رجبی مشهدی:فرسودگی ۱۶ درصد از تجهیزات شبکه/ رای اعتماد مردم به صنعت برق

به گزارش برق نیوز، پیش از شروع: " صبح که افراد از خواب بیدار می‌شوند غالبا در اولین اقدام دست به سوی کلید برق می‌برند و اعتماد دارند که برق هست"! این کلید واژه گفت وگوی  با  مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق بود.

جان کلام رای اعتماد مردم به این بخش است. اتفاق مهمی که در سایه تلاش‌های فراوان همکاران ما در صنعت برق شکل گرفته است. در حقیقت متولیان امر با انجام وظیفه، پاسخگوی نیاز‌ها و انتظارات مردمی هستند که شأن و جایگاهشان پاس داشته شده و همچنان باید در این مسیر گام برداشته شود.

-دکترای مهندسی برق از دانشگاه فردوسی مشهد؛ آغاز کار در صنعت برق از سال ۱۳۷۳ (نیروگاه شریعتی و نیشابور)، ۱۰ سال از این مدت در بخش تولید بوده و بقیه در سایر بخش‌های مختلف صنعت برق؛ در حال حاضر معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی شرکت توانیر، عضو هیات مدیره و سخنگوی صنعت برق.

رابطه ما با مشترکان مهم است

• با سلام، ضمن تشکر از پذیرش انجام این گفتگو، لطفا به عنوان سخنگوی صنعت برق در مورد شرایط صنعت برق و نقش ارتباط مناسب با مردم و مشترکان، مطالب خویش را بیان فرمایید.

همه می‌دانیم که کل درآمد‌های ما از طریق فروش برق و درآمد‌های کسب شده از این ناحیه تامین می‌شود به این دلیل رابطه ما با مشترکان بسیار مهم و تعیین کننده است. توان بزرگی در مردم وجود دارد. همراهی و کمک آن‌ها نقش مهمی در آینده صنعت برق دارد. از سوی دیگر متولیان امر حساسیت ویژه‌ای بر روی پایداری صنعت برق و ارایه خدمات مناسب دارند و برنامه ریزی می‌کنند تا برق با کیفیت به مردم ارایه دهند.

شرایط با ۲۰ سال پیش قابل قیاس نیست

ما در حال حاضر ۳۷ میلیون مشترک داریم که ظرفیت بزرگی است. امروزه شرایط صنعت برق با ۱۰ سال قبل تفاوت عمده دارد و با ۲۰ سال پیش اصلا قابل قیاس نیست. وابستگی زندگی مردم به برق بسیار زیاد‌تر شده است. به عنوان مثال آپارتمان نشینی و برج نشینی اکنون وابسته شدید به برق است. بخش‌های تجاری و ترافیک و حتی صنعت آب هم با برق عجین شده است. زیر ساخت‌هایی مثل وسایل ارتباطی به شدت وابسته به برق هستند و نبود انرژی برق می‌تواند لطمه‌های سنگینی به این بخش‌ها بزند.

این روز‌ها ویروس کرونا هم حساسیت برق را بیشتر کرده است. اکنون در بخش آموزش نقش برق زیاد است و حتی دیدیم که آزمون‌های ما در مدارس و دانشگاه‌ها نیاز به برق دارد. به طور کلی برق نقش مهمی در محیط خانواده دارد. وقتی قرار است خانواده‌ها برای مقابله با ویروس کرونا در خانه باشند یکی از ملزومات اساسی این حضور در خانه پایداری انرژی برق است. هوای گرم تابستان هم که نیاز به برق را مضاعف کرده است.

در بخش‌های اقتصادی هم برق به شدت تاثیر گذار است. در سال ۱۳۹۸ ما با عدد قابل توجه؛ افزایش ۱۰۰۰ مگاوات متقاضی روبرو بوده ایم که هر ۱۰۰۰ مگاوات آن را پاسخگو بوده ایم. این امر حتی در زمینه اشتغال هم تعیین کننده است. در بخش کشاورزی هم برق به شدت تاثیرگذار است.

