خطاهای مربوط به بارالکتریکی و فانکشن های حفاظتی آن
خطاهایی که در سیستم های قدرت رخ می دهد انواع گوناگونی دارند و با توجه به مکان رخداد آن (سمت بار یا مصرف کننده، مسیر انتقال و توزیع و یا در محل نیروگا ها) ماهیت و اثر گذاری هریک متفاوت خواهد بود. در ادامه انواع خطاهای مربوط به بار و حفاظت های به کار رفته برای آنها را ملاحظه خواهید نمود.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: در ادامه به خطاهای مربوط به بارالکتریکی و حفاظتهای مرتبط با آن اشاره می شود.
الف-Overloads:برای جلوگیری از اضافه بار معمولا" سه مدل حفاظت تعریف میشود که به ترتیب با فانکشنهای حفاظتی زیر مشخص میشوند:
- (IDMT Over current (۵۰ / ۵۱)
- (Thermal overloads (۴۹RMS):اندازه گیری غیر مستقیم دما از طریق CT است و دارای دو مدل With memory و Without memory میباشد.
- ۴۹T:اندازه گیری مستقیم دما از طریق سنسورهای حرارتی داخل موتور (استاتور) اندازه گیری میشود، این سنسورها به RTD موسوم میباشند.
ب- (Excessive starting time (۴۸):این فانکشن به عنوان نظارت بر زمان راه اندازی است، زمان راه اندازی بیشتر از یک زمانی طول بکشد سیم پیچ و رتور میسوزد. در موتورها دو زمان داریم یکی زمان استارتینگ و دیگری زمان استالینگ (قفل شدن و آستانه سوختن موتور است). زمان استالینگ دارای دو مد hot و cold است که تعداد استارتها در مد گرم باید دو و در مد سرد باید سه بار باشد، مدت زمان استارتینگ موتور ۶ ثانیه است. به محض استارت موتور ansi۴۸ باید فعال شود و شروع به شمارش کند و مدت زمان آن باید برابر t=t (starting) + ۲ - ۳ (sec.) باشد.
پ- (Locked rotor (۵۱LR):همان حفاظت ۴۸ است منتهی حفاظت ۴۸ دفقط در زمان راه اندازی است، اما ۵۱LR حفاظت موتور در زمان کار کرد است.
ت- (Successive start (۶۶): این فانکشن تعداد قطع و وصل مجاز در مد سرد و گرم است که تعداد استارتهای مجاز متوالی یا پشت سر هم است.
ث- (Loss of load (۳۷):این فانکشن به عنوان یک فانکشن آپشنال است و جزو فانکشنهای بیسیک نیست، در واقع بدون بار شدن موتور یا کاهش جریان موتور under current را نشان میدهد.
ج-Speed variation (۱۲، ۱۴): ۱۲ به عنوان over speed و ۱۴ به عنوان under speed است که کاهش سرعت میتواند بر اثر اضافه بار مکانیکی و یا قفل شدن رتور باشد و افزایش سرعت میتواند در اثر بی باری موتور باشد.
۲ -خطاهای مربوط به منبع تغذیه و فانکشنهای حفاظتی آنها عبارت است از:
الف- (Loss of supply (۳۲P)
ب- (Voltage sag (۲۷D)
پ- (Negative sequence/Unbalance (۴۶):مولفه منفی یا به عبارتی نامتعادلی جریانی است (I۱ +I۲ +I۳). زمانی که سیستم متقارن باشد چیزی به اسم مولفه منفی نداریم درواقع مولفه منفی منشاءآن نا متقارنی است و با عث گرم شدن موتور میشود در واقع مولفه منفی عکس مولفه مثبت است، درواقع مولفه منفی هر چه دامنه آن بیشتر شود حالت ترمزی موتور بیشتر میشود و باعث افزایش فرکانس و در نتیجه تلفات فوکو میشود که این تلفات در پوسته موتور خود را نشان میدهند و باعث داغ شدن پوسته موتور میشود و داغ شدن پوسته باعث سوختن سیم پیچها میشود که بدترین حالت آن قطع شدن یکی از فازها است. مثلا" در موتورهای مجهز به فیوز در صورت سوختن فیوزها در یک یا دو فاز و یا قطع یک یا دو فاز موتور به صورت یکفاز یا دو فاز تغذیه شده موتور در حالت نامتعادلی واقع میشود هرچند که رله اضافه بار شرایط فوق را مشخص میسازد، اما در موتورهای با اهمیت بیشتر رله مخصوص عدم تعادل با استفاده از جریانهای سه فازه به صورت مجزاء در نظر گرفته میشود که توسط سه عدد ترانس جریان هرکدام بر روی یک فاز به رله اتصال داده میشود.
