زمین کردن حفاظتی
در تمامی تأسیسات الکتریکی، بخصوص تأسیسات فشارقوی، زمین کردن یکی ازمهم‌ترین واساسی‌ترین اقدامی است که برای رفاه وسلامتی و اصولا ادامه زندگی اشخاصی که به نحوی بااین پست ها در تماس هستند ، انجام میگیرد.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: در تمامی تأسیسات الکتریکی، بخصوص تأسیسات فشارقوی، زمین کردن یکی ازمهم‌ترین واساسی‌ترین اقدامی است که برای رفاه وسلامتی و اصولا ادامه زندگی اشخاصی که به نحوی بااین پست ها در تماس هستند و حتی در خارج از پست در رفت وآمد می‌باشند، باید بادقت هرچه تمام ترو با توجه به قواعد و قوانینی که بدین منظورتحریر شده است انجام میگیرد.
درتأسیسات برقی دو نوع زمین کردن وجود دارد که ما یکی را «زمین کردن حفاظتی» ودیگری را «زمین کردن الکتریکی» می‌نامیم.
- زمین کردن حفاظتی:
زمین کردن حفاظتی عبارتست اززمین کردن کلیه قطعات فلزی تأسیسات الکتریکی که درارتباط مستقیم (فلزبافلز) بامدارالکتریکی قرارندارند. این زمین کردن بخصوص برای حفاظت اشخاص درمقابل اختلاف سطح تماسی زیادبه کاربرده می‌شود.
بدین منظور در پستهای فشارقوی بایدتمام قسمت‌های فلزی که درنزدیکی وهمسایگی بافشارقوی قرارگرفته اند ومکان تماس عمدی یاسهوی باآن‌ها موجود است، به تأسیسات زمینی که برای این منظوراحداث شده است (زمین حفاظتی) متصل و مرتبط گردند.
این قسمت هاعبارتند از: ستون هااوپایه‌های فلزی، درب ها و نرده‌های فلزی، قسمت‌های فلزی دسترس تمام دستگاه‌های اندازه گیری، ایزولاتورها، مقره‌های عبور، بخصوص قسمت‌های فلزی که برای کارکردن بادستگاه‌ها بایدباآن‌ها لمس کردودردست گرفت، مثل چرخ‌های فرمان انواع واقسام تنظیم کننده هاورگولاتور، دسته کلید‌ها وغیره. زیرا در این قسمت ها در اثر عبور جریان خیلی کم نیزعضلات دست به طوری منقبض می‌شود که بازکردن و رهایی پیداکردن ازآن غیرممکن ومحال به نظرمی رسدوعاقبتی وخیم واسفناک برای تماس گیرنده به پیش خواهدداشت.
بدین منظور و برای جلوگیری ازهرحادثه‌ای باید زمین حفاظتی به نحوی تأسیس گردد که قسمت ازمسیرجریان که توسط تماس اعضای بدن انسان اتصالی می‌شود (دست وپا ویا دو دست یادوپا) دارای تفاوت پتانسیل یا افت ولتاژ زیادنباشد. افت ولتاژ بستگی به شدت جریان ومقاومت مسیرجریان دارد. شدت جریان قابل محاسبه ودرضمن غیرقابل پیشگیری؛ لذا برای کوچک نگه داشتن افت ولتاژ بایدمقاومت مسیرجریان حتی المقدور کوچک نگه داشته شود. به طورمثال اگریک مقره عبور که در دیوار مرطوبی نصب شده است، بشکند و سیم فشارقوی با دیوار تماس پیدا کند و جریان اتصال زمین دراین حالت ۲۵ آمپر و مقاومت هر متر دیوار ۱۰ اهم باشد، مابین دو نقطه ازدیوار که انسان باآن تماس دارد (فاصله دست وپاتقریبا ۲ متر) اختلاف سطحی برابر با:
U = I. R = ۲۵*۲*۱۰ = ۵۰۰ volt
به وجودمی آید که مسلما برای انسان خطرناک است ولی اگرپایه فلزی مقره که به دیوار محکم شده به وسیله یک سیم نسبتا ضخیم به زمین وصل شود، درموقع اتصال بدنه یا اتصال زمین، قسمت عمده جریان اتصالی ازاین سیم عبورخواهدکرد و کلیه قسمت‌های دیوار هم پتانسیل سیم درآن نقطه قطع خواهدشد. لذاافت ولتاژ درامتداد دیوارناچیز شده وبرای انسان خطری ایجاد نخواهدکرد.
