موتورهای چند سرعته (دالاندر) - بخش اول

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: همانطور که میدانیم سرعت موتورهای قفس سنجابی، بستگی به فرکانس منبع تغذیه و تعداد جفت قطب‌ها دارد. بنابراین برای داشتن موتورهای دو سرعته و بیشتر، میتوانیم با به هم پیوستن سیم پیچهای استاتور، تعداد قطبهای متفاوتی داشته باشیم. این موتور‌ها میتوانند سرعتی به نسبت ۱ / ۲ (یک به دو) داشته باشند.

تعداد ترمینال‌ها در این نوع موتور‌ها شش ترمینال می‌باشد.

نوع دیگری از موتورها، موتورهای با دو سیم پیچی مجزا می‌باشند. این نوع موتور‌ها میتوانند دو سرعت با هر نسبتی داشته باشند.

هر چند مشخصات الکتریکی آن‌ها با درک این واقعیت که سیم پیچهای دور کم ناگزیر بایستی استرس‌های مکانیکی و الکتریکی حالت دور زیاد را هم تحمل کنند، تحت تاثیر قرار می‌گیرند. بنابراین گاهی اوقات این موتور‌ها در دور کم جریانی بیشتر از حالت دور زیاد می‌کشند.
همانطور که میدانیم سرعت موتورهای قفس سنجابی، بستگی به فرکانس منبع تغذیه و تعداد جفت قطب‌ها دارد. بنابراین برای داشتن موتورهای دو سرعته و بیشتر، میتوانیم با به هم پیوستن سیم پیچهای استاتور، تعداد قطبهای متفاوتی داشته باشیم. این موتور‌ها میتوانند سرعتی به نسبت ۱ / ۲ (یک به دو) داشته باشند.

تعداد ترمینال‌ها در این نوع موتور‌ها شش ترمینال می‌باشد.

نوع دیگری از موتورها، موتورهای با دو سیم پیچی مجزا می‌باشند. این نوع موتور‌ها می‌توانند دو سرعت با هر نسبتی داشته باشند.

موتورهای با سیم پیچی دالاندر (Dahlander motors):

الف) سیم بندی ستاره-ستاره ستاره (ستاره دوبل) Y/YY

این موتور‌ها در حالت کلی مطابق شکل (۱) سیم پیچی شده اند.

 

 

به منظور راه اندازی موتور در دور کم، منبع تغذیه به ترمینال‌های (۱U, ۱V, ۱W) وصل شده و ترمینالهای (۲U, ۲V, ۲W) دست نخورده باقی می‌مانند. در این حالت موتور به صورت ستاره Y. راه اندازی می‌شود. در این حالت با توجه به سری بودن سیم پیچهای هر فاز، موتور با جریان کمتری راه اندازی می‌گردد. (و همچنین توان کمتر). شکل ۲ -الف

جهت استفاده از این موتور‌ها در دور زیاد، منبع تغذیه به سرهای (۲U, ۲V, ۲W) وصل شده و سرهای (۱U, ۱V, ۱W) به هم متصل می‌شوند. در این روش مطابق شکل ۲ -ب موتور به صورت YY مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت تعداد قطب‌ها نصف و در نتیجه طبق رابطه N= ۱۲۰ *F/P سرعت دو برابرمی گردد. همچنین با توجه به شکل مقاومت سیم پیچهای هر فاز کمتر شده و در نتیجه جریان راه اندازی افزایش می‌یابد. (همچنین توان موتور افزایش می‌یابد)

نکته ۱: وجود نقص در اتصال پایانه‌های (۱U, ۱V, ۱W) باعث آسیب دیدگی سیم پیچ‌ها می‌گردد.

نکته ۲: در سیستم مدار قدرت (کنترل با کنتاکتور) کنتاکتور مربوط به ستاره باید قبل از کنتاکتور اصلی YY (دور زیاد-ستاره دوبل) بسته شود.

ب) دور زیاد الف) دور کم

 

 

 

ب) سیم بندی مثلث- ستاره دوبل (Δ/YY)

این موتور‌ها در حالت کلی مطابق شکل (۳) سیم پیچی شده اند.

 

 

 

 

توضیحات مربوط به حالت Y/YY در مورد این نوع سیم بندی (Δ/YY) نیز بکار می‌رود.

شکل ۴ الف. و ب. به ترتیب نوع سیم بندی مثلث (دور کم) و ستاره دوبل (دور زیاد) را نشان می‌دهد.

ب) دور زیاد الف) دور کم

 

 

 

در شکل ۵ مدار قدزت مربوط به موتورهای دو سرعته دالاندر را مشاهده می‌کنیم. توضیح اینکه در حالت دور کند کنتاکتور C۱ بسته و دو کنتاکتور دیگر باز هستند و در دور تند عکس این حالت صادق است.

 

 شکل 5