دیسپاچینگ در ایران

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: شروع سیستم‌های مدرن جمع آوری اطلاعات و کنترل (Supervisory Control and Data) که امروزه در ایران از آن با نام دیسپاچینگ یاد می‌شود به اواخر نیمه قرن بیستم بر می‌گردد. این اصطلاح بعداً تبدیل به نام کلی‌تر اندازه گیری مقادیر عددی، اندازه گیری وضعیت‌ها و کنترل از راه دور شد.

 

با بالا رفتن قابلیت مینی کامپیوتر‌ها بوجود آمد. شبکه قدرت و راهبری آن در شبکه‌های قدرت سیستم‌های جمع آوری اطلاعات و کنترل می‌تواند در ساده‌ترین فرم یعنی از کنترل کردن یک فیدر توزیع تا پیچیده‌ترین نوع آن یعنی کنترل تمامی تولید و انتقال و توزیع در یک محوطه وسیع جغرافیایی مورد استفاده قرار گیرد. امروزه بیش از هر زمان نیاز به وجود سیستم‌های مدرن کامپیوتری مدیریت انرژی احساس میشود.

١ - پایش، نظارت، کنترل و حفظ پایداری و بهره برداری بهینه از شبکه انتقال و فوق توزیع
۲ - برنامه ریزی قطعی‌های درخواستی جهت تعمیر، سرویس، نگهداری و توسعة شبکه انتقال و فوق توزیع - هماهنگی و نظارت بر تعمیر، سرویس، نگهداری و توسعة سیستمهای مخابراتی (بی سیم _. سلسله مراتب دیسپاچینگ)
از آنجایی که حفظ ایمنی، پایداری، برنامه‌ریزی و بهره برداری بهینه از شبکه تولید و انتقال به عهده دیسپاچینگ ملی می‌باشد، کلیه دیسپاچینگ منطقه‌ای، نیروگاه‌ها و کلیه پست‌ها و خطوط ٢٣٠ و ٤٠٠ کیلوولت و نیروگاههای با ظرفیت کمتر از ١٠٠ مگاوات، با توجه به دستورالعمل شرایط تفویض اختیار از طریق دیسپاچینگ مناطق اعمال می‌گردد.
طراحی سیستم دیسپاچینگ بایستی به گونه‌ای باشد که علاوه بر منطبق بودن با ساختار شبکه برق، با ساختار فعلی وزرات نیرو و روش فعلی بهره برداری همخوانی داشته باشد و در عین حال قابلیت انعطاف جهت هماهنگی با ساختارهای آتی وزارت نیرو یا روشهای بهره برداری در آینده را داشته باشد.

سطح ١: دیسپاچینگ ملی (System control Center – SCC)
با توجه به اینکه فرکانس یک مفهوم متمرکز بوده و یکی از شاخصهای اصلی پایداری و تعادل بین میزان تولید و مصرف برق می‌باشد، کنترل فرکانس شبکه به مرکز ملی سپرده شده است. ابزار مرکز کنترل ملی جهت تثبیت فرکانس شبکه، مدیریت تولید واحدهای بزرگ می‌باشد. این متن برگرفته از سایت مهندسی برق قدرت و شبکه‌های انتقال و توزیع مهندس هادی حداد خوزانی می‌باشد سیستم دیسپاچینگ ملی با نصب تجهیزات اسکادا در نیروگاه‌های بزرگ، ضمن قرائت تولید هر واحد و وضعیت آن‌ها با استفاده از نرم‌افزار‌های کنترل از راه دور تولید (نرم‌افزار AGC) چه به صورت دستی و یا خودکار بار واحد‌ها را متناسب با فرکانس شبکه کنترل می‌نماید. بدین منظور لازم است که کلیه نیروگاه‌ها و پست‌های توزیع برق با این مراکز ارتباط داشته و اطلاعات آن‌ها دریافت گردد.

سطح ٢: دیسپاچینگ‌های منطقه‌ای (Area Operating System – AOC)
دیسپاچینگ منطقه‌ای کنترل ولتاژ و بار شبکه انتقال را بر عهده دارد. با توجه به اینکه ولتاژ یک مفهوم غیرمتمرکز می‌باشد و شبکه انتقال کشور بسیار گسترده می‌باشد، لذا شبکه انتقال به مناطق کوچکتری تقسیم شده است تا کنترل بار و ولتاژ هر منطقه به صورت غیرمتمرکز انجام گیرد.

