رجبی مشهدی:انتخاب نام طرح برق امید ارتباطی با نام دولت روحانی ندارد

به گزارش برق نیوز، حسن روحانی رئیس جمهور در شهریورماه امسال خبر از طرح دولت برای رایگان شدن هزینه برق مشترکان کم مصرف داد. بر مبنای جزئیات ارائه شده توسط رئیس جمهور، دولت تدبیر و امید در قالب طرحی با عنوان برق امید، زمینه تخفیف صددرصدی ۳۰ میلیون نفر کم مصرف را فراهم خواهد کرد.

براساس این گزارش، اجرای این طرح از ابتدای آبان ماه سال جاری رسما کلید خورد و زمینه رایگان شدن هزینه برق مشترکان کم مصرف از این ماه آغاز می‌شود و به گفته متولیان این حوزه در شرکت توانیر، اولین آمار دقیق این طرح در نیمه آذر ماه سال جاری منتشر خواهد شد.

پس از مطرح شدن طرح برق امید در فضای رسانه‌ای کشور، بسیاری از کارشناسان مواضع متفاوتی نسبت به این طرح اتخاذ کردند. بخشی از بدنه کارشناسی حوزه انرژی کشور این طرح را مقدمه تغییر نظام تعرفه‌گذاری انرژی عنوان کرده و نسبت به حل یکی از مشکلات دیرینه حوزه انرژی در کشور اظهار امیدواری کردند. بخش دیگری از کارشناسان نیز با طرح سوالاتی پیرامون تعداد مشترکان تحت پوشش تخفیف ۱۰۰ درصدی، مرز‌های مصرف برای تعیین پلکان کم مصرف، خوش مصرف و پرمصرف و تطبیق نداشتن نظام تعرفه گذاری طرح برق امید با معیار‌های نظام‌های نوین تعیین قیمت، انتقادات خود را مطرح نمودند.

در همین راستا و با توجه به اهمیت بررسی ابعاد مختلف طرح برق امید، به سراغ طراح اصلی طرح مذکور یعنی مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق رفتیم تا این طرح را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

مشروح این گفتگو به شرح زیر است:

*هدف اصلی اجرای طرح برق امید، افزایش قیمت برق مشترکان نیست

 عده‌ای از کارشناسان معتقدند، نظام تعرفه‌گذاری متناسب با قیمت تمام شده برق در طرح برق امید اجرا نشده و این طرح نمی‌تواند مشکلات موجود در ارتباط با توزیع عادلانه یارانه انرژی و کاهش ضرر شرکت‌های تولید برق را سامان دهد. چرا این طرح با نظام‌های نوین تعرفه گذاری تطبیق ندارد؟

رجبی مشهدی: هدف از طرح برق امید، گران‌کردن هزینه مصرف برق یا اصلاح مرز پله‌های مصرف آن نبوده است بلکه هدف این بود که راه‌کار‌هایی برای مشترکان پرمصرف پیدا کنیم تا نسبت به کاهش مصرف خود اقدام کرده و به گروه خوش‌مصرف‌ها بپیوندند.

 چه برنامه‌هایی برای کاهش مصرف مشترکان پر مصرف در طرح برق امید مد نظر شرکت توانیر است؟

رجبی مشهدی: برنامه‌هایی که ما تدارک دیدیم به ۳ دسته تقسیم می‌شوند، برنامه اولیه اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مشترکان از میزان مصرف برق آن‌ها است تا زمینه آگاهی آن‌های از مصرف برقشان مهیا شده و هر مشترک متوجه بشود، در کدام دسته از مصرف انرژی قرار دارد. دلیل این امر این است که برخی از مشترکان نمی‌دانند که مصرفشان از الگو بیشتر است یا کمتر.

