55 اصطلاح پرکاربرد در سیستم ارت-بخش اول

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: سیستم ارت یکی از مهمترین و اصولی‌ترین راه حل‌ها برای کاهش و حذف خطرات ناشی از اتصالات و خطاهای برق می‌باشد که امروزه به صورت کاملا تخصصی دنبال می‌شود و در این زمینه شاهد حضور شرکت‌های در زمینه سیستم ارت می‌باشیم.

به همین دلیل تصمیم گرفتیم شما را با ۵۵ اصطاح مهم در سیستم ارتینگ آشنا نماییم تا در صورتی که روزی در این زمینه به فعالیت پرداختید واژه‌ها برای شما از لحاظ علمی غریب نباشند.

و، اما مجموعه تعاریف در سیستم ارت به شرح زیر می‌باشند؛
۱. زمین (ارت):
رسانندگی جرم زمین را درصورتی که پتانسیل الکتریکی در هر نقطه از زمین به صورت قراردادی برابر صفر در نظر گرفته شود، زمین (ارت) می‌نامند.
۲. سیستم اتصال به زمین (ارتینگ):
یک یا چند الکترود همراه با سیمهای ارت را که قابلیت اتصال به ترمینال اصلی داشته باشند، سیستم اتصال به زمین (ارتینگ) می‌نامند.
۳. الکترود ارت (زمین):
رسانـا یا گـروهی از رسـانـاهای متصـل به هم است که اتصـال الکتریکی به زمین را فراهـم می‌کنند.
۴. مقاومت الکترود ارت:
مقاومت بین ترمینال اصلی زمین و کره زمین است.
۵. امپدانس حلقه اتصال به زمین:
امپدانس حلقـه جـریان اتصالی زمین است که شروع و پایان آن نقطه اتصالی است و با z. s. نشـان داده می‌شود
– حلقه اتصالی زمین درسیستمهای مختلف به شرح ذیل است؛
الف. سیستمهای TN
نقطه شروع (محل اتصالی)، از بدنه دستگاه به ترتیب به سیم ارت، شینـه ارت، شینه نـول، نقطـه ترانس، سیم پیچ ترانس، سیم فاز اتصالی و نقطه اتصال به بدنه.
ب. سیستمهای TT و IT
نقطه شروع (محل اتصالی)، سیم اتصال به زمین، الکترود زمین، زمین، الکترود سیستم، شینه نول، نقطه صفر ترانس، سیم فاز اتصالی و نقطه اتصالی.
۶. اتصالی:
حالتی از مدار است که جریان در مسیری غیر عادی یا بـدون اینکه پیش بینی شـده باشد یـا در نظـر گرفته شود، جاری می‌شود. این جریان امکان دارد از نقص در عایق بندی یا از بستهـای به کار رفتـه بر روی عایق رسانا‌ها ناشی شود.
۷. جریان اتصال به زمین (جریان اتصال کوتاه):
اضافه جریانـی است کـه درنتیجـه بـروز اتصالی بـا امپدانسی قابـل چشـم پوشی بیـن هادیهایـی بـا پتانسیلهای مختلف در شرایط عادی کار برقرار شود.
۸. جریان نشتی زمین:
جریان جاری به زمین یا رساناهای دیگری را که مدار الکتریکی آن‌ها به زمین راه دارد، جریان نشتی زمین می‌نامند. درصورت استفاده از خازن در مدارها، امکان دارد جـریان مذکـور دارای مقـداری جـزء خازنی هم باشد.
۹. سیم اتصال به زمین (سیم ارت):
سیم حفاظتی را گویند که ترمینال اصلی ارت تأسیسات را به الکترود ارت یا سایر قسمتهای اتصال به زمین وصل می‌کند.
۱۰ - سیم خنثی (نول):
سیمی متصل به نقطه خنثی در سیستم (صفر زمین) کـه قادر است انـرژی الکتریکی را انتقـال دهـد.
۱۱. هادی حفاظتی (PE):
دربعضی از اقدامات حفاظتی برای تأمین ایمنی در برابر برق گرفتگی لازم است با استفاده از هادی حفاظتی قسمتهای زیر به همدیگر وصل شوند؛
– بدنه‌های هادی
– قسمتهای هادی بیگانه
– ترمینال اصلی زمین
– الکترود زمین
– نقطه صفر ترانس (نقطه خنثی)
۱۲. سیم غلافدار فلزی به منظور زمین کردن:
یک نوع سیستم سیم کشی است که در آن سرتاسر طول یک یا چند سیم عایق دار توسط نوار یا غلاف فلزی پوشانده شده و مانند هادی PEN عمل می‌کند.
۱۳. سیم مشترک ارت. نول (PEN):
سیمی را که به طور مشترک، هم کار سیم اتصال به زمین وهم کـار سیم نول را انجـام دهد، سیـم
PEN می‌نامند.
۱۴ - قسمتهای بی حفاظ (روباز) هادی:
قسمت بی حفاظ از تجهیزات را که قابل لمس بوده و حامل بـرق نیست، امـا امکان بـرقـدار شـدن درشرایط اتصالی رادارد، قسمت بی حفاظ هادی می‌نامند.
۱۵. ترمینال اصلی اتصال به زمین (ارتینگ):
ترمینال یا شینه‌ای را گویند که برای اتصال به سیمهای محافظ تهیه شده و سیمهـای هـم پتانسیل کننده و سیمهای اتصال به زمین (ارت)، یا هر وسیله‌ای که به عنوان اتصال به زمین (ارتینگ) به کار می‌رود، به آن وصل می‌شوند.

