گزارشی از آخرین تمهیدات صنعت برق برای عدم تکرار خاموشی‌ها

.به گزارش برق نیوز،  استمرار خشکسالی در کشور موجب کاهش محسوس ذخایر سد‌ها و به تبع آن افت تولید انرژی نیروگاه‌های برق‌آبی شده است که ادامه این وضعیت باعث شده تا برق‌آبی‌ها به عنوان یکی از دلایل اصلی خاموشی‌های تابستان امسال مطرح شوند.

نگاهی به عملکرد این واحد‌ها حکایت از آن دارد که انرژی تولید شده حدود ۵۳ نیروگاه برق‌آبی از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه به حدود ۶ هزار و ۱۸۵ گیگاوات ساعت رسیده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی ۴۲ درصدی را نشان می‌دهد.

از این رو افزایش مستمر دمای هوای تابستان امسال از یک‌سو و رشد طبیعی سالیانه مصرف برق در کنار کسری چند هزار مگاواتی واحد‌های برق‌آبی از سوی دیگر موجب شده بود تا شبکه برق ایران پس از ۱۷ سال دوباره تابستان امسال در آستانه فروپاشی قرار بگیرد.

با توجه به اینکه کشور ما از حدود یک دهه پیش بارندگی فراتر از میانگین بلندمدت نداشته است و در سال آبی ۹۶-۹۷ نیز یکی از خشک‌ترین مقاطع زمانی نیم قرن خود را تجربه کرده است طبیعتاً پیش‌بینی می‌شود تولید انرژی از منابع آبی دیگر قابل اطمینان نباشد و نگاه‌ها به سمت توسعه نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر رفته است تا تجربه خاموشی‌های پیک تابستان امسال این‌گونه تکرار نشود.

از این رو وزارت نیرو در همان روز‌های اوج پیک تابستان سال جاری، دست به کار شد تا برای عدم تکرار خاموشی‌های گسترده تابستان امسال که نارضایتی بخش زیادی از جامعه را در پی داشته و موجب تحمیل خسارت به بخش‌های مختلف از جمله صنایع شده بود، برنامه‌ای را تحت عنوان ۰۹۸ پیاده‌سازی کند تا در قالب آن بتواند خاموشی تابستان سال آینده را به حداقل برساند.

یکی از طرح‌های اصلی این برنامه ساخت و تکمیل نیروگاه‌های جدید تا پیش از پیک تابستان سال آینده خواهد بود.
براین اساس محسن طرزطلب، مدیرعامل شرکت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی با اشاره به کسری هشت هزار مگاواتی تأمین برق برای تابستان سال آینده تأکید می‌کند که براساس پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته، نیاز مصرف برق کشور در پیک تابستان سال ۹۸ به رقمی در حدود ۶۱ هزار مگاوات خواهد رسید و با توجه به اینکه ظرفیت قابل اتکای فعلی ما حدود ۵۳ هزار مگاوات است، بنابراین برای سال آینده حدود ۸ هزار مگاوات کمبود تولید برق خواهیم شد.

بیش از ۵۲۰۰ مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های کشور اضافه می‌شود

براساس اعلام طرزطلب ادامه خشکسالی‌ها و کاهش تولید نیروگاه‌های برق‌آبی شرایط را به گونه‌ای رقم زده است که برای عدم تکرار خاموشی‌های تابستان سال جاری، ۵ هزار و ۲۳۳ مگاوات نیروگاه حرارتی جدید در ۲۵ ساختگاه برای پیک تابستان سال آینده آماده خواهد شد تا در قالب اجرای برنامه ۰۹۸ بخش زیادی از این کسری تولید توسط واحد‌های حرارتی جبران شود.

البته در این بین نگرانی‌های متعددی وجود دارد که عدم همراهی بخش‌های مختلف برای تأمین منابع مالی مورد نیاز به منظور احداث نیروگاه‌های یاد شده موجب شود که همچون سال‌های گذشته رقم پیش‌بینی شده برای افزایش واحد‌های حرارتی محقق نشود و پیک ۹۸ با شرایط به مراتب دشوارتر از تابستان سال جاری سپری شود؛ بنابراین همکاری دستگاه‌های متعدد همچون مجموعه دولت و مجلس برای تأمین منابع مالی مورد نیاز این نیروگاه‌ها امری بسیار حیاتی و ضروری است.

جبران ۳ هزار مگاوات کسری تولید برق با کمک مردم

از طرفی برای سه هزار مگاوات کسری باقی مانده نیز مقرر شده است تا با اجرای برنامه مدیریت مصرف انرژی و به تعبیری ساخت نیروگاه مجازی از سوی مردم این مهم به سرانجام برسد تا خاموشی‌های سال آینده به حداقل برسد.

وزارت نیرو برای این بخش نیز ۱۱ برنامه از جمله تدوین ۱۵ میلیون لامپ مصرفی سازمان‌های دولتی، اصلاح تعرفه پرمصرف‌ها، تغییر ساعات کار در دوران اوج بار، اصلاح سیستم کولر‌های آبی، مدیریت روشنایی معابر، وارد کردن مولد‌های خودتأمین صنایع و سازمان‌ها به مدار و... در نظر گرفته است تا با این اقدمات بتواند صرفه‌جویی دو هزار مگاواتی مصرف برق تابستان امسال را برای پیک سال آینده به سه هزار مگاوات برساند.

