سرویس صنعت برق نیوز- یادداشت: با روی کار آمدن دولت سیزدهم و شعارهای علی اکبر محرابیان وزیر نیروی جدید مبنی بر احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر، پیش بینی جهش قابل توجه تولید برق در این بخش می شد اما تاکنون اتفاق خاصی رخ نداده، ولی قرار است به زودی مناقصههای احداث ۱۵۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی و تعیین نرخهای خرید تضمینی برق برای نیروگاههای بزرگ مقیاس عملیاتی شود.
تغییرات گمرکی پنلهای خورشیدی به همراه تورم سال جدید که روی بقیه تجهیزات اعمال شده است باعث شده تا هزینه احداث نیروگاه خورشیدی در همین چندماه اخیر حدودا ۲۰ درصد نسبت به قبل افزایش یابد. قبلا ارز مبنای محاسبه گمرک نرخ ۴۲۰۰ تومانی بود که طبق ابلاغیه گمرک ایران، از ابتدای خرداد ۱۴۰۱ مبنای محاسبه ارزش گمرکی از ۴۲۰۰ به ETS (میانگین نرخ نیمایی و بازار آزاد) تغییر کرد. با اینکه درصد گمرکی واردات پنلهای خورشیدی از ۱۱ درصد به ۱ درصد برای امسال کاهش یافته بود، اما تغییر مبنای نرخ ارز و تاثیر آن بر گمرک و ارزش افزوده موجب گران شدن پنلهای خورشیدی به میزان بیش از ۱۰ درصد شد. در حال هزینه احداث نیروگاههای خورشیدی بزرگ به ازای هر مگاوات به بالای ۶۵۰ هزار دلار رسیده است که البته برای نیروگاههای بزرگ مقیاس بالای ۱۰۰ مگاوات این رقم به حدودا ۵۵۰ هزار دلار به ازای هرمگاوات نیز کاسته میشود. اما در حوزه سامانههای انشعابی (نیروگاههای کیلوواتی و کوچکتا ۲۰۰ کیلووات)، اثرات تورم و گران شدن قیمت پنلها، بازار این حوزه که محل اشتغال هزاران نفر و عامل رونق کسب و کار در این حوزه بوده را کساد کرده است.
در حوزه نیروگاههای خورشیدی انشعابی یا سامانههای خورشیدی کوچک با اینکه هزینههای احدث این نیروگاهها از اردیبهشت سال گذشته که رضا اردکانیان وزیر نیروی سابق ایران ابلاغیه خرید تضمینی برق نیروگاههای تجدیدپذیر را ابلاغ نمود، افزایش قیمتی رخ نداده و همچنان همان نرخهای قبلی پابرجاست. نرخهای ابلاغی سال گذشته بر مبنای دلار ۲۲ هزار تومانی تدوین شده بود و این روزها که دلار به بالای ۳۰ هزار تومان رسیده است توجیه اقتصادی این پروژهها خیلی ضعیف و بازگشت سرمایه احداث نیروگاههای خورشیدی انشعابی تا ۲۰۰ کیلووات به بالای شش سال رسیده است.
در دنیا به نیروگاههای کوچک و انشعابی بیش از نیروگاههای بزرگ اهمیت داده شده و بیشترین حمایتها از این نیروگاهها میشود که در ایران این رویه برعکس شده و در حال حاضر با قیمتهای بالای ۶ سنت دلار به ازای هر کیلووات ساعت انرژی تولیدی نیروگاههای خورشیدی که بر اساس سوخت صرفه جویی شده تعیین گردیده، عملا نرخ خرید نیروگاههای بزرگ خیلی بیشتر از نیروگاههای خورشیدی کوچک و انشعابی شده است.
سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهره وری انرژی ایران (ساتبا) به خوبی میداند که با نرخهای فعلی خرید تضمینی برق تجدیدپذیر عملا نمیتوان امیدی به مشارکت مردمی در ساخت این نیروگاهها داشت. ساتبا با حمایت ارگانهای مختلف پیش بینی احداث ۱۱۰ هزار نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی حمایتی در کشور را انجام داده است تا با اعطای تسهیلات کم بهره به خانوادههای کم بضاعت و تحت پوشش و همچنین با تجمیع خریدها، قیمت تمام شده احداث را پایین نگه دارد، اما با این وجود باز هم با قیمتهای فعلی خرید تضمینی برق، نرخ بازگشت سرمایه داخلی نیروگاهها به سختی با کمتر از ۵ سال میرسد.
