اطلاعاتی درباره رله ها

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: در ادامه به معرفی برخی رله ها و جریان نامی آنها می پردازیم:

- رله Mini SPDT برای جریانهای 2A . این رله فقط 18mA برای تحریک نیاز دارد و در محدوده ولتاژ 7V تا 9V کار می کند. شماره قطعه شرکت Radio Shack برای این رله 275-005 است.

- رله Mini SPDT برای جریانهای 10A . این رله یک سیم پیچ با مشخصه 400 اهم 12 ولت 30 میلی آمپر می باشد. شماره این رله 275-248 است.

- رله Mini DPDT برای جریانهای 5A . برای بسته شدن کنتاکتهای این رله، جریان 60mA از یک منبع تغذیه 12V مورد نیاز می باشد. شماره این رله 275-249 می باش


کنترل بار دیجیتالی:

به طور معمول برای حفاظت الکتروموتورها از بی متال هایی که روی کنتاکتورها نصب می شوند استفاده می شود . ازجمله معایب بی متال ها این است که این عناصر مکانیکی هستند و همچنین با گذشت زمان حساسیت خود را از دست داده و به درستی عمل نمی کنند. علاوه بر آن برای هر تیپ کنتاکتور بی منال خاص آن وجود دارد. با توجه به آنکه بی متال ها بر اساس تغییرات دما کار می کنند تغییر دمای محیط می تواند روی عملکرد دقیق آن تاثیر داشته باشد . کنترل بار دیجیتالی AT-4100 برای نظارت بر جریان سه فاز موتور طراحی شده است . و می توان با تعیین محدوده رنج مجاز جریان در صورت خارج شدن جریان از محدوده تعریف شده ، مصرف کننده را از مدار خارج کرد .

کنترل بار دیجیتالی AT-4100 با قابلیتهای منحصر به فرد جهت محافظت از اضافه جریان در موتورها و مصرف کننده های الکتریکی تک فاز و سه فاز در بسیاری از مصارف از جمله الکترو موتورهای توان بالا از قبیل پمپهای آب قابل استفاده می باشد.


رله ضربه‌ای :

رله ضربه‌ای تشکیل شده است از یک بوبین با هسته آهنی که یک اهرم در بالای آن قرار دارد. وقتی ولتاژ به بوبین وصل می‌شود، اهرم به طرف هسته کشیده می‌شود. در انتهای اهرم یک زائده پلاستیکی وجود دارد. در مقابل این زائده یک چرخ دنده به اندازه 8/1 دور دوران می‌کند. در زیر این چرخ دنده کنتاکتی وجود دارد که با چرخش چرخ دنده قطع و وصل می‌شود. طریقه قطع و وصل به این ترتیب است که روی محور چرخ دنده یک مکعب وجود دارد که هنگام دوران ، در یک مرحله سطح صاف مکعب و در مرحله بعد راس مشترک بین دو سطح جانبی مکعب روی کنتاکت قرار می‌گیرد و به این ترتیب مدار را قطع و وصل می‌کند.

طرز اتصال یک رله ضربه‌ای بسیار ساده است. معمولا این رله‌ها با ولتاژ 220 ولت کار می‌کنند. غالبا در داخل رله یک طرف بوبین به یک طرف کنتاکت اتصال داده شده است که در این حالت تعداد ترمینالهای خروجی رله سه عدد است. برای اتصال رله ضربه‌ای به مدار از شستی استارت استفاده می‌کنند. مقدار جریان مجاز کنتاکتهای داخلی رله بوسیله کارخانه سازنده روی آن نوشته می‌شود. همچنین نقشه اختصاری اتصال رله نیز روی آن ترسیم می‌شود. اگر شما با علائم اختصاری نقشه آشنایی داشته باشید، به آسانی می‌توانید نقشه حقیقی رله را از روی نقشه اختصاری آن که بوسیله کارخانه داده شده است، ترسیم کنید.

رله‌های زمانی در انواع مختلف و با ساختمانهای گوناگونی ساخته می‌شوند. در گذشته برای این که تعدادی لامپ را از چند نقطه خاموش و روشن کنند، از کلید تبدیل به همراه کلید صلیبی استفاده می‌کردند (مثلا در راهروهای طویل و دارای خروجی‌های متعدد و یا در راه پله‌های ساختمانهای چندین طبقه)، اما امروزه کلید صلیبی کمتر شاخته می‌شود و در بازار موجود نیست و به جای آن در چنین مواردی از نوعی رله زمانی استفاده می‌شود که به آن رله راه پله می‌گویند.