ت- (Phase rotation direction (۴۷): جایی که موتور است باید باشد و واجب است، فانکشن ولتاژی است و به عنوان مولفه منفی ولتاژی فاز است؛ و مولفه منفی ولتاژ در تغذیه رله به کار میرود و هرگونه عدم تعادل ولتاژهای سه فازه مولفه معکوس ولتاژ را ظاهر ساخته و رله عمل میکند. رله از طریق ترانسفورماتور ولتاژ با اتصال ستاره یا مثلث باز در ثانویه تغذیه میشود. این فانکشن بالادست را میبیند واگر توالی فازها (L۱ ,L۲ ,L۳) در بالادست موتور به هم بخورد فرمان تریپ صادر میکند و اگر در سیم بندی موتور جای فازها را اشتباه ببندیم این رله نمیبیند معمولا"این رله را به عنوان رله کنترل فاز در ورودیها میبینیم.
ث- (Remanent undervoltage (۲۷R):برای آماده شدن مجدد موتور باید چک شود که موتور دارای ولتاژ پسماند به مقدار مجاز باشد.
۳ -خطاهای مربوط به داخل موتور وفانکشنهای حفاظتی آنها عبارت است از:
الف- (Short circuit (phase to phase):برای جلوگیری ازاتصال کوتاه فاز به فاز داخلی موتور معمولا" سه تیپ حفاظت مطرح است:
-Fuse
- (Definite time over current (۵۰ / ۵۱)
- (Differential protection (۸۷M)
ب-Stator frame fault:برای استاتور سه تیپ حفاظت مطرح است:
- (Earth fault (۵۱N/ ۵۱G):در جایی که ارت بصورت مستقیم یا توسط یک امپدانس است.
-Neutral voltage displacement (۵۹):در سیستم هایی که ارت آنها بصورت ایزوله است و ظرفیت الکتریکی پایینی دارند.
- (Directional earth fault (۶۷N):در سیستم هایی که ظرفیت الکتریکی بالای دارند و اگر فیدر موتوری ما خازنی باشد.
پ-Rotor frame fault
ت- (Overheating of bearing (۳۸)
- (IDMT Over current (۵۰ / ۵۱)
- (Thermal overloads (۴۹RMS):اندازه گیری غیر مستقیم دما از طریق CT است و دارای دو مدل With memory و Without memory میباشد.
- ۴۹T:اندازه گیری مستقیم دما از طریق سنسورهای حرارتی داخل موتور (استاتور) اندازه گیری میشود، این سنسورها به RTD موسوم میباشند.
ب- (Excessive starting time (۴۸):این فانکشن به عنوان نظارت بر زمان راه اندازی است، زمان راه اندازی بیشتر از یک زمانی طول بکشد سیم پیچ و رتور میسوزد. در موتورها دو زمان داریم یکی زمان استارتینگ و دیگری زمان استالینگ (قفل شدن و آستانه سوختن موتور است). زمان استالینگ دارای دو مد hot و cold است که تعداد استارتها در مد گرم باید دو و در مد سرد باید سه بار باشد، مدت زمان استارتینگ موتور ۶ ثانیه است. به محض استارت موتور ansi۴۸ باید فعال شود و شروع به شمارش کند و مدت زمان آن باید برابر t=t (starting) + ۲ - ۳ (sec.) باشد.
پ- (Locked rotor (۵۱LR):همان حفاظت ۴۸ است منتهی حفاظت ۴۸ دفقط در زمان راه اندازی است، اما ۵۱LR حفاظت موتور در زمان کار کرد است.
ت- (Successive start (۶۶): این فانکشن تعداد قطع و وصل مجاز در مد سرد و گرم است که تعداد استارتهای مجاز متوالی یا پشت سر هم است.
