آلمان و انرژی های تجدیدپذیر

- افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی نهاییبه 60 درصد تا سال 2050

- افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد تولید برق به 80 درصد تا سال 2050

- کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به 80 درصد سطح تولید شده در سال 1990 تا سال 2050

آلمان با اجرای این سیاست سهم منابع فسیلی را در سبد انرژی خود کاهش و سهم انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش داده است. برای آشنایی با آثار این سیاست راهبردی، ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر نصب شده و میزان برق تولیدی این نیروگاه‌ها در آلمان بررسی می‌شود:

1- ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در آلمان
در سال‌های گذشته ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر در آلمان با افزایش چشمگیر به 76 هزار مگاوات در پایان سال 2012 رسیده که سهم نیروگاه‌های بادی و خورشیدی به ترتیب 31 و 33 هزار مگاوات است. برای مقایسه‌ی بهتر ضروری است به این نکته اشاره شود که ظرفیت نیروگاه‌های تجدید پذیر آلمان معادل کل ظرفیت نیروگاهی نصب شده در ایران است. در نمودار زیر روند افزایش ظرفیت نیروگاه¬های بادی و خورشیدی در آلمان نشان داده شده است.

به عنوان مثال آلمان درحالی با نصب تعداد زیادی پنل خورشیدی، نیروگاه¬های چند ده مگاواتی تولید برق ایجاد کرده است که میزان تابش خورشید در این کشور اروپایی به طور متوسط نصف میزان تابش در ایران است. به علاوه بخشی از نیروگاه‌های خورشیدی این کشور (تصویر زیر) در کنار زمین‌های کشاورزی احداث شده و امکان استفاده از زمین این نیروگاه نیز جهت تولید محصولات کشاورزی فراهم است.
 

2- انرژی تولید شده با استفاده از منابع تجدیدپذیر در آلمان

یکی از چالش‌هایی که در مورد نیروگاه‌های تجدیدپذیر بیان می‌شود، عدم قطعیت در مورد انرژی محرک ورودی از جمله باد و تابش خورشید است. به عنوان نمونه به علت تغییر در سرعت وزش باد، ظرفیت فعال نیروگاه‌های بادی به طور متوسط  25 درصد ظرفیت نصب شده است. همچنین نیروگاه‌های خورشیدی تنها زمانی که نور خورشید با زاویه مناسبی به پنل‌های خورشیدی می‌تابد، برق تولید می‌کند. این در حالی است که نیروگاه‌های حرارتی متداول می‌توانند دائما در مدار تولید باشند. به همین دلیل ضروری است تا برای بررسی موفقیت سیاست گذار انرژی در آلمان سهم انرژی تولیدی به این روش‌ بررسی شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود محدودیت‌های نیروگاه‌های تجدیدپذیر، سهم برق تولید شده با استفاده از منابع تجدیدپذیر در سبد تولید برق آلمان در نیمه اول سال 2013 به 15 درصد رسیده است که 9 درصد آن به نیروگاه‌های بادی و 6 درصد آن به نیروگاه‌های خورشیدی اختصاص دارد. در نمودار زیر سهم هر یک از انواع منابع در تولید برق آلمان در نیمه اول سال 2013 مشاهده می‌شود.

در شکل زیر تولید برق آلمان در ماه ژوئن 2013 (11خرداد تا 9 تیر 1392) مشاهده می‌شود و قسمت زرد رنگ، تولید برق خورشیدی و قسمت سبز رنگ، تولید برق بادی را نشان می‌دهد.

تا اینجا اثرات سیاست "گذار انرژی" بر سبد انرژی آلمان نشان داده شد. حال این سوال مطرح است که اگر نیروگاه‌های بادی و خورشیدی گزینه‌ای گران و غیراقتصادی محسوب می‌شود، چرا در آلمان و دیگر کشورها از جمله چین،‌ امریکا،‌ اسپانیا، ایتالیا و هند در مقیاس کلان گسترش یافته است؟

منابع:
1- Federal Environment Ministry (BMU)
2- "Development of renewable energy sources in Germany 2012 Graphics”, Federal Ministry for Environment, Conservation, and Reactor Safety, February 2013.
3- "Electricity production from solar and wind in Germany in 2013”, Fraunhofer Institute for Solar Energy System (ISE), July 2013.

سجاد حسین نیا (کارشناس ارشد مرکز مطالعات راهبردی انرژی دانشگاه تهران)