خیز صنعت برق برای بازی در زمین بورس

به گزارش برق نیوز به نقل از دنیای اقتصاد, کارشناسان معتقدند ورود این صنعت به بازار سرمایه می‌تواند گامی بلند در جهت مقرون به صرفه شدن و رفع مشکلات آن باشد. در گام نخست بیش از 32میلیون سهم نیروگاه برق پاکدشت (دماوند) امروز در فرابورس عرضه خواهد شد.

 ایران در حالی رتبه چهاردهم تولید برق دنیا را در اختیار دارد که براساس اعلام مدیران ارشد این صنعت در همین تابستان پیش رو ما با کمبود برق حدود 3 هزارمگا واتی مواجه خواهیم بود. کمبود برقی که بخش اعظم آن مصارف خانگی است و با توجه به رکود اقتصادی سال‌های گذشته هنوز مصارف اقتصادی کشور پس از برجام در مدار مصرف برق قرار نگرفته‌اند. برخی کارشناسان این صنعت «افزایش تعرفه مصرف»، «تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی» و «ورود بخش خصوصی به این صنعت» را راه‌حل‌های مقرون به صرفه شدن و رفع مشکلات این صنعت می‌دانند.

شرکت‌های صنعت برق ایران اما پس از خصوصی‌سازی گسترده در سال‌های گذشته پا در مسیر جدید بازار سرمایه گذاشته‌اند. با توجه به باز شدن مسیر ورود سهام برخی نیروگاه‌های برق به بازار سرمایه و عرضه اولیه بیش از 32میلیون سهم نیروگاه برق پاکدشت (دماوند) امروز در فرابورس، در گفت‌وگو با برخی کارشناسان به بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای این صنعت پرداخته‌ایم.

کارشناس ارشد صنعت برق با اشاره به وضعیت تولید برق در کشور اظهار کرد: ایران از نظر ظرفیت نصب شده تولید برق چهاردهمین کشور دنیا است و در حال حاضر حدود 74 هزار مگاوات ظرفیت نصب شده تولید برق در کشور وجود دارد. محمدحسین عسگری با بیان اینکه در بین کشورهای منطقه نیز ایران جزو قوی ترین کشورها و پیشرو در تولید برق است، افزود: این صنعت در کشور ما با توجه به رفع تحریم‌ها و رونق اقتصادی بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد و صنعت رو به پیشرفتی است. وی ادامه داد: خوشبختانه با ورود شرکت‌ها و نیروگاه‌های تولید برق به بازار سرمایه که در دو سال گذشته یک نمونه (عسلویه مپنا) و امسال نیز یکی از این موارد (دماوند) را شاهد هستیم، فضای بسیار بهتری بر این صنعت حاکم می‌شود.

این کارشناس صنعت برق، اظهار کرد: زنجیره صنعت برق از بخش‌های تولید، انتقال، توزیع و فروش برق تشکیل شده است که هرکدام از این بخش‌ها صنایعی را در کنار خود ایجاد کرده‌اند. در حال حاضر بخشی از فروش برق در بورس انرژی ایران و بخشی نیز در بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران معامله می‌شود و در این بازارها از یک سو تولیدکنندگان که نیروگاه‌های تولید برق هستند و از سوی دیگر خریداران که شرکت‌های توزیع برق هستند، حضور دارند. وی افزود: خرید و فروش برق در بورس انرژی نه تنها بستری را برای کشف قیمت برق برای خریدار و فروشنده ایجاد می‌کند بلکه با ایجاد شرایط پیش فروش و پیش خرید برق، ابزار پوشش ریسک نوسانات قیمت برق را در اختیار خریداران و فروشندگان قرار می‌دهد. همچنین در بورس انرژی، از طریق قراردادهای سلف موازی استاندارد، امکان تامین مالی برای فعالان این صنعت فراهم شده است.

وی در تشریح فرآیند تولید و مصرف برق در کشور اظهار کرد: از آنجایی که انرژی الکتریکی قابل ذخیره‌سازی نیست، در هر لحظه به همان میزان که مصرف خانگی، صنعتی، کشاورزی و سایر مصارف در کشور وجود دارد، تولید نیز به همان میزان انجام می‏پذیرد. بر این اساس، در شرایط عادی، عرضه و تقاضای برق در اکثر ساعات سال متعادل است اما مشکل اصلی در تامین برق در ساعات پیک مصرف و به ویژه در فصل تابستان، وجود دارد. عسگری با اشاره به مشکل کمبود برق در ساعات پیک مصرف، افزود: این کمبود در حالی است که در سال‌های گذشته با رکود اقتصادی به ویژه در بخش صنعت مواجه بوده ایم و بخش زیادی از مصرف برق کشور به مصارف خانگی اختصاص یافته است. این تحلیلگر صنعت برق کشور ادامه داد: با توجه به اجرای برجام، پیش‌بینی رونق اقتصادی و ورود مصارف برق واحدهای صنعتی به مدار و به دلیل اینکه متاسفانه سرمایه‌گذاری قابل توجهی در بخش نیروگاهی در سال‌های گذشته انجام نپذیرفته است، پیش‌بینی می‏شود با ادامه این روند در سال‌های آتی با مشکلات قابل توجهی در بخش تولید برق مواجه باشیم.