نیاز‌ها به برق متنوع شده است

ما امروز با تنوع نیاز‌ها در بخش برق هم مواجه هستیم. الان کلان شهر‌ها حتی آب مصرفی را با کمک برق منتقل می‌کنند. در بخش اقتصادی هم بسیاری از کسب و کار‌ها از جمله کسب و کار آی تی‌ها وابسته به برق هستند.

نکته مهم برای کشور ما که نیاز به تلاش را مضاعف می‌کند افزایش یک میلیون نفر به مشترکان برق است. ما سال گذشته ۳۶ میلیون مشترک داشتیم و امروز ۳۷ میلیون مشترک داریم. حدود ۳۰ میلیون از این مشترکان خانگی هستند. در حوزه صنعت هم ۱۰۰۰ مگاوات متقاضی جدید داشته ایم.

در حوزه پرورش محصولات دریایی، آب شیرین کن‌ها و بیت کوین‌ها ۳۰۰ مگاوات تا حدود ۷۰۰ مگاوات توان وجود دارد که به شکل مجاز از آن استفاده کنند.

تشکر از تلاش جانانه همکاران برق تهران در رفع فرسودگی شبکه. وضعیت فرسودگی شبکه برق به ویژه در شهر تهران چگونه است؟ بیش از ۱۶ درصد از امکانات ما در برق عمری بالای ۴۰ سال دارد در یک نگاه کلی کشور ما هنوز با افزایش متقاضی مواجه است. این در حالیست که در خیلی کشور‌ها چنین شرایطی حاکم نیست.

ما در کنار این مسایل موضوع مدیریت مصرف را هم مد نظر داریم. در این زمینه برنامه ریزی هم کرده ایم و در برنامه توانیر ۱۴۰۰ این موضوع طراحی شده است. محور‌هایی هم ترسیم کرده ایم. موضوع آخر بحث شبکه‌های فرسوده است. ما در کلانشهر‌ها که زودتر از سایر جا‌ها امکانات مهیا شده با مشکل فرسودگی مواجه هستیم. بیش از ۱۶ درصد از امکانات ما در برق عمری بالای ۴۰ سال دارند. در حالی که استاندارد در این باره ۳۰ سال برآورد شده است.

البته ما با رسیدگی‌های مستمر استاندارد این مدت را بالا برده ایم، اما در بخش‌هایی این رسیدگی‌ها مقرون به صرفه نیست. برنامه توسعه و ترمیم شبکه‌های فرسوده برق را پیرو دستور مقام معظم رهبری به عنوان یک اولویت در نظر داریم. برنامه‌ای هم در این باره تدوین شده است. حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان طی ۳ سال لازم است تا این اتفاق رقم بخورد.

در شهر تهران بیش از ۳۰ درصد تجهیزات ما فرسوده است. کابل‌های ما زمان استفاده طولانی دارند و سالهاست مورد استفاده قرار گرفته اند. رکورد‌های ما به لحاظ قدمت در تهران است. از این رو صادقانه باید از نیرو‌هایی که در پایتخت در این حوزه جانانه تلاش می‌کنند، تشکر کرد. به خصوص در بافت مرکزی که ترافیک هم دارد کار با سختی انجام می‌شود.

به این دلیل به لحاظ حجم سرمایه گذاری در تهران باید درصد بیشتری به جهت قدمت به آن اختصاص داده شود.

سوال شما را در سه بخش پاسخ می‌دهم. ما قرارداد‌هایی از پیش داشته ایم اکنون با توجه به افزایش نرخ ارز بحران‌هایی را در این بخش پیش رو داریم. بخش دیگر موضوع کیفیت تجهیزات مورد استفاده است و در نهایت باید دید که تحریم‌ها در کدام بخش بیشتر تاثیرگذار بوده است.

ما در بخش اول تقریبا همیشه طی سه تا چهار سال اخیر با مشکل افزایش نرخ ارز مواجه بوده ایم و تجربه این کار را داشته ایم. معمولا ما دستورالعمل‌هایی داشته ایم که این موضوع را مورد توجه قرار داده است و به این شکل تلاش کرده ایم که افزایش ارز باعث توقف کار نشود.