عامل مؤثرخطربرای انسان یاهرموجود زنده دیگرجریان می‌باشدکه البته وجوداختلاف سطح است که باعث عبوراین جریان می‌گردد. درفشارضعیف جریان‌های ۱ تا ۱ / ۰ آمپر که ازقلب می‌گذرد، خطرجانی دارد.
آزمایش ها و بررسی‌های مختلف نشان داده است که:
عامل مؤثرخطربرای انسان یاهرموجود زنده دیگرجریان می‌باشدکه البته وجوداختلاف سطح است که باعث عبوراین جریان می‌گردد. درفشارضعیف جریان‌های ۱ تا ۱ / ۰ آمپر که ازقلب می‌گذرد، خطرجانی دارد.
آزمایش ها و بررسی‌های مختلف نشان داده است که:
۱ - جریان هایی تا ۰۲ / ۰ آمپربرای انسان قابل تحمل است.
۲ - جریان‌های تاحدود ۰۵ / ۰ آمپرخطرناک وجریان‌های از ۱ / ۰ آمپربا بالا خطرجانی دارد.
عبورجریان ازقلب باعث می‌شودکه عمل منظم تپش قلب نامنظم شده ودررسیدن خون به مغز وقفه‌ای حاصل گردد، درنتیجه انسان پس از چند دقیقه به هلاکت می‌رسد.
برای نجات برق زده بلادرنگ از تنفس مصنوعی کمک گرفته شودکه بهترین نوع آن از راه دهان به دهان است.
شدت جریان مهلک ومقاومت بدن انسان هامتفاوت است. مقاومت بین اعضای مختلف بدن انسان به طورمتوسط برابر است با:
دست ودست: تقریبا ۴۰۰۰ اهم
دست وپا:تقریبا ۴۵۰۰ اهم
پا وپا: تقریبا ۶۵۰۰ اهم
هردودست ودوپا: تقریبا ۱۸۰۰ اهم
درضمن بدن مرطوب بوده ودست‌ها عرق کرده باعث کم شدن مقاومت وعبورجریان زیادتری می‌شود، لذا می‌توان گفت که حتی اختلاف سطح ۲۰ ولت نیز محصوص و اختلاف سطح ۶۰ ولت ممکن است خطرجانی داشته باشد.
البته اثر مرگبارجریان بستگی به فرکانس صنعتی ۵۰ هرذتس خطرناک‌ترین آن‌ها می‌باشد. درفرکانس‌های زیاد نمی‌تواند موجبات منقبض شدن اعضای بدن انسان رافراهم سازد. به طوری که عبورجریان به شدت چندین آمپر بافرکانس خیلی زیاد نیزممکن است برای انسان بی خطرباشد وبه همین جهت است که درپزشکی ازجریان بافرکانس زیاد برای درمخان استفاده می‌شود.
دربرق گرفتگی فشارقوی جریان هایی از ۱ تا ۱۰۰ آمپروبیشترممکن است ازبدن انسان عبورکندبدون این که مستقیما باعث ازکارافتادن قلب شود. ولی درعوض این جریان‌های شدید باعث خراب کردن وسوزاندن بافت‌های بدن به خصوص تجزیه آب بدن می‌شودوبه کلیه آسیب فراوان می‌رساند. درضمن عبور جریان زیادازبدن باعث سوزاندن محل ورود و زخم برداشتن عمیق درمحل خروج جریان می‌شود که ممکن است متعاقبا منجربه مرگ گردد.
درخاتمه بد نیست متذکرشویم که بعضی ازحیوانات بخصوص اسب هادرمقابل جریان‌های زمین حساس تر و مستعدتر از انسان‌ها می‌باشند که شاید این مستعد بودن به علت بزرگتر بودن فاصله قدم آن‌ها واختلاف سطح قدمی که آن‌ها از زمین برداشت می‌کنند، باشد.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.