۱۶. قسمتهای برقدار:
سیم یا قسمتهایی از رسانا را که برای استفاده‌های معمولـی برقدار شده انـد، قسمتهای بـرقـدار می‌نامند.
سیم نول نیز شامل این قسمتهاست، اما طبـق قرارداد، سیم PEN (سیم مشترک ارت. نول) بـه عنوان قسمت برقدار محسوب نمی‌شود.
۱۷. پتانسیل زمین (ارت):
پتانسیل الکتریکی ایجاد شده نسبت به جرم موجود زمین یا نسبت به سطح زمیـن اطراف الکتـرود ارت را هنگامی که جریان الکتریکی از الکتـرود بـه زمیـن جـاری شـود، پتانسیـل زمین می‌نامنـد.
۱۸. گرادیان پتانسیل (دریک نقطه از زمین):
اختلاف پتانسیل اندازه گیری شده بر واحد طول یک نقطه را در جهتی که پتانسیل بیشترین مقـدار را داشته باشد، گرادیان پتانسیل می‌نامند.
۱۹. دستگاههای سیار (قابل حمل):
دستگاههای الکتریکی را می‌نامند که در حال حرکت کـار می‌کنند یا اینکه می‌توانند به آسـانی از محلی به محل دیگر حرکت داده شوند. درحالی که به پست توزیع برق متصل هستند.
۲۰. قسمتهایی که به طور همزمان باهم قابل دسترسی هستند:
سیم‌ها یا قسمتهای رسانا که به طور همزمان در موقعیتهای مخصوصی قابـل لمس هستنـد. ایـن قسمت‌ها شامل بدنه‌های برقدار، قسمتهـای بـدون حفاظ (روباز)، هادیهـای بیگانه، سیـم ارت و الکترودهای ارت هستند.
۲۱ - دستگاه پس ماند جریان (RCD):
دستگاه سوئیچینگ مکانیکی یـا مجموعـه‌ای از دستگاه‌ها کـه در شـرایط مشخصی سبب بازنگه داشتن اتصالات در مواقعی می‌شوند که پس ماند جریان به مقدار معینی رسیده باشد.
۲۲. هادی بیگانه:
قسمتی از رسانا‌ها را که احتمال ایجاد پتانسیل، به ویژ ه. پتانسیل ارت در آن‌ها وجود دارد و قسمتهای شکل یافته‌ای از تجهیزات الکتریکی نیستند، هادی بیگانه می‌نامند.
۲۳. وسایل قطع و وصل و کنترل (قبل یا بعد از تابلو):
تجهیزاتی است که برای وصل یک مدار الکتریکی با هدف ذیل پیش بینی می‌شود:
– حفاظت
– کنترل
– جدا کردن
– انجام عملیات قطع و وصل
۲۴. تابلو (مجموعه‌ای از تجهیزات قطع و وصل و کنترل):
ترکیبی است از فیوز ها، لوازم قطع و وصل ورله‌های کنترل که کلیه اتصالات الکتریکی و مکانیکی بین آن‌ها و نیز وسایل اندازه گیری مانند آمپرمتر یا ولتمتر را نیز شامل می‌شود.
در ادامه بخوانید کتابچه آموزش تابلو‌های برق
۲۵. حصار:
حفاظی است که از تماس مستقیم با ولتاژ‌های خطرناک جلوگیری می‌کند. مانند حصار ترانس پست برق فشار قوی.