نحوه عیب یابی و تعمیر مدار‌های الکتریکی-بخش اول

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز،در این مقاله آموزش عیب یابی در برق و تعمیر مدارات برقی را در نظر گرفته ایم.اگر بخواهیم همه مواردی که بالقوه ممکن است باعث عیب شده را نام ببریم، غیر عملی و مشکل است؛ بنابراین عیوبی که بیشتر در دستگاه‌ها و سیستم‌های الکتریکی رخ می‌دهد را بررسی خواهیم کرد.به دلیل طولانی بودن مطلب، مبحث آموزش نحوه عیب یابی و تعمیر مدار‌های الکتریکی را در دو بخش در اختیار شما قرار می‌دهیم.

در بخش اول آموزش نحوه عیب یابی و تعمیر مدار‌های الکتریکی مشکلات مربوط به: فیوز‌ها، اتصالات ناقص، کنتاکت‌های معیوب و علامت سیم‌های اشتباه را بررسی می‌نماییم.

فیوز‌ها

چک کردن فیوز‌ها در اغلب موارد خرابی دستگاه نقطه شروع خوبی است. همانگونه که می‌دانید سه نوع مختلف فیوز وجود دارد که هر یک دارای ولتاژ و جریان نامی متفاوتی است.

در بیشتر موارد فقط از همان نوع فیوز قبلی بایستی به عنوان جایگزین استفاده شود، بدین صورت که باید فیوز جایگزین دقیقاً از همان نوع قبلی، با مقدار‌های ولتاژ و جریان قبلی باشد، مگر اینکه تغییر در مقادیر فیوز با تغییر مناسبی در مدار دستگاه همراه باشد.

تعویض فیوز‌ها می‌تواند یک مسئله باشد؛ اما تعیین خط مشی تعویض فیوز، در صورتی مورد تایید است که ایمنی کاربر و دستگاه برقرار باشد.

یک حالت تقریبا مهم عبارت است از یک دستگاه که به یک منبع قدرت متصل شده و جریان اتصال کوتاه زیادی قابل دسترس است. در چنین وضعیت هایی، استفاده از فیوز‌های کنترل جریان با ظرفیت قطع کنندگی بالا تجویز می‌شود.

اتصال ناقص (شل بودن اتصال)

در یک ماشین ممکن است صد‌ها نقطه اتصال وجود داشته باشد که هر یک از آن‌ها می‌توانند باعث عیب در ماشین شوند. امروزه از بلوک‌های ترمینال (ورودی وخروجی) و اتصال دهنده‌های قطعات مرغوبی استفاده می‌شود.

استفاده از کابل‌ها و سیم‌های رشته‌ای به جای هادی‌های توپر، به طور کلی مشکل اتصال نامناسب را کمتر خواهد کرد.

مشکلات اتصالات از وقتی شروع می‌شود که یک ماشین ساخته شده و مدتی نیز از کار آن می‌گذرد. این مشکل ممکن است در مدارات قدرت و تغذیه، مثلاً در قسمت‌هایی که جریان زیادی عبور می‌کند اهمیت بیشتری داشته باشد.

یک اتصال شل یاناقص در یک مدار قدرت، معمولاً باعث افزایش حرارت در آن نقطه عیب می‌شود. این حرارت به قسمت‌های دیگر همان قطعه و سایر قطعات یا هادی‌ها منتقل می‌شود.

مثالی از مواردی که این مشکل مستقیماً بروز می‌کند، عناصر حساس به دما هستند. این عناصر شامل رله‌های اضافه بار یا قطع کننده‌های مداری حرارتی می‌باشند.

برای رفع عیب اتصال ناقص، بهترین راه حل این است که از یک برنامه تعمیراتی پیشگیرانه که طی آن اتصالات به صورت دوره‌ای بررسی شده و در صورت امکان در همان موقع محکم می‌شوند استفاده شود.