در مدار روشنایی راه پله با رله زمانی ، با فشار به یک شستی که جای کلید بکار گرفته شده است، رله شروع به کار کرده و لامپهای راه پله روشن می‌شوند و پس از گذشت زمان معینی خاموش می‌گردند. بر روی رله‌های راه پله معمولا دکمه‌ای وجود دارد که سه حالت خاموش ، روشن دائم و روشن زمانی توسط آن انتخاب می‌شود. حالت خاموش برای روز است، حالت روشن دائم برای مواقعی از شب که رفت آمد زیاد است، استفاده می‌شود و حالت روشن زمانی برای اوقاتی از شب که رفت آمد کم است، در نظر گرفته شده است.

رله در حالت روشن ، زمان معینی که روی آن تنظیم شده است، لامپها را روشن نگه می‌دارد. معمولا زمان تنظیمی به گونه‌ای است که فرد پس از ورود به راه پله بتواند در روشنایی لامپها به در منزل برسد. رله‌های زمانی در دو نوع ساده و تاخیری هستند. معمولا هر رله دارای کنتاکتهایی است که در شرایط عادی (تحریک نشده) باز یا بسته‌اند. زمانی که رله عمل می‌کند، کنتاکتهای باز آن بسته و کنتاکتهای بسته آن باز می‌شود. به این ترتیب می‌توان با استفاده از این کنتاکتها مداری را قطع یا وصل کرد.

هنگامی که یک رله زمانی ساده را تحریک می‌کنیم، این رله پس از گذشت زمان تنظیم شده روی آن ، تغییر حالت داده و عمل قطع و وصل را انجام می‌دهد و تا زمانی که تحریک رله را قطع نکنیم، در این حالت باقی می‌ماند. با قطع تحریک ، رله به حالت اول برمی‌گردد. رله تاخیری به این صورت عمل می‌کند که وقتی آن را تحریک می‌کنیم، بلافاصله کنتاکتهای رله تغییر حالت داده و مدار را وصل می‌کنند. پس با گذشت زمان تنظیم شده ، مجددا رله به حالت اول خود برمی‌گردد. به این ترتیب معلوم می‌شود که رله‌های راه پله از نوع تاخیری هستند


عملکرد رله بوخهلتز:

در صورت بروز اتصال در داخل ترانس و متصاعد شدن گاز و همچنین حرکت سریع روغن , منجر به عملکرد رله بوخهلتز خواهد شد, که با توجه به شدت اتصال مدارات آلارم و تریپ به ترتیب بسته می شوند .

 

نکته: پیش از برق دارکردن باید حرارتهای سیم پیچ و روغن کنترل شود.

ترانس جریان در اثر عبور جریان خطاست. در اینجا دو نمونه عملکرد اشتباه سیستم حفاظت در اثر اشباع CT ذکر میشوند:

1- عملکرد اشتباه(تریپ ناخواسته):

در حفاظت دیفرانسیل در صورتیکه یکی از ترانسهای جریان دو طرف زون عملکرد در اثر عبور جریان خطای خارج از زون به اشباع برود، تعادل جریانهای ورودی به رله برهم میخورد و درنتیجه حفاظت دیفرانسیل که یک حفاظت واحد است در برابر خطای خارج از زون بصورت آنی عملکرد خواهد داشت و باعث از بین رفتن سلکتیویته و قطعیهای بی مورد خواهد شد.

2- عدم عملکرد به موقع (خطا در عملکرد) :

به منظور افزایش دقت عملکرد رله های دیفرانسیل ،بسیاری از رله هایی که در پیاده سازی این حفاظت بکار میروند قادر به تشخیص هارمونیکها از مولفه اصلی بوده و قادرند جریانهای هارمونیکی ناشی از مسایلی نظیر عدم تعادل بار ، جریان هجومی و... را از شکل موج خطا تشخیص دهند. هدف از فعال سازی چنین واحدهایی درون رله ها افزایش دقت رله و جلوگیری از عملکردهای اشتباه رله است.

 

اما در صورت توجه نداشتن به اشباع CT همین مساله میتواند باعث اشتباه در عملکرد رله شود. بعنوان مثال ، در صورتيكه CT در مواجهه با خطاي داخل زون عملکرد رله دیفرانسیل (خطای INTERNAL)به اشباع برود، در شكل موج جريان ثانويه CT مقادیر زیادی هارمونيك توليد میشود. همین عامل در رله هاي ديفرانسيلي كه Harmonic Restraint هستند ، میتواند سبب عدم عملکرد رله شود. بنابراین رله در برابرخطای داخل ناحیه عملکرد که میبایست بصورت آنی عمل کند، به اشتباه بلوکه میشود.