ما در ۵۴ قرارداد در این باره مشکل جدی داشتیم که با این دستورالعمل‌ها ۶۰ درصد قرارداد‌ها تعیین تکلیف شده اند و ۴۰ درصد بقیه را هم در حال مذاکره هستیم. البته شیوع ویروس کرونا هم مشکلات را بیشتر کرد چرا که باید پروتکل‌ها و توقف کار رعایت می‌شد. خوشبختانه با همکاری‌های انجام شده بخش قابل توجهی از این قرارداد‌ها به سرانجام رسید و پایان هم یافت.

تامین تجهیزات با کیفیت بالا در ایران

در بخش دوم و شرایط مان در فن آوری، ما ۹۵ درصد از نیاز‌های خودمان را با کیفیت خوب در کشور تامین می‌کنیم. حتی ما دنبال آن هستیم که این تولیدات را از انحصار افراد خاص خارج کنیم تا در هزینه شاهد کاهش و در کیفیت شاهد رشد باشیم.

الان در کابل سازی و ترانسفورماتورسازی تولید کنندگان رشد قابل توجهی یافته اند. همچنین در بسیاری از بخش‌ها اینگونه هستیم. همه هم گواهینامه‌های تراز جهانی دارند. پس ما محدودیت سنگین نداریم. البته در بخش‌هایی هم نباید انتظار داشته باشیم که دچار مشکل نباشیم.

در بخش تاثیرگذاری تحریم‌ها باید به این نکته اشاره کنم که تامین مواد اولیه برخی از تجهیزات در کشور ما مقرون به صرفه نیست. چون به لحاظ تعداد و حجم مصرف زیاد نداریم و صرفه اقتصادی این است که از خارج تهیه کنیم.

در این بخش؛ تحریم‌ها از این جهت تاثیرگذار است که انتقال پول با مشکل مواجه است. خوشبختانه بخش خصوصی راهکار‌های خوبی پیدا کرده است تا مشکلات جدی نباشند. در نهایت با تلاش انجام شده ما در هیچ بخشی دستمان بسته نیست و به راه خودمان با قدرت ادامه می‌دهیم.

۱۷ سال بدون خاموشی

با این شرایط خوشبختانه ما برق پایدار داریم و برای هفدهمین سال پیاپی دچار خاموشی گسترده نشده ایم. این در حالیست که اغلب کشور‌های منطقه و حتی غربی‌ها خاموشی‌هایی را هم تجربه کرده اند که من از ذکر آن به دلیل برخی حساسیت‌ها خودداری می‌کنم.

ما از لحاظ ظرفیت شبکه‌ای در منطقه اول هستیم و در سطح جهانی رتبه چهاردهم را داریم و صنعت برق ایران با ظرفیت بالای ۵۰ هزار مگاوات فعالیت می‌کند.

از لحاظ جلب اعتماد، ما هیچ مصرف خانگی و تجاری را قطع نکرده ایم. در حالیکه با همین گرمای هوا در کشور‌های منطقه دچار دردسر‌های جدی شده اند.

رکورد شکنی‌ها در صنعت برق

خوشبختانه ما شرایط پایداری داریم. افتخار می‌کنیم که همکاران ما در صنعت برق کار‌هایی می‌کنند که رکورد‌های آن بالاتر از استاندارد جهانی است. ما در بلایایی مثل سیل بازسازی شبکه برق را یک سوم زمان استاندارد جهانی تجربه کرده ایم و این امر محقق نمی‌شد مگر با فداکاری نیروی انسانی، چون ما به لحاظ ماشین آلات هم تجهیزات کشور‌های دیگر را نداریم.
ما در صنعت برق کار‌هایی را در این مدت طی ۳ روز انجام داده ایم که در بسیاری از کشور‌ها یک ماه طول می‌کشد. به عنوان مثال نیرو‌های فنی ما با پوشیدن لباس مخصوص در گرمای شدید و دمای بالای ۵۰ درجه در پست‌ها کار را ادامه می‌دهند که در سایر کشور‌ها چنین اقدامی نمی‌شود در نیروگاه شهید سلیمی نکاء این اتفاق رخ داد و در نیروگاه هرمزگان و ... هم چنین شد.

