رله بیمتال تک فاز

سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز: بیمتال یک رله حفاظتی برای محافظت از موتور‌های الکتریکی و بار های حساس در برابر اضافه بار در تابلو برق استفاده می‌شود که داخل آن دو تیغه با ضریب انبساط متفاوت وجود دارد که به همدیگر جوش خورده است به صورت سری در مدار قرار می‌گیرد همین علت یک نوع به شمار می‌رود. بی متال با نام‌های رله اضافه بار، رله حرارتی و یا رله اضافه بار حرارتی نیز شناخته می‌شود.
اساس کار بیمتال یا رله حرارتی با توجه به تفاوت ضریب انبساط طولی است، در اثر عبور جریان اضافه بار، دو فلز گرم می‌شوند و منبسط می‌شود در نتیجه این انبساط کنتاکت ۹۵ – ۹۶ که در مدار فرمان به طور سری بسته شده است قطع می‌شود و همچنین باعث وصل شدن کنتاکت ۹۷ – ۹۸ می‌شود، در این صورت کنتاکتور از مدارخارج می‌شود و موتور الکتریکی خاموش می‌شود به این وسیله از سوختن موتورجلوگیری می‌شود. بیمتال دارای پیچ تنظیمی است که با شدت جریان موتور‌های الکتریکی که در روی پلاک آن مشخص شده تنظیم شود.

بی متال‌ها معمولا بر حسب نوع برگشت به حالت اولیه به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• بی متال‌های دستی
• بی متال‌های اتوماتیک
• بی متال‌های دستی و اتوماتیک

اجزای تشکیل دهنده بی متال یا رله حرارتی تک فاز عبارتند از:

• ترمینال‌ ورودی بی متال
• ترمینال‌ خروجی بی متال
• ورودی‌های NC ، ورودی‌های NO
• پیچ تغییر وضعیت (حالت دستی حالت m یا H / حالت اتوماتیک حالت A)
• پیچ تغییر رنج جریان (برای تنظیم مطابق با جریان نامی موتور که روی پلاک آن درج شده است)
• دکمه Reset
• دکمه تست

انواع روش‌های تست بی متال
تست سرد: در این روش به میزان دو برابر جریان نامی بی متال به آن تزریق می‌شود و زمان عملکرد بیمتال ثبت می‌گردد.
تست گرم: در این تست جریانی معادل شش برابر جریان نامی از بی متال عبور داده می‌شود و زمان عملکرد بیمتال ثبت می‌گردد.
تست دو فاز: در این روش یکی از فاز‌ها را قطع کرده و مدار با دو فاز بسته می‌شود. زمان عمل کردن رله ثبت می‌شود.
بی متال‌ها بر حسب اینکه گرم یا سرد باشند، محدوده عملکرد متفاوتی دارند.

بی متال تک فاز
تشخیص اضافه بار از طریق بی متال در خیلی از مدارات و تجهیزات به کار می‌رود. دامنه کاربرد‌های بی متال بسیار گستره است که در ادامه به برخی از این کاربرد بی متال تک فاز می‌پردازیم:

• تنظیم درجه حرارت کنترلی برخی دستگاه‌ها مانند ماشین لباس شویی، سرخ کن ها، پلوپز، گریل و ...
• روشن و خاموش کردن فن خودرو
• محافظت از الکترو موتور‌های تک فاز

اتصال بار تکفاز به بی متال سه فاز در صورت استفاده از یک بی متال سه فاز برای یک مصرف کننده تکفاز، باید قطع کننده یکی از فاز‌ها را با قطع کننده فاز دیگر سری نموده و از کنتاکت باقی مانده باید برای اتصال نول به مصرف کننده استفاده نمود.

یک بی متال استاندارد باید دارای شرایط زیر باشد:

• در بار نامی نباید مدار قطع کند.
• اگر جریان عبوری به اندازه ۵ درصد بیشتر از مقدار جریان تنظیم شده روی بی متال باشد، باید در مدت زمان بیشتر از ۲ ساعت مدار را قطع کند.
• اگر جریان عبوری به اندازه ۲۰ درصد بیشتر از جریان تنظیم شده باشد، باید در زمان کمتر از دو ساعت مدار را قطع کند.
• اضافه بار بیشتر از ۵۰ درصد باید کلید حفاظتی را در زمان کمتر از دو دقیقه قطع کند.
• اگر جریان عبوری از بی متال ۶ برابر جریان تنظیم شده باشد (راه اندازی موتور) باید کلید حفاظتی را در راه اندازی معمولی در زمان بیشتر از ۲ ثانیه و در راه اندازی سخت در زمان بیشتر از ۵ ثانیه مدار را قطع کند.