برنامه بعدی در حوزه فعالیت‌های بهینه‌سازی است. در همین راستا به صورت پایلوت در برق منطقه یزد، طرحی تحت عنوان مصرف بهینۀ خانه‌به‌خانه را دنبال می‌کنیم که در اسماعیل‌آباد، ده‌آباد و شهرخاتم انجام می‌شود. در این خصوص اگر امکان حضور در منزل را به جهت رعایت پروتکل‌های بهداشتی مهیا شود، در قالب اقدامات و هزینه‌هایی زمینه کاهش مصرف مشترک را مهیا می‌کنیم و حتی عده‌ای را هم به جرگه کم‌مصرف‌ها اضافه خواهیم کرد. در سایر نقاط کشور هم این طرح قابلیت اجرا دارد که باید پیش‌بینی‌های لازم صورت بگیرد. کار‌هایی که برای بهینه‌سازی مصرف لیست شده است شامل اصلاح سیستم‌های روشنایی، نوار دور یخچال‌ها، گردگیری لامپ‌ها، اصلاح سیستم کولر، سایه‌بان روی کولر آبی و سایر موارد است.

برنامه سوم نیز بحث مولد‌های خورشیدی کوچک مقیاس است. در همین ارتباط ۲.۵ میلیارد تومان اعتبار تا پایان سال جاری و حدود ۴۰ میلیارد تومان نیز برای سال آینده اخذ شده است تا زمینه مجهز شدن مشترکان پر مصرف به صفحه‌های خورشیدی کوچک مقیاس فراهم شود. این اعتبارات در قالب ردیف بودجه‌ای به شرکت ساتنا اختصاص دارد.

*۴۲.۵ میلیاردتومان اعتبار برای نصب مولد‌های خورشیدی در طرح برق امید در نظر گرفته شده است

 موارد مصرف اعتبار ۴۲.۵ میلیارد تومانی در نظر گرفته شده برای سازمان ساتنا، صرف چه اموری می‌شود؟

رجبی مشهدی: بر مبنای جزئیات طرح برق امید قرار است مشترکان پرمصرف برق در قالب ارائه تسهیلاتی آورده لازم برای نصب مولد‌های خورشیدی را فراهم کنند. در همین راستا، هزینه این تسهیلات در قالب اقساطی از مشترکان پرمصرف اخذ شده و سود تسهیلات از محل منابع ۴۲.۵ میلیاردی ذکر شده در بودجه تا پایان سال ۱۴۰۰ تامین خواهد شد.

 با توجه به موارد مطرح شده، در شرایط کنونی هدف از اجرای طرح برق امید چیست؟

رجبی مشهدی: تمام هدف ما در پیاده‌سازی و اجرای طرح برق امید این است که به کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق در بخش خانگی برسیم و به نظر ما این هدف با اقدامات در نظر گرفته شده میسر می‌شود.

در شرایطی که مشترکان پرمصرف نسبت به کاهش مصرف خود اقدام نکنند و اقدامات در نظر گرفته شده نیز برای کاهش مصرف آن‌ها میسر واقع نشود، چه جریمه‌ای برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود؟

رجبی مشهدی: ممکن است در این فرصت ۶ ماهه که از ابتدای آبان‌ماه آغاز می‌شود، عده‌ای نتوانند مصرف خود را کاهش بدهند و در این صورت ۱۰ درصد به صورت حسابشان افزوده خواهد شد. این کار باعث می‌شود که هزینه برق مشترکان پرمصرف به قیمت واقعی تولید برق بدون در نظر گرفتن هزینه انرژی نزدیک شود.

*هزینه برق پرمصرف‌ها در هرسال ۳۳ درصد افزایش می‌یابد

به استناد آمار موجود در مرکز آمار، بیش از ۵۰ درصد یارانۀ انرژی که دولت پرداخت کرده است، به دهک‌های یک تا سه یعنی بخش ثروتمند جامعه اصابت کرده است. در حقیقت توزیع یارانه پرداختی از بیت‌المال عادلانه نبوده است؟ چه اقداماتی برای توزیع عادلانه یارانه انرژی در نظر دارید؟

رجبی مشهدی: براساس مصوبۀ دولت سالانه ۷ درصد بهای برق کل مشترکان در ابتدای اردیبهشت‌ماه هر سال افزایش پیدا می‌کند. بر مبنای این مصوبه، هزینه برق مشترکان پرمصرف علاوه بر ۷ درصد، ۱۶ درصد دیگر نیز اضافه‌می‌شود. در همین ارتباط اگر مشترکان پر مصرف نسبت به کاهش مصرف اقدام نکنند، در قالب طرح برق امید هم ۱۰ درصد دیگر مشمول افزایش قیمت برق می‌شوند.