هم اکنون شبکه انتقال کشور به شش قسمت تقسیم شده است:‌
١ - منطقه شمال شرق که مرکز دیسپاچینگ آن در مشهد می‌باشد. (NEAOC)
۲ - منطقه شمال غرب که مرکز دیسپاچینگ آن در تبریز می‌باشد. (NWAOC)
۳ - منطقه جنوب شرق که مرکز دیسپاچینگ آن درکرمان می‌باشد. (SEAOC)
۴ - منطقه جنوب‌غرب که مرکز دیسپاچینگ آن در اهواز می‌باشد. (SWAOC)
۵ - منطقه مرکزی که مرکز دیسپاچینگ آن در اصفهان می‌باشد. (ESSC)
۶ - منطقه تهران که مرکز دیسپاچینگ آن در تهران می‌باشد. (TAOC)
و در آینده نزدیک نیز سه مرکز زیر اضافه خواهد شد:
۷ - منطقه غرب که مرکز دیسپاچینگ آن در کرمانشاه می‌باشد.
۸ - منطقه فارس که مرکز دیسپاچینگ آن در شیراز می‌باشد.
۹ - منطقه شمال که مرکز دیسپاچینگ آن در ساری می‌باشد.

سطح ۳: دیسپاچینگ محلی (Regional Dispatching Center – RDS)
مراکز دیسپاچینگ محلی به مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع معروف هستند و کنترل و بهره برداری از شبکه فوق توزیع را در شهرهای بزرگ به عهده دارند.
محدوده عملکرد این مراکز عبارت است از:
١ - کنترل وبهره‌برداری از شبکه ٦۳ کیلوولت و نیز پست‌های ۲٠ / ٦۳ کیلوولت
۲ - کنترل و بهره‌برداری از شبکه ١۳۲ کیلوولت و کلیه پست‌های (۳۳) ۲٠ / ١۳۲ کیلوولت واقع در سه منطقه تهران، مرکزی و جنوب غربی کشور
۳ - کنترل و بهره برداری از پست‌های (۳۳) ۲٠ / ١۳۲ کیلوولت که به صورت شعاعی در سه منطقه شمال شرق، شمال غرب و جنوب شرق قرار گرفته‌اند.
۴ - کنترل و بهره‌برداری از طرف (۳۳) ۲٠ کیلوولت کلیه پست‌های (۳۳) ۲٠ / ١۳۲ کیلوولت در کلیه مناطق.

سطح ۴: دیسپاچینگ توزیع (Distibution Control center – DCC)
این مراکز دیسپاچینگ، شبکه ١١، ۲٠، ۳۲ کیلوولت و نیز پست‌ها ٠۴ / ١١، ٠۴ / ۲٠، ٠۴ / ۳۳ کیلوولت را در شهر‌ها مورد بهره برداری و کنترل قرار می‌دهند.
محدوده عملکرد این مراکز به شرح ذیل می‌باشد:
١ - کلیه خطوط (١١) ۲٠ کیلوولت
۲ - تجهیزات فشار قوی داخل پست‌های ۴٠٠ کیلوولت / (١١) ۲٠
این مراکز عموما" به اداره اتفاقات یا مراکز حوادث موسوم می‌باشند. در حال حاضر در شهرهای متوسط و بزرگ شبکه فشار متوسط توسط دو یا چند مرکز حوادث یا اداره اتفاقات مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.

سطح ۵: دیسپاچینگ فشار ضعیف
شبکه فشار ضعیف از شینه ۴٠٠ ولت پستهای فشار متوسط تا کنتور مصرف‌کنندگان خانگی توسط نواحی یا مناطق ۴٠٠ ولت تحت نظارت و کنترل قرار می‌گیرد. تعداد این نواحی با توجه به گستردگی و وسعت شهر‌ها ممکن است به ۲٠ نیز برسد.

 

منبع:سایت هادی حداد خوزانی