
برقگیر یکی از وسایل حفاظتی شبکههای قدرت میباشد که تجهیزات شبکه قدرت را در مقابل اضافه ولتاژ و اثرات تخریبی آن محافظت میکند. از بین انواع برقگیرها، برقگیرهای ZNO به عنوان برقگیر با مقاومت غیر خطی بدون فاصله هوایی، بعلت داشتن اطمینان بیشتر با داشتن مشخصه حفاظتی بهتر و عدم احتیاج به تجهیزات دیگر برای قطع جریان اتصال زمین یه به بیان دیگر حفاظن مطمئنتر و اقتصادیتر بودن بیشتر از سایر برقگیرها برای حفاظت تجهیزات شبکه مورد استفاده قرار میگیرد.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: برقگیر به عنوان یک وسیله حفاظتی به طور موازی با تجهیز مورد حفاظت شبکه قرار میگیرد. به علت قرار گرفتن برقگیر بین فاز و زمین در هنگام کار عادی شبکه، ولتاژ فاز- زمین به روی آن واقع میشود. در این حالت برقگیر هیج عملکرد حفاظتی ندارد و خللی در امر بهره برداری ایجاد نمیکند. به محض ایجاد اضافه ولتاژ برقگیر کار خود را شروع خواهد کرد و با بر قرار کردن جریان بین فاز و زمین باعث انتقال موج به سمت زمین میشود. با کاهش اضافه ولتاژ به مقدار ولتاژ نامی فاز – زمین جریان برقرار شده بین فاز و زمین از طریق برقگیر خود به خود قطع گردیده و برقگیر به حالت قبل از ایجاد اضافه ولتاژ در شبکه باز میگردد.
عملکرد برقگیر ناشی از مقاومت غیر خطی (وریستور) موجود در آن میباشد. در حالت عادی بهره برداری شبکه، جریان بسیار کمی در حدود میکرو آمپر از برقگیر عبور میکند (جریان نشتی) که با افزایش ولتاژ، مقاومت به طور خطی کاهش مییابد و در نتیجه با افزایش جریان عبوری از آن موجب انتقال اضافه ولتاژ به زمین میشود.
عملکرد برقگیر ناشی از مقاومت غیر خطی (وریستور) موجود در آن میباشد. در حالت عادی بهره برداری شبکه، جریان بسیار کمی در حدود میکرو آمپر از برقگیر عبور میکند (جریان نشتی) که با افزایش ولتاژ، مقاومت به طور خطی کاهش مییابد و در نتیجه با افزایش جریان عبوری از آن موجب انتقال اضافه ولتاژ به زمین میشود.
برقگیرهای نوع اکسید فلزی (MOV):
نوع جدید برقگیرها دارای بلوک هایی با مقاومت الکتریکی غیر خطی و از جنس اکسید فلزات هستند این بلوکها به MOV مشهور هستند از آن جا که حدود ۹۵ % از مواد تشکیل دهنده بلوکهای MOV را اکسید روی (ZnO) تشکیل میدهد، به آنها برقگیرهای ZnO نیز گفته میشود. اجزای تشکیل دهنده برقگیرهای ZnO، شامل اکسید روی و مقادیر کمی از اکسید دیگر فلزات از قبیل: بیسموت، کبالت، آنتیموان و اکسید منگنز است. ذرات بسیار ریز اکسید روی و اکسید فلزات دیگر پس از فشرده شدن به صورت دیسک و در اندازههای معین شکل میگیرند. سپس این دیسکها در درجه حرارت بالا پخته شده؛ و به صورت در میآیند. این دیسکها به صورت سری در محفظه استوانهای شکل قرار گرفته و برق ZnO را تشکیل میدهد. از مزایای این نوع برقگیرها، سرعت عملکرد در پیشانی موج است به این معنی که تأخیری که در برقگیرهای با فاصله هوایی وجود دارد، در این نوع برقگیرها خیلی کمتر است. با توجه به عدم وجود فاصله هوایی، امکان موازی کردن برقگیر ZnO وجود دارد. یکی از مشکلات برقگیرهای ZnO، جریان نشتی در فرکانس قدرت است این جریان در حد یک میلی آمپر است با تکرار عملکرد برقگیر، لایه عایق بین دندانههای اکسید روی سوخته شود و باعث افزایش جریان نشتی گردد.
