ورود جهانگیری برای حل اختلافات وزارت نیرو و نفت

 سرویس صنعت برق نیوز: اختلاف وزارت نفت و نیرو از زمانیکه وزیر نفت صادرات برق را غیر اقتصادی اعلام کرد شروع شد. زنگنه با بیان اینکه برق تولیدی از گاز به قیمتی کمتر از خود گاز صادراتی به قروش می رسد با تبدیل گاز به برق مخالفت کرد ولی بعد از مدتی وزارت نفت بطور مستقیم اقدام به ساخت نیروگاه و صادرات برق نمود و این اقدام جدید وزارت نفت، اختلافات بین ابن دو وزارتخانه را تشدید کرد.

وزارت نفت که خود از منتقدین تولید برق از گاز بود در حالی به ساخت نیروگاه خصوصی و سرمایه گذاری در این بخش روی آورده است که متولی این کار وزارت نیروست. اما وزارت نفت نه تنها اقدام به ساخت نیروگاه را خلاف قانون نمی داند بلکه خود در پی احداث خط جدید انتقال برق نیز است تا بتواند بدون دخالت وزارت نیرو برق خود را صادر نماید.

بعد از انتقادات فراوان از سوی وزارت نیرو، وزارت نفت در اقدامی بحث برانگیز به ساخت نیروگاه خصوصی در خارج از کشور اقدام و آنرا حق طبیعی خود می داند. ساخت نیروگاه برق در خارج از کشور در حالی صورت می گیرد که ایران به شدت با کمبود برق مواجه بوده و برای تامین برق مورد نیاز خود دچار مشکل شده است.

صحبت های وزیر نفت در مورد غیر اقتصادب بودن صادرات برق قبل از کاهش چشمگیر قیمت نفت و گاز بوده است و حالا باید دید که با این قیمت جدید باز هم صادرات برق از ایران غیر اقتصادی است یا نه؟
اظهار نظرها در مورد ورود وزارت نفت به تولید برق و صادرات آن واکنش های متفاوتی را در پی داشته است. در همین رابطه رییس فدراسیون صادرکنندگان حوزه انرژی و صنایع وابسته با توجیه تنوع بخشی صادرات گاز و درپی آن مذاکره با شرکت‌های ترک اظهار کرد: استدلال وزارت نفت غلط است. نیروگاه‌هایی که با استفاده از گاز ایرانی در ترکیه برق تولید می‌کردند عملا غیر فعال شدند چرا که به دلیل گرانی گاز ایران برق تولیدی در بازار فروش نمی رفت.

محمد پارسا با تاکید بر نیاز صنایع داخل به گاز برای توسعه از جمله پتروشیمی اظهار کرد: هر چقدر گاز ایران در صنایع پایین‌دست مصرف شود بهتر است اما یک ایده دیگر وجود دارد مبنی بر این که وزارت نفت میادین مشترک گاز را به بخش خصوصی برای تولید برق اجاره دهد تا بخش خصوصی گاز را استخراج کند، توسط آن برق تولید شود و آن را صادر کند؛ این ایده به این دلیل است که اگر در میادین مشترک سریع گاز را استخراج نکنیم همسایه‌ها آن را می برند.

وی با اشاره به این‌که وزارت نفت باید صادرات برق را با وزارت نیرو هماهنگ کند به مساله نرخ گاز به عنوان موضوعی که باید حل شود اشاره کرد و گفت: بخش خصوصی خواهان این است که نرخ گاز حداکثر معادل خوراک پتروشیمی که با تخفیف با ارزش افزوده بالا برای صادرات پایین دستی محاسبه می شود، باشد و گاز را تبدیل به برق که ارزش افزوده بالاتری دارد، کرده و صادر کنیم اما نرخ باید همان 10 سنت باشد.

این عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و تهران با تاکید بر این‌که در صورت مشخص شدن نرخ گاز برای برق صادراتی تکلیف وزارت نیرو با بخش خصوصی روشن می شود گفت: باید راهکارهای صادرات برق سنجیده شود تا از طریق رقابت مخرب صادرات صورت نگیرد.

جهانگیری برای حل مشکل دو وزارتخانه دخالت کند

این عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و تهران با تاکید بر این‌که برای حل اختلاف بین دو وزارت نیرو و نفت جهانگیری باید دخالت کند تا مساله حل شود به لزوم هماهنگ بودن وزارت نفت با وزارت نیرو برای صادرات برق اشاره کرد و گفت: لازم است وزارت نیرو برنامه ریزی لازم برای صادرات برق انجام دهد.

پارسا در مورد توجیه اقتصادی صادرات برق از طریق نیروگاه‌ها در ترکیه به آن کشور گفت: قیمت نفت و گاز وابسته به نرخ‌های بین المللی هستند، اکنون با نصف شدن قیمت، قیمت گاز هم کاهش یافته اما نیاز به کار کارشناسی و سنجش نقطه‌ای است و در کنار آن باید بررسی شود که مزیت رقابتی در کدام مناطق بیشتر است.

وی در مورد مشارکت بخش خصوصی برای صادرات برق گفت: بخش خصوصی در زمینه صادرات برق فعالیت می کند مشروط بر این که تعیین تکلیف کنند و بگویند گاز میادین مشترک را در اختیار بخش خصوصی می گذارند.

اکنون که بیش از پنج ماه از زمان صدور فراخوان می‌گذرد، شرکت ملی گاز اظهار کرده است که در دی ماه با یک شرکت خصوصی برای صادرات برق قرار‌داد بسته و براساس صحبت‌های مدیر عامل شرکت ملی صادرات گاز گفت‌وگوهای متعددی با شرکت‌های داخلی و خارجی برای صادرات برق صورت گرفته است.

نرخ سوخت نیروگاه ها را مشخص کنید
اخيرا هوشنگ فلاحتیان در خصوص ورود وزارت نفت برای صادرات برق گفته است كه امضای قرارداد صادرات برق میان وزارت نفت با بخش خصوصی با هماهنگی وزارت نیرو نبوده است!

وی با اين حال تصريح كرده كه به هر حال مخالف صادرات برق توسط بخش خصوصی نیستیم.
 
وی افزود: اما صرفاً باید نرخ سوخت این نیروگاه از سوی وزارت نفت مشخص شود تا بخش خصوصی بتواند با تحویل سوخت از سوی وزارت نفت ظرفیت‌های جدید نیروگاهی ایجاد کند تا با بازاریابی بتوانند صادرات برق نیز داشته باشند.

وزارت نفت: ساخت نیروگاه در ترکیه ربطی به وزارت نیرو ندارد
پس از واکنش وزارت نیرو درباره ضرورت هماهنگی بحث صادرات برق با این مجموعه، شرکت ملی گاز در واکنشی اظهار کرد: احداث نیروگاه در ترکیه ربطی به وزارت نیرو ندارد و شرکت‌های ترکیه‌ای که اکنون در حال مذاکره با آنها هستیم شرکت‌های باسابقه‌ای هستند که نیروگاه دارند و توانمند‌ی فنی و مالی آنها به صورت دقیق ارزیابی شده است.

به گفته بسیاری از فعالان صنعت برق، این صنعت ترجیح می‌دهد وارد بحث‌های سیاسی نشود، اما در حالی که مساله حجم صادرات برق، نیاز و روابط سیاسی توسط وزارت نیرو سنجیده می‌شود و از طریق شبکه که به تمام کشور‌های همسایه وصل است قابلیت صادرات برق وجود دارد این سوال مطرح می‌شود که چرا با وجود نیاز اشتغال و چالش‌های شبکه در تابستان باید در کشور خارجی اقدام به ساخت نیروگاه و سرمایه‌گذاری کنیم در حالی که این کار توسط بخش خصوصی ایرانی صورت خواهد گرفت که در پی آن سرمایه‌گذاری ایرانی در خارج مطرح می‌شود در حالی که کشور نیاز به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و سرمایه‌گذاری داخلی دارد.