ما دکل سقوط کرده داشتیم که نیرو‌های خدوم برق آن را در زمان کوتاهی بازسازی کردند. اخیرا در سیستان و بلوچستان با کمک و همراهی مردم کار بزرگی انجام شد. حمل یک ترانسفورماتور بزرگ در پی ایجاد مشکل برق در منطقه به گونه‌ای بود که مردم هم مدیریت مصرف کردند و هم لحظه به لحظه در جریان انتقال این ترانس در فضای مجازی بودند و جالب‌تر اینکه همگی به استقبال این ترانسفورماتور آمدند و صحنه‌های جذابی رقم خورد.

ما گاهی در پایتخت دچار مشکلاتی شده ایم که با حضور به موقع نیرو‌های فنی مشکل را رفع کردیم که من همین جا از این تلاش‌ها قدردانی می‌کنم.

رای اعتماد مردم به صنعت برق

قطعا مردم کمتر از جریان عمومی تلاش‌های انجام شده مطلع می‌شوند، اما نکته مهم این است که وقتی همه ما صبح که از خواب بیدار می‌شویم قبل از هر چیز دستمان به سوی کلید برق می‌رود و اعتماد داریم که برق پایدار داریم و این نعمت در دسترس است.

بحث اساسی در صنعت برق بحث اقتصاد است که راهکار‌هایی هم برای آن پیش بینی شده است. برنامه‌هایی هم داریم که در دست پیگیری است.

فروش کالای برق به نصف قیمت!

باید این را بدانیم که متوسط دریافتی ما در بخش برق اگر ۷۰ تومان است ما در بخش تولید دو برابر این هزینه می‌کنیم. یعنی ما در حال فروش کالایی هستیم که نصف هزینه آن را دریافت می‌کنیم.

مابه التفاوت این قیمت را که از خریدار دریافت نمی‌کنیم باید از دولت مطالبه کنیم. ما در سال گذشته بخشی از این مبلغ را از دولت دریافت کرده ایم.

به عنوان مثال راهکار مد نظر برای تامین این کمبود، نظر به صنایع انرژی بر است که تولیدات خود را با استفاده از یارانه برق انجام می‌دهند و سود بسیاری هم می‌برند. به این بخش از تولید کنندگان محصولات نباید برق یارانه‌ای داد. این خیلی کمک می‌کند که صنعت برق روند توسعه را ادامه دهد. محاسبات ما در این باره رقم ۷ هزار میلیارد تومان است.

اگر همین امر محقق شود گام بلندی را برداشته ایم. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که آن صنایع باز هم سودآورند و دچار مشکل جدی نمی‌شوند. این تنها ۵ درصد سود آنهاست. فراموش نکنیم که تحقق این امر باعث ادامه توسعه صنعت برق می‌شود و در نهایت سود آن برای همه است.

مشارکت بخش خصوصی و مردم در توسعه برق

بحث دوم ما مولدسازی دارایی هاست. ما اموال و دارایی‌های فراوانی در بخش تولید و توزیع داریم. این اقدام؛ مشارکت بخش خصوصی و مردم را در توسعه برق ایجاد می‌کند. این‌ها به صنعت برق کمک شایان توجهی می‌کند. حضور بخش خصوصی در این بخش حتما باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود که این هم بسیار مهم است. ما باید با حفاظت از تجهیزات و نیز هوشمندسازی مصرف؛ هزینه‌ها را کاهش دهیم. چنین موضوعاتی باعث کاهش فاصله هزینه‌ها و درآمد‌ها خواهد بود.

صنعت برق در بورس

البته دنبال ساختار‌هایی مثل بورس برق هستیم که در کمیسیون اقتصادی دولت مورد تصویب قرار گرفت تا قدم بزرگی برداریم. البته این امر نیاز به مصوبه نهایی هیات دولت دارد.