بعضی از مزایای برقگیرهای ZnO:
۱ - کارآیی بهتر نسبت به سایر برقگیرها
۲ - پراکندگی کم ولتاژ پسماند و همچنین دارای ولتاژ پسماند خیلی کم
۳ - دارای تاخیر زمانی خیلی کم
۴ - برگشت طبیعی به وضعیت اولیه یا مدار باز
۵ - دارای مشخصه ولت – جریان خطیتر از برقگیر SiC
۶ - دارای سطح حفاظتی خیلی خوب
۷ - دارای جریان نشتی پایین در شرایط کار نامی سیستم
نوع جدید برقگیرها دارای بلوک هایی با مقاومت الکتریکی غیر خطی و از جنس اکسید فلزات هستند این بلوکها به MOV مشهور هستند از آن جا که حدود ۹۵ % از مواد تشکیل دهنده بلوکهای MOV را اکسید روی (ZnO) تشکیل میدهد، به آنها برقگیرهای ZnO نیز گفته میشود. اجزای تشکیل دهنده برقگیرهای ZnO، شامل اکسید روی و مقادیر کمی از اکسید دیگر فلزات از قبیل: بیسموت، کبالت، آنتیموان و اکسید منگنز است. ذرات بسیار ریز اکسید روی و اکسید فلزات دیگر پس از فشرده شدن به صورت دیسک و در اندازههای معین شکل میگیرند. سپس این دیسکها در درجه حرارت بالا پخته شده؛ و به صورت در میآیند. این دیسکها به صورت سری در محفظه استوانهای شکل قرار گرفته و برق ZnO را تشکیل میدهد. از مزایای این نوع برقگیرها، سرعت عملکرد در پیشانی موج است به این معنی که تأخیری که در برقگیرهای با فاصله هوایی وجود دارد، در این نوع برقگیرها خیلی کمتر است. با توجه به عدم وجود فاصله هوایی، امکان موازی کردن برقگیر ZnO وجود دارد. یکی از مشکلات برقگیرهای ZnO، جریان نشتی در فرکانس قدرت است این جریان در حد یک میلی آمپر است با تکرار عملکرد برقگیر، لایه عایق بین دندانههای اکسید روی سوخته شود و باعث افزایش جریان نشتی گردد.
بعضی از مزایای برقگیرهای ZnO:
۱ - کارآیی بهتر نسبت به سایر برقگیرها
۲ - پراکندگی کم ولتاژ پسماند و همچنین دارای ولتاژ پسماند خیلی کم
۳ - دارای تاخیر زمانی خیلی کم
۴ - برگشت طبیعی به وضعیت اولیه یا مدار باز
۵ - دارای مشخصه ولت – جریان خطیتر از برقگیر SiC
۶ - دارای سطح حفاظتی خیلی خوب
۷ - دارای جریان نشتی پایین در شرایط کار نامی سیستم
مهمترین عیبهای برقگیرهای ZnO
یکی از مهم ترین معایب برقگیر های اکسید روی قیمت زیاد آنها نسبت به دیگر برقگیرها است و دیگر این که برقگیرهای ZnO در سیستمهای دارای نوسانات ولتاژ قابل ملاحظه، بیشتر از برقگیرهای SiC در معرض خطر و آسیب دیدگی قرار میگیرند.
یکی از مهم ترین معایب برقگیر های اکسید روی قیمت زیاد آنها نسبت به دیگر برقگیرها است و دیگر این که برقگیرهای ZnO در سیستمهای دارای نوسانات ولتاژ قابل ملاحظه، بیشتر از برقگیرهای SiC در معرض خطر و آسیب دیدگی قرار میگیرند.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.