مطرح شدن شائبه‌هایی درخصوص احتمال موازی‌کاری، این سوال را پیش می‌آورد که آیا وزارت نیرو می‌تواند از حق خود به درستی حمایت کند؟ وزیر نیرو و دیگر مسوولان ارشد این وزارتخانه از شهریورماه به طور مرتب اعلام کردند که وزارت نفت می‌تواند برق صادر کند، اما منوط به هماهنگی با وزارت نیرو؛ با این وجود چرا دو وزارتخانه توان حل چالش مابین خود را پیش از این نداشته‌اند مشخص نیست.

زنگنه: توسعه صادارت برق اشتباه است/ با این کار رقیب خودمان می شویم!

لازم به یادآوری است که مهندس زنگنه اوایل امسال در کمیسیون انرژی با تاکید بر تغییر رویه وزارت نفت بر لزوم توجه به صادرات گاز تصریح کرده و گفته بود که نباید کاری کنیم که با صادرات برق، رقیب خودمان شویم!

وی در ادامه نیز اظهار کرد در حال حاضر هر متر مکعب گاز ۴۵ سنت صادر می شود، در حالی که هر متر مکعب گاز به ۵،۸ کیلووات ساعت برق تبدیل می شود و در این شرایط به جای درآمد ۴۵ سنت، این گاز به قیمت ۲۰ سنت به بخش برق داده می شود.

وزیر نفت در تاکید صحبت های خود بیان داشت در سالهای اخیر سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار گاز و نفت مصرف و تبدیل به برق شده که درآمد صادرات برق ۸۰۰ میلیون دلار بوده است که باید به این موارد توجه شود.

این اظهار نظر جنجالی وزیر نفت در کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی آغاز کننده تنش های دو وزات خانه بزرگ در حوزه تامین انرژی ایران بود. در پی صحبت های وزیر نفت، معاونان دو وزارت خانه نفت و نیرو نیز هر کدام به نوع خود نسبت به این موضع گیری زنگنه واکنش نشان دادند.

معاون وزیر نفت: سود صادرات برق کمتر از گاز است!

البته مخالفت وزرات نفتی‌ها با تبدیل گاز به برق به همین جا ختم نشد و حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت با اشاره به انتقاد وزیر مبنی بر تحویل گاز گران به نیروگاه‌ها و در مقابل ارزان فروشی برق گفته بود: نیروگاه‌ها باید آنقدر بهره ور باشند که اگر برنامه صادرات برق دارند هم تولید خوبی داشته باشند و هم قیمت برق صادراتی بهای گاز مصرفی را جبران کند و ارزش افزوده داشته باشند.

چیت‌چیان: ارزان فروشی در صادرات برق نداریم

مهندس چیت چیان وزیر نیرو نیز پس از انتقاد وزیر نفت از تحویل گاز و سوخت مایع گران به نیروگاه‌ها و ارزان فروشی برق توسط وزارت نیرو به کشورهای همسایه، با رد هرگونه ارزان فروشی و یا صادرات برق نیروگاه‌های حرارتی، تاکید کرده بود: سال گذشته برق نیروگاه‌های برقآبی صادر شده است.

در همین راستا نیز وزیر نیرو در سخنانی ابراز داشت: باید تلاش کنیم تا همگام با جهان در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر گام برداریم. در ایران که سلطه تفکر نفتی بر آن حاکم است، استفاده از انرژی های نو موجب حفظ ذخایر ارزشمند انرژی های فسیلی برای نسل های آینده است.