در حقیقت اگر تمهیداتی که برای مشترک پرمصرف پیش‌بینی شده است، منجر به کاهش مصرف وی نشود، به جای ۲۳ درصد افزایش قیمت در هرسال، مشمول ۳۳ درصد افزایش قیمت می‌شوند. در کل ما اصالت را به میزان مصرف یعنی رفتار و عملکرد مصرف‌کننده دادیم. اگر مصرف‌کننده‌ای کاهش مصرف بدهد و زیر الگوی مصرف قرار بگیرد، قطعا یارانه کمتری استفاده می‌کند و به آن صددرصد تخفیف می‌دهیم تا نسبت به توزیع عادلانه اقدام کنیم.

*هدف برق امید کاهش مصرف ۸ میلیارد کیلووات ساعت در بخش خانگی است

 در مصاحبه برخی از مسئولین اشاره شده است که طرح برق امید فاز ابتدایی از یک طرح بزرگتر در زمینه تعرفه گذاری است. آیا این نکته را تایید می‌کنید؟

رجبی مشهدی: طرح برق امید ابتدا و انتهای مشخصی دارد. شاید منظور دوستان از این فازبندی این هست که ما مدت زمان ۶ ماهه‌ای به مشترکان پرمصرف فرصت می‌دهند تا شامل افزایش ۱۰ درصدی قیمت برق نشوند. درواقع ما آگاه‌سازی می‌کنیم و اقدامات را به آن‌ها می‌گوییم که با یک تغییر و اصلاح کوچک در روشنایی می‌توان به زیر الگوی مصرف رسید. این کاهش الگوی مصرف واقعا امکان‌پذیر است و ما هیچ فاز دیگری برای مشترکان خانگی نداریم.

 به نظر شما طرح برق امید چه ثمراتی برای حوزه نیروی کشور به همراه دارد؟

رجبی مشهدی: اگر ما موفق به کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق کشور شویم، می‌توانیم رشد مصرف برق در بخش خانگی را متوقف کنیم و این انرژی را به بخش‌های تولیدی و صادراتی و بخش‌هایی که برای کشور حیاتی هستند، اختصاص دهیم. نهایتا مصرف را اگر بهینه بکنیم برای اقتصاد ملی کشور و رونق اقتصادی بسیار سودمند و مفید است.

آمار کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق خانگی مربوط به کل میزان مصرف برق این بخش است یا صرفا به زمان اوج بار باز می‌گردد؟

رجبی مشهدی: در دستورالعمل طرح برق امید پیش‌بینی شده است که مشترکان پرمصرف اگر در ماه‌های تابستان رعایت بکنند و زیر الگو باشند، در سایر ماه‌های سال شامل افزایش هزینه برق نشوند. این یعنی تشویق‌های اوج باری هم در این طرح در نظر گرفته شده است. در کل سال ما ۸۰ تا ۸۵ میلیارد کیلووات ساعت در بخش خانگی مصرف برق داریم و هدف ما این است که با این طرح حدود ۸ میلیارد کیلووات ساعت مصرف برق در بخش خانگی را داشته باشیم.

*توانیر از ۳ منبع نسبت به شناسایی واحد‌های مسکونی خالی و سکونت‌گاه غیر رسمی اقدام می‌کند

 در مصاحبه‌های بسیاری به این نکته اشاره کردید که واحد‌های مسکونی خالی و سکونت‌گاه‌های غیررسمی مشمول تخفیف ۱۰۰ درصدی هزینه برق نمی‌شوند. آمار واحد‌های مسکونی خالی را از کدام منبع بدست می‌آورید؟

 برای شناسایی واحد‌های مسکونی خالی و سکونت‌گاه‌های غیر رسمی، ۳ راه‌کار پیش‌بینی کردیم. یکی این‌که یک سازمان یا نهادی مانند وزارت راه و شهرسازی بر مبنای اطلاعات خود، لیست واحد‌های مسکونی خالی را به ما بدهد.

