مسئولان افغانستانی به دنبال واردات برق از ایران

به گزارش برق نیوز، در حالی که مسئولان افغانستانی به دنبال واردات برق برای حل مشکل کمبود شدید برق هستند، وزارت نیرو تحرک لازم را برای صادرات برق به این کشور ندارد و کشورهای دیگر نظیر تاجیکستان، ترکمنستان و قرقیزستان در حال تسخیر این بازار صادراتی هستند.مردم افغانستان در چند روز اخیر راهپیمایی اعتراضی گسترده‌ای را در شهرهای مختلف این کشور از جمله بامیان، کابل، پکتیا و هرات تحت عنوان جنبش روشنایی برگزار کرده‌اند. این جنبش میلیونی در اعتراض به تصمیم دولت این کشور برای تغییر مسیر خط انتقال برق توتاپ (۱) از شهر بامیان به شهر سالنگ (در افغانستان) شکل گرفته و بازتاب گسترده‌ای در میان رسانه‌های محلی و جهانی داشته و دولت افغانستان را مجبور به عقب‌نشینی از موضع خود کرده است.

به وجود آمدن چنین جنبشی نشان می‌دهد که کمبود برق شدیدی در همسایه شرقی کشور وجود دارد و این مسئله جزء دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولان این کشور شده است.بر اساس آمار بانک جهانی از جمعیت ۳۲ میلیون نفری افغانستان (۲) بیش از نیمی از مردم افغانستان به برق دسترسی ندارند و شاخص دسترسی به برق در این کشور بسیار پایین است. البته در سال‌های گذشته تلاش‌هایی برای برق رسانی به نقاط مختلف افغانستان صورت پذیرفته و بخش‌هایی از این کشور به ویژه مناطق شهری دسترسی بیشتری به برق پیدا کرده‌اند.همین میزان توسعه برق‌رسانی در افغانستان موجب شده است که آگاهی مردم نسبت به اهمیت، ضرورت و مزایای برق افزایش یابد و در نتیجه مطالبه‌ای عمومی برای دسترسی به برق در این کشور شکل گیرد که جنبش روشنایی نمودی از این مطالبه عمومی به شمار می‌رود.

در حالی که افغانستان ۴۰% ایران جمعیت دارد، تنها به اندازه ۰٫۸% ایران ظرفیت تولید برق دارد (۶۰۰ مگاوات) (۳). به عبارت دیگر کمبود برق در این کشور همسایه و مطالبه عمومی مردم آن برای برق در حالی است که افغانستان خود تولید برق مناسبی ندارد و نیاز به واردات برق دارد. از طرف دیگر ایران منابع نفت و گاز زیادی در اختیار دارد و در این زمینه غنی‌ترین کشور دنیا به شمار می‌رود.

همچنین ایران با داشتن ظرفیت تولید ۷۴۰۰۰ مگاوات برق، بزرگترین تولیدکننده برق در منطقه به شمار می‌رود و با توجه به وجود توانمندی داخلی در ساخت نیروگاه جدید، شرایط مساعدی را برای صادرات برق به افغانستان دارد. با این وجود میزان صادرات برق کشور به افغانستان در سال گذشته به صورت میانگین ۹۰ مگاوات (معادل ۰٫۳% برق تولیدی کشور) بوده است که رقم بسیار پایینی به شمار می‌رود و تحرک لازم در وزارت نیرو برای افزایش صادرات برق به این کشور دیده نمی‌شود.

این بی‌تحرکی وزارت نیرو در حالی است که کشورهای ترکمنستان، آذربایجان و قرقیزستان که مسیر دشوراتری برای صادرات برق به افغانستان دارند، به دنبال تسخیر این بازار صادراتی در قالب طرح‌هایی نظیر توتاپ و کاسا-۱۰۰۰ هستند و در این زمینه از ایران پیشی گرفته‌اند.بنابراین ضروری است وزارت نیرو با اتخاذ راهبردی مناسب مانند اعطای مجوز صادرات برق به بخش غیردولتی، از خواب غفلت بیدار شود و عقب‌ماندگی خود را در بازار صادرات برق به افغانستان جبران کند و از این طریق، گام مؤثری در جهت تحقق شعار سال بردارد.

«توتاپ» که از ابتدای نام چهار کشور ترکمنستان، اُزبکستان، تاجیکستان، افغانستان و پاکستان گرفته شده است، طرح انتقال برق ۵۰۰ مگاواتی ترکمنستان به پاکستان با کمک کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و افغانستان است.