پس از وزیر نیرو فلاحتیان معاون وزیر نیرو با یادآوری اینکه سال گذشته کل برق صادراتی ایران به کشورهای همسایه از محل تولید انرژی الکتریکی در سدها و نیروگاه‌های برقآبی بوده است، بیان کرده بود برای صادرات برق هیچگونه گاز طبیعی و یا فرآورده نفتی مورد استفاده نشده است. معاون وزیر نیرو همچنین هر گونه ارزان فروشی برق توسط وزارت نیرو به کشورهای همسایه را رد کرد.

ورود وزارت نفت به تولید و صادرات برق

لازم به ذکر است که قبلا مسولان وزارت نفت اعلام کرده بودند با تبدیل گاز به برق و فروش آن به قیمت کمتر از گاز مخالف هستند اما مسولان وزارت نیرو ادعا کرده اند که برق صادراتی از انرژی های تجدیدپذیر بوده و گاز مصرفی برای تامین برق مردم ایران استفاده شده است و در داخل به مصرف می رسد.

وزارت نفت در حالی اقدام به انتشار اطلاعیه ای مبنی تامین گاز نیروگاه های خصوصی برای صادر کردن برق این نیروگاه ها نموده است که خود نیز قبلا با صادرات برق به این شکل مخالف بوده و بارها توسط وزیر نفت و معاونان وی این مسئله نیز بیان شده است.

علیرضا دائمی در مورد اطلاعیه وزارت نفت مبنی بر جذب بخش خصوصی و صادرات برق از طریق مشارکت در زمینه‌ی تامین گاز مجانی نیروگاه ها گفت: متولی تولید، توزیع و انتقال برق وزارت نیرو است. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو تصریح کرد: وزارت نیرو به نیابت از دولت مسوول تامین پایدار برق است و به همین دلیل از واژه متولی استفاده می‌ کند.

مخالفت وزارت نفت با تولید برق از گاز

مخالفت وزیر نفت با تبدیل گاز به برق تاجایی پیش رفت که وی پروژه صادرات گاز از طریق سیم که منطقی ترین روش صادرات گاز به کشورهای حوزه خلیج فارس به شمار می رفت را در اولویت وزارت نفت نمی داند و با این موضع گیری مخالفت خود را اینگونه بیان کرده بود.

پروژه تولید برق از گاز که برای نخستین بار در کشور با تبلیغات بسیار و برای افزایش وزن ژئوپلیتیک کشور در منطقه، بیش از سه سال گذشته کلید خورده و قرار بود که با تبدیل گاز خام به برق، ارزش افزوده بسیاری را نصیب کشور کند، ظاهرا از اولویت‌های وزارت نفت در دولت یازدهم نیست و بیژن زنگنه، وزیر نفت اجرای آن در اولویت نمی‌داند و حتی گفته می‌شود که وی موافق تبدیل گاز به برق نیست.

ااقدامات وزارت نفت در حالی صورت می‌گیرد که یکی از اصول مهم در سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی در حوزه انرژی، که ازسوی رهبر انقلاب صادرشده است، جایگزینی صادرات برق به جای صادرات گاز تصریح شده است.

واکنش های مختلف به سخنان وزیر نفت

البته موضع گیری وزیر نفت در این رابطه نیز واکنش نمایندگان مجلس شورای اسلامی را در پی داشت. نادر فریدونی؛ نماینده مردم فیروزآباد، قیر و کارزین و فراشبند در مجلس شورای اسلامی و رئیس كمیته نفت، گاز و پتروشیمی كمیسیون انرژی مجلس با اشاره به اینكه صادرات برق به صرفه تر از سوخت مایع یا گاز است، گفته بود: با توجه به اینكه صادرات برق امنیت بیشتری نسبت به صادرات گاز و سوخت مایع دارد بهتر است كه در این زمینه سرمایه گذاری شود چرا كه راحت تر، به صرفه تر و امنیت بیشتری دارد.

