بهره‌وری نیروگاه‌ها معطل اجرای قانون مانع‌زدایی برق

به گزارش برق نیوز، مطابق آیین‌نامه اجرایی تبصره۱۴ ماده واحده بودجه سال۱۴۰۲ کل کشور نرخ و تعرفه سوخت نیروگاه‌های مقیاس بزرگ و کوچک به ازای هر لیتر فرآورده نفتی و هرمتر مکعب گاز طبیعی ۷۵۰ریال تعیین شده است. با وجود افزایش ۲۰۰‌درصدی نرخ گاز مصرفی نیروگاه نسبت به سال گذشته، این رقم در برابر نرخ سایر مصارف ناچیز است، این در حالی است که نیروگاه‌ها سهم ۳۰‌درصدی از مصرف گاز کشور را در اختیار دارند.

علت اختلاف راندمان نیروگاه‌های ایران و دنیا چیست؟

مطالعه تعرفه سوخت مصرفی در کشور‌های دنیا نشان می‌دهد یکی از دلایل اصلی فاصله راندمان نیروگاه‌های ایران و کشور‌های بهره‌ور اختلاف قیمت سوخت فروخته‌شده به نیروگاه‌هاست. به عنوان مثال، مقایسه تعرفه نرخ سوخت نیروگاه‌ها در ایران با کشور‌هایی مانند امریکا که متوسط راندمان نیروگاه‌های آن بالای ۴۱‌درصد است، نشان می‌دهد تعرفه سوخت نیروگاه‌های ایران در مقابل این کشور‌ها بسیار ناچیز بوده است، البته نکته حائز اهمیت در مورد کشور امریکا آن است که نیروگاه‌های زغال سنگ حدود ۴۰‌درصد از برق حرارتی امریکا را تأمین می‌کنند که راندمان این نوع نیروگاه‌ها محدود به زیر ۴۰‌درصد است که در صورت حذف این نوع نیروگاه‌ها از محاسبه، راندمان نیروگاه‌های این کشور بیش از ۵۰‌درصد خواهد شد. نرخ و تعرفه فروش گاز در امریکا متغیر است، اما با وجود این، تعرفه صنایع و نیروگاه اختلاف قیمت چندانی باهم ندارد.

بالا بودن قیمت انرژی و سوخت گاز در اکثر کشور‌های دنیا به خصوص کشور‌های اروپایی که با محدودیت منابع گازی روبه‌رو هستند، نیروگاه‌ها را با گذشت زمان و پیشرفت فناوری به سمت بهره‌وری سوق داده است. برای مثال توربین‌های گازی کلاس F یکی از سازندگان بزرگ توربین‌های گازی و تجهیزات نیروگاهی قابلیت دستیابی به راندمان بیش از ۶۰‌درصد را دارد که این فناوری در ایران بومی شده است، با وجود این هزینه اولیه، تعمیر و نگهداری آن‌ها نسبت به توربین‌های قدیمی بیشتر است. باید به این نکته توجه داشت که کاهش مصرف سوخت در درازمدت و افزایش راندمان نیروگاه‌های برق با در نظر گرفتن قیمت واقعی سوخت از نظر اقتصادی به شدت توجیه‌پذیر است چراکه با منطقی‌شدن قیمت سوخت، بیشترین سهم هزینه متغیر تولید برق در این نیروگاه‌ها را هزینه سوخت تشکیل می‌دهد.

«نظام تعرفه‌گذاری اشتباه» بلای جان صنعت برق

در ایران به دلیل ناچیز بودن قیمت سوخت نیروگاه‌ها، هیچ اشتیاقی برای افزایش راندمان و بهره‌وری وجود ندارد، به عنوان مثال افزایش ۵‌درصدی راندمان یک نیروگاه گازی با احتساب قیمت سوخت ۷۵تومانی سوخت برای نیروگاه، سالانه ۲۰هزار دلار به درآمد‌های نیروگاه خواهد افزود، این در حالی است که افزایش این میزان راندمان نیروگاه ده‌ها میلیون دلار هزینه خواهد داشت که در این صورت سرمایه‌گذار رغبتی برای سرمایه‌گذاری در ارتقای بهره‌وری نیروگاه خود نخواهد داشت.

«قانون مانع‌زدایی برق» نقطه عطف بهره‌وری نیروگاه‌ها

بر همین اساس یکی از اهداف «قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق»، ایجاد جذابیت برای افزایش راندمان صنعت نیروگاهی بدون تغییر در قیمت نهایی برق است. قانون «مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق» در آبان ماه۱۴۰۱ به تصویب و تأیید مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان رسید و پس از آن در آذرماه از سوی رئیس‌جمهور به وزارت نیرو ابلاغ شد.

طبق ماده۱۰ قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق قرار است یارانه در کل زنجیره از تولید تا مصرف برق، تدریجاً حذف و به انتهای زنجیره یعنی مصرف‌کننده نهایی منتقل و متناسب با مصرف‌کنندگان مختلف ساماندهی شود. برای این کار باید قیمت سوخت نیروگاه‌ها به قدری افزایش پیدا کند که انگیزه اقتصادی برای بهبود و کاهش تلفات در زنجیره ایجاد شود. در حال حاضر با گذشت حدود یک سال از ابلاغ قانون از سوی رئیس‌جمهور و فرصت سه ماهه قانونگذاران به وزارت نیرو جهت تهیه و تصویب آیین‌نامه‌ها، اما همچنان آیین‌نامه‌ای به تصویب نرسیده است که با وجود مشکلات صنعت برق کشور و کارکرد قانون مانع‌زدایی از صنعت برق برای رفع این مشکلات، عدم‌پیگیری وزارت نیرو نیاز به واکاوی دارد.


منبع: روزنامه جوان