کنتاکت‌های معیوب

در تجهیزاتی مانند راه انداز‌های موتورها، کنتاکتورها، رله ها، کلید‌های شستی و کلید‌های قطع و وصل، مشکلات فوق (کنتاکت معیوب) به صورت افت پتانسیل بروز می‌کند.


مشکلی که اغلب مواقع پیش می‌آید و یکی از مشکل‌ترین عیب‌ها است، تعیین محل عیب کنتاکت معمولاً بسته است.

مشاهدات ظاهری نشان می‌دهد که کنتاکت بسته است، اما اگر این کنتاکت در حال عبور دادن جریان باشد معلوم نمی‌شود کنتاکت بسته است. هر کنتاکتی که جریان اضافه بار از آن گذشته باشد بایستی از نظر لحیم کاری مورد بازرسی قرار گیرد.

شرایطی مانند فشار کم کنتاکت، کثیفی و غبار روی کنتاکت‌ها یا پوشیده شدن کنتاکت‌ها توسط لایه اکسید باعث جلوگیری از هدایت الکتریکی کنتاکت خواهد شد.

در بسیاری از مواقع می‌توان سطح کنتاکت‌ها را با کشیدن یک قطعه سنباده نرم در بین آن‌ها تمیز کرد. اگر کنتاکت آنچنان خراب شده یا خال زده است که توسط یک سنباده نرم قابل تمیز کردن نیست، بهتر است کنتاکت‌ها را عوض کنید.

توجه: برای تمیز کردن کنتاکت‌ها فقط از سنباده نرم استفاده شود. برای این کار هرگز از سوهان استفاده نکنید. بیشتر کنتاکت‌ها دارای یک لایه نازک نقره روی کنتاکت مسی هستند. اگر چنانچه این پوشش توسط سوهان کشیدن برداشته شود، عمر کنتاکت‌ها کوتاه خواهد شد.

مشکل دیگری که ممکن است در یک کنتاکت دوپل دوحالته پیش بیاید حالت وصل متقاطع است، که در این حالت، قبل از آنکه یکی از کنتاکت‌هایی که قبلا وصل بوده قطع شود، یک کنتاکت قطع به حالت وصل در می‌آید. چنانچه هر دو کنتاکت NO و NC در یک لحظه در مداری دارای حالت مشابه باشند، ممکن است در کنترل مدار اشکال پیش آید.

علامت سیم‌های اشتباه

مشکل اشتباه در نصب علامت‌های سیم ممکن است در موقع مونتاژ و توسط سازنده یا در مونتاژ دوباره توسط تعمیر کار پس از تعمیر پیش بیاید. در این مورد به سختی می‌توان محل عیب را تعیین کرد، چرا که ممکن است یک کابل دارای رشته سیم‌های بسیار زیادی باشد که هر کدام به یک بخش از دستگاه رفته اند.

یک مشکل رایج، جابه جایی شماره‌ها در اعداد شماره سیم‌ها است. به عنوان مثال یک سیم ممکن است در یک طرف برچسب ۶۹ خورده باشد، در صورتی که در سر دیگر همان سیم به طور اشتباه شماره ۹۶ خورده باشد.

مشکل دیگری که ممکن است اتفاق بیفتد، در اتصال دادن سیم‌ها به جعبه ترمینال است؛ به ویژه در حالت‌هایی که یک جعبه بزرگ با تعداد زیادی سیم داریم، ممکن است این اشتباه پیش بیاید که یکی از سیم‌ها در یک خانه بالاتر یا پایین‌تر از محل خودش به پیچ وصل شود.

در بخش دوم آموزش نحوه عیب یابی و تعمیر مدار‌های الکتریکی به مواردی چون: عیب‌های ترکیبی، ولتاژ پایین، نگهداری ضعیف، سیم کشی و اتصال اشتباه و عیب‌های لحظه‌ای خوهیم پرداخت.

 

منبع: سیارات الکترونیک