دکتر حسین امیری خامکانی رئیس کمیته برق کمیسون انرژی مجلس شورای اسلامی در همین رابطه گفت: یکی از مهمترین اهداف سیاست های اقتصاد مقاومتی ایجاد اشتغال است که این مهم در گرو گسترش این زیر ساخت ها است که هم منجر به تولید بیشتر می‌شود و هم به نفع صادرات است‌. چون صادرات باید به سمت فراورده هایی برود که ارزش افزوده بیشتری داشته باشند و ما صرفا خام فروشی نکرده باشیم، که برق یکی از فرآورده‌های است که این نیاز ما را تامین می کند و می توانیم برق را به کشور های همسایه صادر کنیم. منطقی به نظر می رسد که به جای فروش گاز‌، از آن در تولید برق استفاده کنیم و ارزش افزوده ی بیشتری از این طریق ایجاد کنیم و سپس آن را به کشورهای همسایه صادر کنیم‌.

عباس علی آبادی مدیر عامل مپنا و معاون سابق وزیر نیرو در امور برق و انرژی با تاکید بر اینکه هم اکنون قیمت تمام شده یک کیلووات ساعت برق که با گاز و یا سوخت مایع تولید می شود بین 300 تا 700 تومان است، گفته بود: با این دیدگاه صنعت برق هم باید به صنایع کشور همچون صنعت مس یا فولاد اعلام کند چرا برق 700 تومانی را 40 تومان دریافت می کنید و محصولات خود را صادر هم می کنید؟

وی با یادآوری اینکه در بخش صادرات برق جدا از اینکه جمهوری اسلامی ایران به کشورهای مختلف همسایه تعهد دارد یک چانه زنی بین المللی و یک دیپلماسی مطلوب خارجی هم برای کشور ایجاد می کند، بیان کرد: گناه صنعت برق چیست که ظرفیت تولید گاز افزایش نیافته و وزارت نفت مجبور است که گازوئیل گران قیمت در اختیار نیروگاه‌ها بگذارد.

صحبت های مهندس علی آبادی به روشنی مشخص می کند که قیمت برق صادراتی متاثر از پارامترهای زیادی از جمله شرایط سیاسی و دیپلماسی منطقه ای است و لذا نمی توان به صرف قیمت پایین تر جلوی اتصال شبکه برق ایران به شبکه های اطراف را گرفت و صادرات برق را به کشورهای همسایه متوقف کرد.

متولی تولید و صادرات برق وزارت نیرو است

وزارت نفت به خوبی می داند که متولی صنعت برق، وزارت نیرو است و اختیار بهره برداری و انتقال انرژی الکتریکی در انحصار این وزارت خانه است. از طرفی تعیین نرخ صادرت برق و نحوه اتصال آن به شبکه های خارجی برق در کشورهای اطراف ایران تحت نظارت و اختیار کامل وزارت نیرو است. با این وجود وزارت نفت نمی تواند در قیمت برق صادراتی و انتقال آن به خارج از کشور راسا تصمیم گیری گیری نماید ولذا نمی تواند تضمین نماید که برق صادراتی حتما بیشتر از قیمت گاز خام مصرف شده برای تولید همین میزان برق باشد چراکه اگر به قیمت بالاتر به فروش می رفت این اندازه نفتی ها با رویکرد فعلی مخالفت نمی کردند.

با مشکلات زیاد وزارت نفت در حوزه کاری خود، پیش قدم شدن در صادرات برق نمی تواند به معنی ایجاد ارزش افزده بر گاز خام و جلوگیری از عدم خام فروشی گاز بوده باشد چراکه اولا نفتی ها بر این باور بوده اند که صادرات برق به قیمت پایین تری صورت می گیرد و ثانیا از راه های دیگری هم می توان جلوی خام فروشی را گرفت و دلیل وارد شدن آنها به حوزه تخصصی برق را می توان در عوامل دیگری یافت.