ث- (Loss of load (۳۷):این فانکشن به عنوان یک فانکشن آپشنال است و جزو فانکشنهای بیسیک نیست، در واقع بدون بار شدن موتور یا کاهش جریان موتور under current را نشان میدهد.
ج-Speed variation (۱۲، ۱۴): ۱۲ به عنوان over speed و ۱۴ به عنوان under speed است که کاهش سرعت میتواند بر اثر اضافه بار مکانیکی و یا قفل شدن رتور باشد و افزایش سرعت میتواند در اثر بی باری موتور باشد.
۲ -خطاهای مربوط به منبع تغذیه و فانکشنهای حفاظتی آنها عبارت است از:
الف- (Loss of supply (۳۲P)
ب- (Voltage sag (۲۷D)
پ- (Negative sequence/Unbalance (۴۶):مولفه منفی یا به عبارتی نامتعادلی جریانی است (I۱ +I۲ +I۳). زمانی که سیستم متقارن باشد چیزی به اسم مولفه منفی نداریم درواقع مولفه منفی منشاءآن نا متقارنی است و با عث گرم شدن موتور میشود در واقع مولفه منفی عکس مولفه مثبت است، درواقع مولفه منفی هر چه دامنه آن بیشتر شود حالت ترمزی موتور بیشتر میشود و باعث افزایش فرکانس و در نتیجه تلفات فوکو میشود که این تلفات در پوسته موتور خود را نشان میدهند و باعث داغ شدن پوسته موتور میشود و داغ شدن پوسته باعث سوختن سیم پیچها میشود که بدترین حالت آن قطع شدن یکی از فازها است. مثلا" در موتورهای مجهز به فیوز در صورت سوختن فیوزها در یک یا دو فاز و یا قطع یک یا دو فاز موتور به صورت یکفاز یا دو فاز تغذیه شده موتور در حالت نامتعادلی واقع میشود هرچند که رله اضافه بار شرایط فوق را مشخص میسازد، اما در موتورهای با اهمیت بیشتر رله مخصوص عدم تعادل با استفاده از جریانهای سه فازه به صورت مجزاء در نظر گرفته میشود که توسط سه عدد ترانس جریان هرکدام بر روی یک فاز به رله اتصال داده میشود.
ت- (Phase rotation direction (۴۷): جایی که موتور است باید باشد و واجب است، فانکشن ولتاژی است و به عنوان مولفه منفی ولتاژی فاز است؛ و مولفه منفی ولتاژ در تغذیه رله به کار میرود و هرگونه عدم تعادل ولتاژهای سه فازه مولفه معکوس ولتاژ را ظاهر ساخته و رله عمل میکند. رله از طریق ترانسفورماتور ولتاژ با اتصال ستاره یا مثلث باز در ثانویه تغذیه میشود. این فانکشن بالادست را میبیند واگر توالی فازها (L۱ ,L۲ ,L۳) در بالادست موتور به هم بخورد فرمان تریپ صادر میکند و اگر در سیم بندی موتور جای فازها را اشتباه ببندیم این رله نمیبیند معمولا"این رله را به عنوان رله کنترل فاز در ورودیها میبینیم.
ث- (Remanent undervoltage (۲۷R):برای آماده شدن مجدد موتور باید چک شود که موتور دارای ولتاژ پسماند به مقدار مجاز باشد.
۳ -خطاهای مربوط به داخل موتور وفانکشنهای حفاظتی آنها عبارت است از:
الف- (Short circuit (phase to phase):برای جلوگیری ازاتصال کوتاه فاز به فاز داخلی موتور معمولا" سه تیپ حفاظت مطرح است:
-Fuse
- (Definite time over current (۵۰ / ۵۱)
- (Differential protection (۸۷M)
ب-Stator frame fault:برای استاتور سه تیپ حفاظت مطرح است:
- (Earth fault (۵۱N/ ۵۱G):در جایی که ارت بصورت مستقیم یا توسط یک امپدانس است.
-Neutral voltage displacement (۵۹):در سیستم هایی که ارت آنها بصورت ایزوله است و ظرفیت الکتریکی پایینی دارند.
- (Directional earth fault (۶۷N):در سیستم هایی که ظرفیت الکتریکی بالای دارند و اگر فیدر موتوری ما خازنی باشد.
پ-Rotor frame fault
ت- (Overheating of bearing (۳۸)
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.