•در ارتباط با نقش شما؛ اگر فرایند اطلاع یابی، اطلاع سنجی و اطلاع رسانی خوب عمل کند نیاز به پاسخگویی دائمی نیست در این باره با توجه ذی نفعان برق که احتمالا پیشنهاداتی دارند چه مسیر‌هایی را طراحی کرده اید؟

ما در این باره راه‌هایی را در نظر گرفته ایم. یکی ثبت شکایت‌ها و نظرات و پیشنهادات مردمی است که خود من شخصا تحلیل‌هایی هم بر روی آن‌ها دارم. موضوعات تقسیم بندی هم می‌شود. مثلا ما در تابستان با مشکل افت ولتاژ مواجه می‌شویم و شکایت‌ها زیاد می‌شود.

مورد دیگر موضوع صدور قبض است و البته موارد دیگری هم وجود دارند. وزارت نیرو هم در این بخش فعال است و روزانه گزارش آن به دست من می‌رسد.

خبر‌های روز صنعت برق را هم رصد می‌کنیم. دوستان ما در روابط عمومی شرکت توانیر هم در این باره فعالیت دارند. پویش صنعت همیشه بیدار برق هم در این زمینه مددکار ماست.

پیگیری اخبار داخلی و خارجی

تقریبا هر روزه ده‌ها خبر جدید در این باره در دسترس من قرار می‌گیرد. من علاوه بر اخبار داخلی برق، پیگیر اخبار خارجی این حوزه هم هستم. بخشی از خبر‌های خارجی به وسیله همکاران در اختیار من قرار می‌گیرد و بخشی دیگر را با ارتباط با خبرگزاری خارجی فعال در این حوزه تعقیب می‌کنم.

یادم می‌آید یکبار در یک مصاحبه جمله‌ای گفتم که مصرف برق برای هر بیت کوین مساوی است با مصرف سالانه ۲۴ خانه که این جمله حتی ابعاد بین المللی یافت و بازتاب خوبی داشت. اکنون در بخش مباحث بیت کوین دائما به این نکته اشاره می‌شود که البته خیلی باب طبع جامعه تولید کننده بیت کوین نیست و موجب کدورت آن‌ها شده است؟!

انرژی برق قابل رویت نیست. شما وقتی شیر آب را که باز می‌کنید آن را می‌بینید، اما برق قابل مشاهده نیست. گویا ماهیت برق این است که حتی تلاش‌های پیرامون آن هم کمتر دیده شود.

ما باید این تلاش‌ها را ملموس کنیم. گستردگی شبکه برق در زندگی ما کاملا وجود دارد ما باید از این گستردگی برای دیدن آن استفاده کنیم.

باید با استفاده از ابزار‌های هنری این را بیشتر به چشم آورد. به نظرم حتی باید در کتاب‌های درسی و آموزشی این کار مد نظر باشد. غربی‌ها در زمینه بهینه سازی مصرف؛ کار را از سنین پایین در بین بچه‌ها آغاز کرده اند و دستاورد‌های خوبی هم داشته اند.

ما باید بیشتر در این خصوص هزینه کنیم تا با نمایش واقعیت‌ها و تلاش‌ها مردم را با ان‌ها آشنا کنیم. به نظرم با انجام اقداماتی مصنوعی این کار شدنی نیست.

ما باید کار را از ابتدا تا انتها برای مردم نمایش دهیم. در دوره اخیر خوشبختانه وزیر محترم نیرو اهتمام ویژه‌ای به بخش روابط عمومی داشته اند. الان مردم اطلاعات بهتری نسبت به برق دارند.

تلاش در مناطق صعب العبور

باید بخش‌های مختلفی که در این حوزه در صنعت برق فعال هستند طبق یک برنامه جامع حرکت کنند و برخی مسایل هم تکراری نباشند. کار در حوزه برق واقعا سخت و طاقت فرساست. در مناطق صعب العبور تلاش‌هایی انجام می‌شود که باید این را به نمایش گذاشت و ارزش کار را تبیین کرد. این امر باعث اطلاع و همکاری مردم در بحث مدیریت مصرف هم خواهد شد.

امیدوارم همگی ما تلاش کنیم تا در این زمینه به وظیفه خود به خوبی عمل کنیم.