زندگی نامه آندره ماری آمپر

 
نام: آندره ماری آمپر فیزیکدان فرانسوی (۱۷۷۵ - ۱۸۳۶)

تولد: ۲۲ ژانویه ۱۷۷۵ حومه لیون فرانسه

فوت: ۱۵ ژوئن ۱۸۳۶ مدرسه شبانه

پدرش که تاجر کنف بود او را در کورکی با ادبیات یونان و لاتین آشنا کرد. اما عشق به ریاضیات سراسر وجود آمپر را گرفته بود به طوری که در یازده سالگی کتاب‌های ریاضی را که به زبان لاتین نوشته بودند خوانده بود و در حساب جامعه و فاضله صاحب نظر شده بود. دوران نوجوانی را در سایه تشویق پدر به علم آموختن می‌گذرانید که سایه غم بر سرش بال گسترد. آمپر هیجده ساله بود که او را به صحنه اعدام پدرش بردند. دچار افسردگی شدید شد به طوری که برای مدت یک سال دست به کاری نزد و از آن پس نیز تا آخر عمر با پریشانی زندگی گذرانید.

آمپر پس از اعدام پدر و بعضی از نزدیکانش در جریان انقلاب کبیر فرانسه همیشه به دنبال پناهگاه روانی بود تا از شدت تاثرش کاسته گردد. از سال ۱۷۹۶ تدریس ریاضی، شیمی و زبان را شروع کرد. سرانجام پناهگاه او زندگی مشترکشان با دختری به نام جولیا کارون شد. به ویژه آن که این ازدواج با عشقی شورانگیز شروع شد و تولد فرزندش نیز کانون خانوادگی را گرمتر کرد. ژان ژاک پسری که در سال ۱۸۰۰ به دنیا آمد یکی از بزرگترین نویسندگان و مورخان فرانسه شد و به عضویت اکادمی علوم فرانسه در آمد. به سال ۱۸۰۱ به استادی ریاضیات دانشگاه پاریس نائل گردید. آمپر با یافتن رابطه میان الکتریسیته و مغناطیس این علم را پیشرفت فراوان بخشید و از این راه شهرتی بسزا یافت. اما سرگذشت آمپر پس از مرگ همسرش (سال ۱۸۰۴) دوباره با غم همراه شد و از آن پس آمپر بیش از پیش به گوشه تنهایی و مطالعه و تحقیق پناه برد.

از آثار علمی او:

اولین فعالیت مهم علمی آمپر تالیف مقاله‌ای درباره سرگرمی‌های ریاضی بود. انتشار همین مقاله ریاضیدانان فرانسوی از جمله دلامبر و لیلاند را متوجه نبوغ آندره ماری آمپر کرد تا آنکه به سال ۱۸۰۹ به سمت استادی ریاضیات و مکانیک در کالج پلی تکنیک پاریس مشغول شد. تالیف کتاب‌های علمی در زمینه‌های ریاضی، شیمی، فیزیک و جانور شناسی سبب شد که او را به عنوان استاد دانشکده علوم و هنر‌ها برگزینند. آمپر اثر متقابل دو هادی موازی حامل جریان الکتریکی را برای اولین بار کشف کرد.

او نشان داد که وقتی از دو هادی جریان الکتریکی هم جهت عبور کند آن دو هادی یکدیگر را جذب می‌کنند و اگر جهت جریان الکتریکی در دو هادی متفاوت باشد، دو هادی یکدیگر را دفع می‌کنند. علاوه بر این آمپر تئوری خاصیت آهنربایی را بیان کرد. بنا براین تئوری خاصیت آهنربایی مربوط به بار الکتریکی جسم مغناطیسی است. این تئوری امروز پذیرفته شده است و خاصیت مغناطیسی هر ماده را مربوط به حرکت الکترون‌ها در اتم سازنده آن ماده می‌دانند. آخرین فعالیت علمی آمپر تالیف کتابی درباره تئوری نمودهای الکترودینامیک است. آمپر در پانزدهم ژوئن ۱۸۳۶ طی تفتیش عقاید در مدرسه شبانه روزی مارس زندگی را بدرود گفت و ۴۵ سال پس از درگذشت این دانشمند یعنی در سال ۱۸۸۱ کنگره بین المللی فیزیکدان‌ها واحد شدت جریان رابه افتخار او آمپر نامید تا نام او همواره ورد تمام زبان‌ها گردید.