عسگری با اشاره به اینکه در اغلب کشورهای توسعه یافته دنیا بخش تولید و توزیع برق کاملا خصوصی است و نیروگاه‌ها در قالب شرکت‌های سهامی عام و خاص فعالیت می‌کنند و بسیاری از نیروگاه‌ها هم سهامشان در بورس‌های اوراق بهادار معامله می‏شود، افزود: خوشبختانه در سال‌های گذشته با توجه به سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی، حدود 60 درصد ظرفیت تولید نیروگاه‌های حرارتی کشور و حدود 50 درصد کل ظرفیت تولید برق کشور به بخش خصوصی واگذار شده یا سرمایه‌گذاری اولیه آن توسط بخش خصوصی انجام پذیرفته است. بر همین اساس در اواخر سال 92 اولین سهم یک شرکت نیروگاهی نیز به بازار سهام عرضه شد و امسال نیز سهم نیروگاه شهدای پاکدشت(دماوند) عرضه می‌شود، که مسیر منطقی برای خصوصی‌سازی واقعی این صنعت به شمار می‏رود.


ضرورت واقعی‌سازی تعرفه برق

مدیر تحلیل کارگزاری سرمایه و دانش نیز با اشاره به اینکه توان مصرف برق کشورها در زمان «پیک مصرف» سنجیده می‌شود، افزود: براساس اعلام وزارت نیرو امسال در زمان پیک مصرف پیش‌بینی می‌شود با کمبود مواجه باشیم و این به آن دلیل است که در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری لازم در این صنعت برای پوشش این کمبودها، انجام نشده است. محمد نوربخش در تشریح دلایل کمبود سرمایه‌گذاری‌های لازم در این صنعت از سوی بخش خصوصی گفت: یکی از مهم‌ترین‌ این دلایل واقعی نبودن تعرفه برق در کشور است که سرمایه‌گذاری در صنعت نیروگاهی را برای بخش خصوصی توجیه‌پذیر نمی‌کند. وی با بیان اینکه نیروگاه‌های فعلی نیز از سوی دولت ساخته شده و به دلایلی همچون رد ریون به بخش خصوصی واگذار شده است، افزود: کشور باید برای رونق این صنعت و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها به سمت واقعی‌سازی تعرفه‌های مصرف برق برود. این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به انجام بخشی از معاملات برق کشور در بورس انرژی و عرضه سهام نیروگاهی در بازار سرمایه گفت: به اعتقاد من این صنعت در ایران آینده بهتری دارد؛ چرا‌که در زمان حاضر در بدترین وضعیت خود هم به لحاظ قیمت فروش برق(تعرفه پایین برق) و هم از نظر مصرف برق، با توجه به رکود اقتصادی و قرار نگرفتن مصارف صنعتی در مدار مصرف برق کشور قرار دارد. وی با بیان اینکه در دنیا افزایش برق با رشد اقتصادی مرتبط ارزیابی می‌شود، ادامه داد: بر این اساس تقاضا و نیاز در بخش مصرف کشور با توجه به رونق اقتصادی پیش رو، فعالیت کارخانه‌های جدید و افزایش ظرفیت کارخانه‌های فعال بیشتر خواهد شد که این نیاز به سرمایه‌گذاری برای افزایش ظرفیت تولید برق در کشور دارد.

نوربخش با بیان اینکه در زمان حاضر حدود 25 درصد تولید برق کشور از طریق نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و به همین میزان نیز از طریق نیروگاه‌های گازی در کشور است، افزود: در زمان حاضر بیشترین تعداد نیروگاه‌های کشور گازی هستند؛ اما راندمان تولید برق در این نیروگاه‌ها حدود 29 درصد است. وی افزود: نیروگاه‌های سیکل ترکیبی از نظر تعداد در کشور از نیروگاه‌های گازی کمتر هستند؛ اما به دلیل راندمان بالا،حدود 49 درصد، سهم تولید برق بیشتری را در کشور به خود اختصاص داده‌اند. وی همچنین اظهارکرد: نیروگاه‌های بخار، بادی و هسته‌ای نیز سهم بسیار کمی از تولید برق کشور را در اختیار دارند.


نیاز به توسعه و ساخت نیروگاه برق تا 10 سال آینده

مدیرعامل شرکت تولید برق دماوند نیز با اشاره به نیاز و کمبود کشور در زمینه تولید برق، افزود: در ایران حداقل نیاز به توسعه و ساخت نیروگاه برق تا 10 سال آینده وجود دارد و به همین دلیل باید برای جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی زمینه‌های لازم فراهم شود. جمال‌الدین عزیزی افزود: تاکید کشور بر ساخت نیروگاه‌های باسیکل ترکیبی و توربین گازی است که از راندمان بالایی در تولید برق برخوردار هستند و مصرف سوخت پایین‌تری دارند.

مدیرعامل شرکت تولید برق دماوند با اشاره به اینکه باید قیمت فروش برق در کشور واقعی‌سازی شود تا جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش بالا برود، افزود: خوشبختانه ایران در زمینه ظرفیت نصب شده نیروگاهی در دنیا از رتبه خوبی برخوردار است و در منطقه نیز رتبه نخست را دارد.

 همچنین در زمینه دانش فنی ساخت نیروگاه نیز در بخش طراحی، اجرا، راه‌اندازی و بهره برداری از توان بسیار خوبی برخوردار است. وی با بیان اینکه ورود سهام شرکت‌های نیروگاهی به بازار سرمایه نیز نشان از توان رقابتی این صنعت دارد، افزود: عرضه اولیه سهام شرکت تولید برق دماوند امروز در بازار سرمایه نشان می‌دهد که فضای خوبی برای رقابت اقتصادی در صنعت برق به وجود آمده است که امیدواریم این فضا با رونق اقتصادی و سرمایه‌گذاری بیشتر در این بخش رونق پیدا کند. وی در پایان تاکید کرد: نیروگاه پاکدشت (دماوند) به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ نیروگاه حرارتی کشور این نیروگاه نزدیک به 4 درصد ظرفیت تولید برق کشور را در اختیار دارد.