در حال حاضر حدود ۷۰ درصد مشترکان برق کشور جزو مشترکان خوش مصرف شناخته می‌شوند. در این ۳۰ درصد باقی مانده گروه دومی وجود دارند که حتی از الگوی صحیح مصرف نیز کمتر می‌شوند، ولی در این بین گروه سومی نیز وجود دارند که با وجود اینکه بخش کمی از مصرف کنندگان را شامل می‌شوند حدود ۳۰ درصد مصرف برق کشور را به خود اختصاص داده‌اند و به عنوان مشترکین و از آن‌ها به عنوان مشترک بد‌مصرف یاد می‌شود.

مشترکان بدمصرف به جرگه خوش‌مصرفان خواهند پیوست
متأسفانه ارزان بودن قیمت برق در پله‌های بالای مصرف موجب شده تا این افراد بد‌مصرف هیچ‌گاه تمایلی به کنترل مصرف خود نداشته باشند ازاین‌رو وزارت نیرو در قالب این برنامه در تلاش است ضمن تدوین بسته‌های تشویقی برای مشترکان خوش‌مصرف به‌گونه‌ای تعرفه پرمصرف‌ها را افزایش داده و اصلاح کند که این افراد نیز تشویق شوند تا به جمع کسانی بپیوندند که الگوی مصرف انرژی را رعایت می‌کنند.

از سوی مقابل نگاهی به عملکرد انرژی‌های پاک در کشور نیز حکایت از آن دارد که کل ظرفیت نصب‌شده تجدیدپذیر‌ها در ایران تا ابتدای مهرماه سال جاری به ۶۵۰ مگاوات رسیده که برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت این بخش هم در دستور کار قرار گرفته است. سید محمد صادق‌زاده، معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدید‌پذیر و بهره‌وری انرژی برق دراین‌باره می‌گوید: هم‌اکنون حدود ۵۰۰ مگاوات تجدید‌پذیر در حال نصب بر روی زمین است که امیدواریم تا پیش از پیک سال ۹۸ بتوانیم با تکمیل این نیروگاه‌ها ظرفیت انرژی‌های پاک را به هزار و ۱۰۰ مگاوات برسانیم و کمک مؤثری به پایداری شبکه برق کشور کنیم.

در زمینه انرژی‌های تجدید‌پذیر نیز افزایش ناگهانی نرخ ارز به همراه تحریم‌های ناعادلانه علیه کشور موجب شده است تا سرمایه‌گذاری در این حوزه دچار دگرگونی شود و ورود سرمایه خارجی به این بخش محدودتر شود، ولی با این وجود صادق زاده معتقد است توسعه انرژی‌های پاک در کشور متوقف و یا کند نشده است بلکه جنس توسعه و سرمایه‌گذاری در حوزه تجدیدپذیر‌ها از سرمایه‌گذاری‌های عمدتاً خارجی و مقیاس متوسط به سمت سرمایه گذاری‌های داخلی با مقیاس‌های کوچک‌تر، پراکنده‌تر و با تعداد بیشتر تغییرکرده است.

افزایش ظرفیت برق هسته‌ای کشور به ۴ هزار مگاوات

در حوزه تولید برق هسته‌ای نیز هم‌اکنون تنها حدود دو درصد برق کشور از طریق انرژی‌های هسته‌ای تأمین می‌شود، ولی در طی یک ماه اخیر خبر‌های خوشی از ارتقای ظرفیت برق هسته‌ای در ایران به گوش می‌رسد. آن‌گونه که وزیر نیرو اعلام کرده مذاکرات ایران و روسیه به‌منظور احداث سه هزار مگاوات ظرفیت جدید تولید برق هسته‌ای در کشور آغاز شده است تا ظرفیت تولید برق در این بخش از هزار مگاوات فعلی به چهار هزار مگاوات برسد.

در کنار مباحث یادشده نباید از این نکته مهم غافل شویم که برق به‌عنوان زیرساختی کلیدی نقش پررنگی در رشد و توسعه اقتصادی ایفا می‌کند و تأمین برق پایدار از پیش‌نیاز‌های رشد است. ولی در حال حاضر نوسانات شدید چندماه اخیر بازار ارز کشور موجب شده تا صنعت برق به دلیل عدم توازن بین منابع و مصارف با مشکلات و محدودیت‌های متعددی روبه‌رو شود.

هم‌اکنون با محدودیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت برق و یک نیاز روزافزون به برق روبه‌رو هستیم که اگر برای این دو مسئله فکر عاجلی نشود مسلماً ادامه فعالیت صنعت با چنین روندی مطمئن نخواهد بود؛ بنابراین برای دستیابی به شبکه پایدار آب و برق، عدم تکرار خاموشی در کشور و مواجه نشدن بخش خصوصی صنعت با مشکلات جدی راهی به‌جز سامان‌دهی اقتصاد برق نداریم.

به‌طورکلی تحقق تمامی برنامه‌های یادشده نیازمند همکاری و همراهی دولت و مجلس از صنعت برق و تأمین منابع مالی موردنیاز در موعد مقرر است چراکه اگر اعتبارات این بخش در زمان برنامه‌ریزی‌شده تأمین نشود طبیعتاً پروژه‌های یادشده نیز به پیک ۹۸ نخواهد رسید و با مشکلات به‌مراتب بیشتری در سال آینده روبه‌رو خواهیم شد.