راندمان نیروگاه ها، صرفه جویی درمنابع انرژی، ایجاد اشتغال پایدار و پاره‌ای دیگر از موضوعات اقتصادی از جمله ایجاد درآمد عملیاتی، مثمرثمر باشد و بدون شک اجرای آن‌ها می‌تواند گامی مؤثر در استفاده از ظرفیت‌های موجود و توسعه بهینه اقتصادی کشور گردد.

با توجه به افزایش سالانه مصرف انرژی الکتریکی و نیاز به تامین برق مطمئن و پایدار ضروری است سالانه متناسب با برآورد افزایش مصرف برق در پیک شبکه نسبت به طراحی و تدوین سازوکار‌هایی به منظور مدیریت مصرف برق و افزایش توان تولیدی از طریق روش‌های مختلف از جمله احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی با استفاده از سرمایه گذاری‌های جدید در حوزه برق حرارتی اقدام نمود که از روش‌های متداول موجود می‌توان به قرارداد‌های بیع متقابل احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی و تکمیل چرخه سیکل ترکیبی و بازپرداخت هزینه‌های سرمایه گذاری از محل درآمد‌های ناشی از صرفه جویی سوخت اشاره نمود.

برمبنای همین روش و در راستای تکمیل چرخه سیکل ترکیبی نیروگاه‌های گازی، به منظور کاهش گاز‌های گلخانه ای، صرفه جویی در سوخت مصرفی، افزایش راندمان و افزایش ظرفیت تولید برق کشور، پایداری و پایایی شبکه و بوجود آوردن فرصت‌های شغلی جدید قرارداد‌هایی منعقد گردید تا از طریق سرمایه گذاری‌های جدید و با استفاده از انرژی حرارتی خروجی از اگزوز واحد‌های گازی مزیت‌های یادشده بوجود آید.

در توصیف قرارداد‌های بیع متقابل می‌توان گفت که قرارداد‌های یادشده به مجموعه‌ای از روش‌های معاملاتی اطلاق می‌گردد که به موجب آن سرمایه گذار تعهد می‌کند تمام یا بخشی از منابع مالی مورد نیاز برای ایجاد، توسعه، بازسازی و اصلاح واحد تولیدی یا خدماتی را سرمایه گذاری نماید و بازپرداخت سهم آورده خود و هزینه‌های تبعی آن را از محل فروش کالا و خدمات تولیدی و یا منافع حاصله دریافت نماید.

بازپرداخت هزینه‌های سرمایه گذاری این پروژه‌های نیروگاهی می‌بایستی وفق قرارداد از محل سوخت صرفه جوئی شده پرداخت گردد که با پیگیری‌های به عمل آمده سازوکار‌های قانونی مورد نیاز پیشنهاد و مصوب گردید که تاکنون منجر به بازپرداخت بخشی از تعهدات سرمایه گذاران پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل موجود گردیده است که از آن جمله می‌توان به صدور حواله تحویل سوخت صرفه جوئی شده واحد‌های بخار شماره ۱و۲ نیروگاه پرند در بازه زمانی آبان لغایت دیماه ۱۳۹۷ اشاره نمود که وفق آئین نامه اجرایی بند “و" تبصره ۱ ماده واحده قانون بودجه سال جاری در اختیار سرمایه گذار قرار گرفته است.

همچنین با اقدامات به عمل آمده مابقی تعهدات قراردادی مذکور در ارتباط با صرفه جوئی سوخت واحد‌های ۱ و۲ بخار نیروگاه پرند در دست اخذ تاییدیه سازمان مدیریت و وزارت نفت می‌باشد که می‌تواند منجر به بازپرداخت هزینه‌های سرمایه گذاری گردد. بدیهی است بازپرداخت هزینه‌های سرمایه گذاری مابقی پروژه-های نیروگاهی با استفاده از همین سازوکار و پس از صدور صورت حساب‌های تولید انرژی و محاسبه سوخت صرفه جوئی شده عملیات خواهد گشت.

