فیوزها و انواع آن- بخش اول

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: فیوزها، تجهیزات حفاظتی با کیفیت بالایی هستند که به صورت ذوب شدن المنت حرارتی داخل آن بر اثر اضافه شدن جریان در یک زمان مشخص مدار را قطع نموده و موجب جلوگیری از عبور جریان در مدار می‌گردند. اضافه شدن جریان می‌تواند ناشی از اتصال کوتاه در مدار و یا اضافه بار در اثر معیوب شدن شدن وسیله الکتریکی و سایر موارد باشد.

از فیوز‌ها برای حفاظت خطوط، سیم‌ها و کابل‌ها در برابر اثرات ناخواسته حرارتی و دینامیکی و همچنین برای حفاظت دستگاه‌های اندازه گیری، ترانسفورماتورها، ماشین‌های الکتریکی و دیگر مصرف کننده‌ها در مقابل جریان‌های اضافی و اتصال کوتاه استفاده می‌شود. فیوز‌ها بر اساس انواع گوناگون عملکرد و شرایط کاری متفاوت باید از سطح ایمنی بالا و نیز تلفات پایین، نسبت‌های سلکتویته بهینه، عمر بالا و توان محدودکنندگی جریان بالاییبرخوردار باشند. از فیوزهای رده gl/gG برای حفاظت مدارات موتور‌ها و حفاظت وسایل سوییچ کنتاکتور‌ها و دژنکتور‌ها در برابر اتصال کوتاه نیز استفاده می‌گردد.

فیوز‌ها به دو دسته اصلی، فشاری و پیچی تقسیم می‌شوند.

۱ _فیوزهای فشاری

فیوزهای فشاری یا کاردی یا کلید فیوز، برای کاربرد توسط پرسنل تعلیم دیده ساخته شده اند و دارای هیچگونه حفاظت در برابر شوک و یا پلاریزاسون جریان نامی نمی‌باشند. البته پوشش‌های عایقی و دیواره‌های حفاظتی برای تعداد زیادی از سیستم‌های فیوز فشاری موجود می‌باشد.

فیوزهای فشاری مطابق شکل زیر شامل پایه فیوز و رشته فیوز می‌باشد که توسط دستگیره فیوز بر روی پایه فیوز نصب می‌گردد. در صورتی که پایه فیوز دارای لولا می‌باشد نیازی به دستگیره نخواهد شد.

 

 

 

 

 

مشخصات فیوز فشاری

پایه فیوزهای فشاری را با استفاده از پیچ و مهره، روی ریل و یا روی شین می‌توان نصب کرد.

رشته فیوزهای فشاری با دستگیره‌های عایق و یا بدون عایق دارای نمایش دهنده وضعیت رشته فیوز می‌باشند. به طوری که به وضوح می‌توان قطع شدن فیوز در اثر اضافه جریان و یا جریان اتصال کوتاه را، تشخیص داد.

نمایش دهنده را می‌توان در جلو و یا انتهای بدنه فیوز نصب نمود. بعضی مواقع از نمایش دهنده ترکیبی که شامل نمایش جلویی و مرکزی است، استفاده می‌کنند که عمل خواندن را تسهیل نماید.

 

سطح مقطع یک رشته فیوز فشاری با دستگیره بدون عایق

اندازه فیوزهای فشاری برای حفاظت کابل‌ها و حفاظت خط برای جریان‌های بین ۲A تا ۱۲۵۰A با ولتاژ نامی ۵۰۰VAC و برای جریان‌های نامی بین ۲A تا ۵۰۰A در ولتاژ نامی ۶۹۰V موجود می‌باشند.

۲ _فیوزهای پیچی

فیوزهای پیچی را که به نام‌های فیوز فشنگی و فیوز بکس نیز می‌شناسند، شامل یک پایه فیوز، حفاظت در برابر شوک، قطعه مغزی، رشته فیوز و محفظه پیچی می‌باشد. شکل زیر رشته فیوز به همراه محفظه فیوز به پایه فیوز پیچ می‌شود.

 

قطعات فیوز پیچی

پایه فیوز پیچی بر اساس نوع آن به روش پیچی، نصب فشاری بر روی ریل‌ها و یا به روش نصب بر روی باس بار، نصب می‌شود. پایه فیوز طوری طراحی می‌شود که نگهدارنده قطعه مغزی باشد و تضمین کننده پلاریزاسیون جریان نامی است.

پلاریزاسیون: جریان نامی آن است که امکان استفاده از رشته فیوز با جریانی از جریان نامی مشخص شده وجود ندارد. نتیجتآ از خطوط و کابل به طور موثری در برابر اضافه بار محافظت خواهد شد.

به هر جریان نامی رشته فیوز، یک رنگ نسبت داده می‌شود و روی فشنگ فیوز، یک پولک به رنگ رشته فیوز که از طریق فنر به آن وصل شده قرار داده می‌شود. به طوری که اگر رشته فیوز قطع شود، پولک که تحت کشش فنر قرار دارد آزاد شده و به بیرون می‌پرد. پولک جهت تشخیص سالم بودن فیوز و رنگ آن جهت شناسائی سریع جریان نامی آن می‌باشد.

 

شناسائی رنگ‌های قطعه مغزی و پولک فیوزهای پیچی

فیوزهای پیچی از نوع کتابی و یا بکس به صورت یک پل و سه پل ساخته می‌شود که از نظر شکل ظاهری و ساختمان داخلی باهم متفاوت می‌باشد. (مطابق شکل زیر)

 

 

فیوزهای سیلندری از نظر شکل و اندازه مشابه تجهیزات قابل نصب بر روی ریل مینیاتوری می‌باشد. آن ا. دارای اندازه مدول کوچکتر نسبت به فیوزهای فشاری و پیچی می‌باشند. در نتیجه هنگام نصب درون تابلوهای توزیع به فضای کمتری نیاز دارند و به صورت فشاری بر روی ریل مینیاتوری نصب می‌گردند.

فیوزهای سیلندری دارای بدنه فیوزی است که از تمام جهات بسته است (پایه فیوز) این بدنه شامل درپوش لولائی، که رشته فیوز را نگاه می‌دارد و رشته فیوز استوانه است. (مطابق شکل زیر)