تا دهه هفتاد میلادی، مقاومت سیم وکابلها در برابر آتش یا ضد آتش بودن سیم و کابل، تنها از نظر مقاومتی که کابل در برابر آتش از خود نشان میداد ارزیابی میگردید. مقاومت در برابر انتشار آتش با کاربرد پلیمرهایی مانند پی وی سی (PVC)، پلی کلروپرن (CR)، پلی اتیلن کلرور سولفونه (CSM) و کلروپارافینها، قابل دستیابی است.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، تا دهه هفتاد میلادی، مقاومت سیم وکابلها در برابر آتش یا ضد آتش بودن سیم و کابل، تنها از نظر مقاومتی که کابل در برابر آتش از خود نشان میداد ارزیابی میگردید. مقاومت در برابر انتشار آتش با کاربرد پلیمرهایی مانند پی وی سی (PVC)، پلی کلروپرن (CR)، پلی اتیلن کلرور سولفونه (CSM) و کلروپارافینها، قابل دستیابی است.
اما در صورت وقوع آتش سوزی، اجزای تشکیل دهنده این پلیمرها (که به عنوان عایق و روکش در انواع سیم و کابل استفاده میگردند) تجزیه شده و با تشکیل و انتشار بخارات اسیدی هالوژن دار اثرات جانبی مهمی را ایجاد میکنند، دود اسیدهای منتشر شده سفید رنگ، خورنده و سمی است. این اثرات برای انسانها یا وسایل و تجهیزاتی که در محل آتش سوزی قرار دارند خطرناک و مضر هستند. مسایل مربوط به خورندگی و سمیت دودها، نیازی به تشریح ندارند. سفیدرنگ یا غیر شفاف بودن دود نیز سبب میشود که علایم و راهنماهایی که معمولا در سالنهای عمومی نصب میشوند تا به خروج افراد کمک کنند، قابل دیدن نباشند. به همین دلایل، کم کم دیدگاه کلی به این شکل درآمد که معایب و مضرات استفاده از پلیمرهای خود خاموش شونده یا ضد آتش در سیم و کابل، بیش از فواید آن است.
گسترش وسایل حمل و نقل عمومی بزرگ که حجم عظیمی از افراد را منتقل میسازند و لزوم رعایت ایمنی جان مسافران، به عنوان یک عامل فشار موثر، سبب هدایت تحقیقات برای یافتن موادی شد که در مرحله اول، آزاد سازی بخارات اسیدی از پلیمرهای مورد استفاده در سیم و کابل و نیز کابل کشی وسایل نقلیه را کاهش دهد و در مرحله بعد، با استفاده از پلیمرهای اولفینی حاوی مقادیر زیاد از پرکنندههای گرماگیر، آزاد سازی بخارات اسیدی به طور کلی حذف شود.
اما در صورت وقوع آتش سوزی، اجزای تشکیل دهنده این پلیمرها (که به عنوان عایق و روکش در انواع سیم و کابل استفاده میگردند) تجزیه شده و با تشکیل و انتشار بخارات اسیدی هالوژن دار اثرات جانبی مهمی را ایجاد میکنند، دود اسیدهای منتشر شده سفید رنگ، خورنده و سمی است. این اثرات برای انسانها یا وسایل و تجهیزاتی که در محل آتش سوزی قرار دارند خطرناک و مضر هستند. مسایل مربوط به خورندگی و سمیت دودها، نیازی به تشریح ندارند. سفیدرنگ یا غیر شفاف بودن دود نیز سبب میشود که علایم و راهنماهایی که معمولا در سالنهای عمومی نصب میشوند تا به خروج افراد کمک کنند، قابل دیدن نباشند. به همین دلایل، کم کم دیدگاه کلی به این شکل درآمد که معایب و مضرات استفاده از پلیمرهای خود خاموش شونده یا ضد آتش در سیم و کابل، بیش از فواید آن است.
گسترش وسایل حمل و نقل عمومی بزرگ که حجم عظیمی از افراد را منتقل میسازند و لزوم رعایت ایمنی جان مسافران، به عنوان یک عامل فشار موثر، سبب هدایت تحقیقات برای یافتن موادی شد که در مرحله اول، آزاد سازی بخارات اسیدی از پلیمرهای مورد استفاده در سیم و کابل و نیز کابل کشی وسایل نقلیه را کاهش دهد و در مرحله بعد، با استفاده از پلیمرهای اولفینی حاوی مقادیر زیاد از پرکنندههای گرماگیر، آزاد سازی بخارات اسیدی به طور کلی حذف شود.
مواد بدون هالوژن
مقاومت انواع سیم و خصوصا”کابل در برابر گسترش آتش، نه فقط به روکش کابل، بلکه به تمامی اجزای آن شامل (عایق، فیلر، محافظهای فلزی و روکش) بستگی دارد.