نکته قابل توجه‌ای که در قرارداد‌های بیع متقابل وجود دارد این است که انرژی تولیدی بخش بخار در طول مدت قرارداد متعلق به شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی بوده و از بابت فروش برق واحد بخار ماهیانه برای شرکت تحصیل درآمد می‌گردد. ضمناٌ طبق قرارداد، گواهی ظرفیت واحد‌های مذکور نیز متعلق به شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی بوده و پیش بینی می‌شود که از این محل نیز درآمد‌های برای شرکت محقق گردد. همچنین با توجه به اهداف اقتصاد مقاومتی، استفاده حداکثری از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های موجود، کاهش هزینه ها، کاهش پارامتر‌های منفی اثرگذار بر محیط زیست، افزایش ظرفیت تولیدانرژی، افزایش راندمان نیروگاه، کسب درآمد بیشتر و ایجاد اشتغال پایدار می‌باشد که این موضوع طبعاٌ مزیت اجرای پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل را افزایش می‌دهد و می‌توان به جرات گفت یکی از مهمترین


سیاست‌های وزارت نیرو در حوزه اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، اجراء پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل می‌تواند باشد.


در همین راستا و با توجه به محدودیت‌های تأمین مالی برای اجرای پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل دولتی و با استفاده از قابلیت‌های موجود در ماده ۲۷ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و همچنین تبصره ۱۹ قانون بودجه سنواتی کشور، شرکت مادر تخصصی تولید برق حرارتی درنظر دارد در قالب ساز و کار مشارکت عمومی – خصوصی نسبت به واگذاری و توسعه برخی از نیروگاه-های گازی اقدام نماید. در همین ارتباط و به منظور توسعه نیروگاه گازی ایرانشهر، مشاور انتخاب، اسناد مناقصه تهیه، مناقصه برگزار و شرکت فراب به عنوان برنده مناقصه جهت توسعه نیروگاه یادشده مشخص گردید. چنانچه این الگو با موفقیت اجرا گردد می‌تواند مدلی برای اجرای سایر پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل دولتی گردد.


با تمام مزیت‌های که عنوان گردید، مشکلاتی در اجرای این مهم وجود دارد که عمده‌ترین چالش‌هایی پیش روی اجرای پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل شامل موارد ذیل می‌باشد:


عدم تأمین نقدینگی سهم آورده از سوی مالکین نیروگاه؛ عدم وصول کامل و به موقع مطالبات و درآمد‌های ناشی از فروش برق بخش گاز نیروگاه به عنوان سرمایه در گردش برای تزریق به پروژه؛ تضامین و وثایق سنگین بانکی برای اخذ تسهیلات؛ پایین بودن نرخ خرید برق در بازار عمده فروشی برق اشاره نمود.


این نکته حائز اهمیت است که پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل می‌تواند از منظر رعایت مسائل زیست محیطی، افزایش ظرفیت و راندمان نیروگاه ها، صرفه جویی درمنابع انرژی، ایجاد اشتغال پایدار و پاره‌ای دیگر از موضوعات اقتصادی از جمله ایجاد درآمد عملیاتی، مثمرثمر باشد و بدون شک اجرای آن‌ها می‌تواند گامی مؤثر در استفاده از ظرفیت‌های موجود و توسعه بهینه اقتصادی کشور گردد.


گفتنی است، در پروژه‌های نیروگاهی بیع متقابل با استفاده از حرارت خروجی اگزوز واحد‌های گازی و هدایت آن به تجهیزات بخش بخار، انرژی الکتریکی تولید می‌گردد. این میزان انرژی تولیدی به صورت میانگین در هر واحد بخار سالیانه باعث صرفه جویی معادل ۲۵۰،۰۰۰،۰۰۰ متر مکعب سوخت، تولید انرژی الکتریکی معادل ۸۰۰،۰۰۰،۰۰۰ کیلووات ساعت، افزایش راندمان نیروگاه‌های هدف از متوسط ۳۲ به حدود ۴۷ درصد در حالت سیکل ترکیبی، افزایش پایداری و پویایی شبکه برق، اشتغال نیروی انسانی معادل ۲۰۰ نفر به صورت میانگین در طول دوران ساخت و حدود ۴۰ نفر به صورت دائم در زمان بهره-برداری می‌شود. مضاف براینکه کاهش ۴۵ درصدی CO۲ و بهبود کیفیت هوا را نیز به دنبال خواهد داشت. ​