در مناقصههای پیش بینی شده برای احداث نیروگاههای خورشیدی بزرگ مقیاس، بخش خصوصی واقعی توان رقابت با کارتلهای اقتصادی و شرکتهای خصولتی را نخواهند داشت و پیش بینی شود تعدادی از شرکتهای خصولتی و شبه دولتی که از رانتها و فرصتهای ویژهای برخوردارند با دادن قیمتهای پایین تر، میدان تجدیدپذیرها را به نفع خود تغییر دهند. آنها با وامها و رانتهای دولتی که از بیت المال تامین میشود، مانعی برای مشارکت بخش خصوصی واقعی در این حوزه خواهند شد و احتمالا باید شاهد چالشی شبیه به آنچه که در بخش برق حرارتی با حضور ارگانهای خصولتی رخ داده، باشیم.
الان در حال حاضر و بر اساس هزینههای تامین تجهیزات در پایان خردادماه ۱۴۰۱، متوسط هزینه احداث نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی بالای ۱۳۰ میلیون تومان، ۱۰ کیلوواتی بالای ۲۴۰ میلیون تومان، ۲۰ کیلوواتی بالای ۴۶۰ میلیون تومان و ۱۰۰ کیلوواتی بالای ۲ میلیارد تومان هزینه برمی دارد در حالیکه متوسط درآمد ماهانه (البته برای شرایط تابشی و دمایی مختلف تا ۳۰ درصد نوسان دارد) هر ۱ کیلووات حدودا ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان است. بر این اساس مثلا درآمد یک نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ کیلوواتی با بیش از ۲ میلیارد تومان هزینه احداث، ماهانه حدودا ۲۵ میلیون تومان خواهد شد که نزدیک به هفت سال طول میکشد تا هزینه سرمایه گذاری شده جبران شود.
محمود کمانی معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا سال گذشته گفته بود: اتفاقی مهم در بخش هزینههای مرتبط با انرژیهای تجدیدپذیر رخ داده که استفاده از این نوع انرژی را مقرون به صرفهتر کرده است؛ چراکه هزینههای تجهیزات مورد نیاز آن رو به کاهش است. زمانی، تجهیزات مورد نیاز برای احداث هر کیلووات نیروگاه حدود ۲ هزار دلار بود، اما اکنون به این رقم به ۶۰۰ دلار به ازای هر کیلووات کاهش یافته است.
در قانون به دولت این اجازه داده شده است که زیرساختهای سرمایه گذاری و خرید برق با شرط بازگشت اصل و سود سرمایه گذاری ظرف چهار سال فراهم گردد. موضوعی که برای نیروگاههای بزرگ در حال پیگیری است و شورای ملی اقتصاد بر همین اساس حداکثر قیمت خرید برق نیروگاههای بزرگ خورشیدی را ۶.۹ سنت دلار به ازای هرکیلووات ساعت انرژی اعلام کرد. حتی اگر همین نرخ بخواهد مبنای خرید تضمینی برق نیروگاههای خورشیدی کوچک گردد (که در دنیا ۲۰-۳۰ درصد بالاتر از نیروگاههای بزرگ است) خرید تضمینی برق سامانههای خورشیدی تا ۲۰۰ کیلووات باید به بالای ۲۲۰۰ تومان برسد.
نیروگاههای خورشیدی کوچک ضمن کاهش تلفات، افزایش پدافند غیرعامل، اشتغال زایی بیشتر و... موجب بسترسازی ورود سرمایههای خرد به بخش مولد شده و فرهنگ سازی در استفاده از برق خورشیدی را در پی خواهد داشت. نیروگاههای خورشیدی برای ایران که با خشکسالی مواجه است یکی از بهترین شیوههای تامین انرژی است، اما باید در نظر داشت سرمایه گذاری اولیهای بالاتری نسبت به نیروگاههای گازی و حرارتی داشته و لذا نیازمند حمایتهای بیشتر است.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.