پرکنندههای گرماگیر که عمدتا” از اکسیدهای فلزی تشکیل شده اند، از نظر ویژگیهای الکتریکی مورد نیاز برای پوشش کابل ضعیف هستند و به همین دلیل کاربرد آنها در عایق کابل با محدودیت مواجه میشود. از سوی دیگر، استفاده از این پرکنندهها به مقدار زیاد، ویژگیهای مکانیکی محصول را کاهش میدهد و فرآیند آن را مشکل میسازد. بر این اساس در وهله اول آمیزه پلیمری روکش کابل با در نظر گرفتن ویژگیهای مکانیکی مناسب به شکلی طراحی میشود که خود خاموش شونده یا ضد آتش باشد و در صورتی که ویژگی خود خاموش کنندگی آن برای مصرف مورد نظر کافی نباشد، عایق نیز با همین خاصیت ساخته میشود.
پخت یا ولکانش آمیزه روکش کابل، سبب پایداری بهتر ویژگیهای حرارتی – مکانیکی آن در دراز مدت میشود، اما از آنجا که ولکانش آمیزه به کار رفته در روکش کابل به دلیل مشکلات فرآیندی، همواره امکان پذیر نیست لازم است از مواد گرمانرم فاقد هالوژن استفاده شود. نکاتی که برشمرده شد، نشان میدهند که پیدا کردن موادی که کلیه انتظارات را برآورده سازد، نیاز به کار تحقیقاتی زیاد برای فرمولاسیون مناسب دارد و علاوه بر این از نظر مشکلات کاربردی در صنعت نیز باید راه حلهای مناسب پیدا شود. گسترش صنعتی استفاده از پرکننده به مقدار زیاد، مستلزم کار دقیق از نظر آمیزه سازی مناسب و نیز پیدا کردن شرایط اکستروژن آمیزه است.
توسعه روشهای آزمایش و انتشار مشخصات مورد نیاز برای کابلهای مورد استفاده در مکانهای حساس، به وسیله سازمانهای مصرف کننده، راهنمای کار تحقیقاتی فرمول سازان بوده است و به تنظیم شرایط مورد نیاز کمک کرده است. به عنوان مثال پارامتری به نام ((ضریب دمایی)) ارزیابی بیشتری از رفتار پلیمردر برابر آتش به عمل میآورد. اندازه گیری این پارامتر، در دمایی نزدیک به دمای آتش انجام میگیرد و ارزش اطلاعاتی آن از ((ضریب اکسیژن)) بالاتر است. همچنین آزمایشاتی که بر روی سیمهای انعطاف پذیر (سیمهای افشان) صورت گرفت، ارزیابی و شناخت بهتر انتشار آتش در کابلهای انعاف پذیر (کابل افشان) را بهتر امکان پذیر ساخت.
اهمیت ایمنی افراد و تجهیزات و حذف اثرات ناشی از استفاده از مواد هالوژن دار ضد آتش، تا بدان پایه است که راه حل پلیمرهای بدون هالوژن را توجیه کند، حتی با وجودی که قیمت این نوع از پلیمرها بالاتر است و نیاز به سرمایه گذاری بیشتر دارد. در حال حاضر استفاده از این مواد برای روکش کابلهای مورد استفاده در مکانهای عمومی پرجمعیت شامل سینماها، بیمارستانها، برجهای مسکونی، تونلها، وسایل حمل و نقل عمومی، مکانهای صنعتی دربرگیرنده تجهیزات گران قیمت و ساختمانهایی که از نظر هنری ارزش دارند مانند موزهها ترجیح داده میشود.
خاصیت بازدارندگی شعله در پلیمرهای مهندسی بدون هالوژن، چگالی، سمیت و خورندگی محصولات ناشی از آتش سوزی و سوختن مواد پلیمری را به حداقل میرساند. این مساله اکنون به یکی از مباحث اصلی صنعت سیم و کابل تبدیل شده است.
در کاربردهای ویژه مثل نصب کابلهای الکتریکی در کشتیها، قطارهای معمولی و زیرزمینی، موادی قابل قبول هستند که علاوه بر خواص مورد اشاره، مقاومت حرارتی بالا داشته باشند، فرآیند آنها از نظر اقتصادی قابل توجیه باشد و سیم و یا کابل تولید شده سطح مقطع کمی داشته باشد (به این معنا که ضخامت کمی از عایق، خصوصیات عایق مورد نیاز را تامین کند).
رزینهای پلی اترامید (PEI) و کوپلیمرهای سیلوکسان، انواعی از پلیمرهای مهندسی گرمانرم هستند که کارایی بالا و سهولت فرآیند را در کنار یکدیگر دارند. هردونوع پلیمر، سختترین شرایط مورد نظر از لحاظ خاصیت ضد شعله را برآورده میسازند، بدون اینکه نیازی به استفاده از هالوژنها داشته باشند، ضریب اکسیژن آنها (LOI) بالاتر از ۴۵ است و دمای استفاده مداوم آنها بالاتر از سایر پلیمرهای مورد استفاد در این کاربرد است. علاوه بر اینها کوپلیمر پلی اترایمید سیلوکسان، انعطاف پذیری و نرمی فوق العادهای دارد. از سایر مزایای آنها میتوان ثابت دی الکتریک و ضریب افت کم در محدودهای وسیع از دما و فرکانس و نیز مقاومت شیمیایی و استحکام دی الکتریکی بالا را نام برد.
منبع:سیمند کابل
لینک کوتاه
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.