همچنین اقامت‌گاه‌های موقت در سامانه‌های توانیر یک کدینگ خاص دارند و براساس آن کدینگ مشخص می‌شوند که اصلا مشمول طرح برق امید نمی‌شوند.

بخش دیگر نیز هم کنتور دارند، ولی برقی مصرف نمی‌کنند که آمار آن موجود است و مشمول این طرح نخواهند شد، بنابراین می‌بایست نسبت به پرداخت هزینه آبونمان، بیمه و سایر هزینه‌های مندرج در قبض اقدام کنند. ۸.۵ میلیون مشترکی که ما در نظر گرفتیم براساس عملکرد سال ۹۸ و ۹۷ بوده است، ولی در همین شش ماهۀ سال ۹۹ هم به نظر می‌رسد تعداد آمار ما بیشتر از ۸.۵ میلیون مشترک باشد.

در همین راستا قصد داریم نتایج بدست آمده از پایش‌های طرح برق امید را شفاف کنیم یعنی آمار و اطلاعات بدهیم که این ماه چند درصد مشترکان مشمول شدند، ماه بعد چطور می‌شود و نهایتا رفتار مصرفی کل مصرف‌کنندگان برق شفاف شود.

 به غیر از طرح برق امید، آیا طرح دیگری برای کاهش مصرف برق پیش بینی شده است؟

 برخورداری کم‌مصرف‌ها و ثبات‌داشتن خیلی اهمیت دارد، ولی کار اساسی که باید انجام شود این است که چقدر از تعداد مشترکان پرمصرف که کمتر به آن‌ها پرداخته می‌شود، کم می‌شود چراکه انرژی که از این طریق ذخیره می‌شود، تاثیرگذار است. واقعا همۀ دست‌اندرکاران این طرح دنبال این هستند که کاری بکنند مصرف در بخش خانگی به یک استانداردی برسد. الان ما نسبت به نُرم جهانی حتی کشور‌های پرمصرف، مصرف بیشتری در بخش خانگی داریم، دلیل این امر هم این است که در ساختمان‌سازی هنوز بحث عایق‌بندی درست نیست، سیستم‌های سرمایشی اغلب از نظر برچسب و ردۀ انرژی جزو پایین‌ترین‌ها هستند که برای این مشکل طرح جایگزینی ۱ میلیون دستگاه کولر گازی فرسوده برای مناطق گرمسیر را داریم. یک طرح دیگر به شورای اقتصاد می‌بریم که بر مبنای آن الکتروموتور ۲.۷ میلیون کولر آبی را تعویض می‌کنیم که بسیار تاثیرگذار است. اگر مجموعۀ این اقدامات را برای کشور انجام بدهیم بسیار تاثیرگذار و اثربخش است.

*انتخاب نام طرح برق امید، ارتباطی با نام دولت تدبیر و امید ندارد

 از ابتدای مطرح شدن طرح برق امید توسط رئیس جمهور، اشتراک اسم این طرح با نام دولت تدبیر و امید زمینه سیاسی شدن آن را به همراه داشت. اصولا هدف از نامگذاری این طرح چیست و آیا انجام شدن این طرح در دولت دوازدهم دلیل نامگذاری بوده است؟

رجبی مشهدی: خیر ارتباطی ندارد. در حال حاضر کلیدواژه برق امید جایگاهی برای خود دارد، در این ارتباط از اهداف طرح، اصلاح مصرف مشترکان خانگی است و ما امید داریم بهینه‌سازی مصرف را در طولانی‌مدت داشته باشیم و نباید هیچ برداشت سیاسی از آن بشود. هر دولت یا مجموعه‌ای که بخواهد در صنعت برق بخواهد فعالیت بکند باید حتما به بحث بهینه‌سازی مصرف توجه کند. برای مثال ما شبکه امید در تلویزیون داریم و این ارتباطی به نام دولت ندارد. در حقیقت ما امیدواریم به تحقق اهداف طرح برق امید و این مبنای نام‌گذاری این طرح است.