کلید جداکننده یا ایزولاتور

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: کلید جدا کننده یک وسیله مکانیکی قطع و وصل است که در حالت قطع، فاصله جدایی لازم را بین کنتاکت ها به وجود می آورد.  کلید جدا کننده قادر است فقط هنگامی یک مدار را قطع یا وصل کند که جریان های قابل اغماض برقرار شده یا قطع شوند و یا تغییر قابل ملاحظه ای بین ولتاژ دو سر هر یک از قطب های کلید جداکننده ایجاد نشود.

 همچنین کلید جدا کننده می تواند جریان هایی را در شرایط عادی از مدار عبور دهد و برای زمانی مشخص جریان هایی را در شرایط غیر عادی مانند اتصال کوتاه تحمل کند.

طبق استاندارد برای یک خط، تابلو برق یا یک مصرف کننده باید از ترکیب تجهیزات به صورت زیر استفاده کنیم:

 

 

 

در ابتدایی‌ترین قسمت، باید از یک کلید جداکننده استفاده شود. این کلید غیر قابل قطع و وصل تحت بار نامی بوده و فقط جنبه ایمنی دارد.
بعد از کلید جداکننده باید از سیستم‌های حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده شود.
کلیدهای بهره برداری بعد از سیستم‌های حفاظتی قرار می‌گیرند. این کلید‌ها از گروه قطع و وصل بار بوده و می‌توانند تجهیزات را بدون هیچ موردی تحت بار نامی خاموش و روشن کنند.
در انتهایی‌ترین قسمت نیز بار یا مصرف کننده وجود دارد.


کلید ایزولاتور یا دیسکانکتور یا تعمیرات

دیسکانکتور یا ایزولاتور (Isolator, Disconnector, Maintenance Switch) به هیچ مکانیزمی برای خاموش کنندگی قوس مجهز نشده اند و نباید از آن به عنوان قطع و وصل کننده مدار یا ماشین در حال کار استفاده کرد. توجه داشته باشید که این کلید فقط می‌تواند در بی باری کامل و یا هنگام عبور جریان‌های بسیار ناچیز قطع و وصل شود؛ به همین علت قبل از قطع دیسکانکتور ابتدا باید بار را توسط کلیدهای دیگر کاهش داده و سپس از عدم عبور جریان مطمئن شویم.

علت استفاده از کلیدهای ایزولاتور در واقع قطع تمام هادی‌های فعال و جدا کردن تجهیزات از منبع تغذیه اصلی می‌باشد. این کار جهت تعمیرات، نوسازی و … انجام شده و بیشتر جنبه ایمنی دارد. دیسکانکتور‌ها به صورت نرمال یا ترکیب شده با فیوز، با مکانیزم دستی و موتور دار در دسترس هستند. جهت نصب می‌توان این کلید‌ها را در تابلو برق و یا در جعبه‌های استاندارد قرار داد.

ایزولاتور‌ها باید شرایط زیر را داشته باشند:

۱. محل قرارگیری کلید و دسته قطع و وصل آن در دسترس باشد.
۲. تمام هادی‌های فعال را از منبع اصلی قطع کند. در برخی مدل‌ها ترمینال هایی برای نول و ارت نیز وجود دارد. این پلاتین‌ها نسبت به پلاتین فاز‌ها زودتر بسته شده و دیرتر قطع می‌شوند.
۳. وضعیت پلاتین‌ها به صورت مستقیم قابل دیدن بوده و یا کلید دارای نمایشگر قطع و وصل مکانیکی باشند.
۴. در صورتی که به جای دیسکانکتور از کلید ایمنی استفاده شود، باید دسته قرمز و صفحه یا بدنه زرد رنگ داشته باشد.
۵. باید بتوانیم با استفاده از قفل‌های آویز و تجهیزات نشانه گذاری (LockOut, TagOut)، کلید را در وضعیت قطع، قفل کنیم.

دیسکانکتور یا ایزولاتور در موارد زیر استفاده می‌شود:

۱. در ورودی اصلی برق و انشعاب‌های هر بخش
۲. در نزدیکی بار‌ها مانند سیستم‌های تهویه، فن ها، ماشین‌های شتسشو، رستوران‌ها و …
۴. در محل هایی که ممکن است مدار از قسمت‌های مختلف برق دار شود.
۵. در محل هایی که ممکن است چند نفر به صورت هم زمان روی مدار یا تجهیزات کار کنند.
۶. در محل هایی که استارت بدون هماهنگی ماشین آلات ممکن است صدمات جدی داشته باشد.
۷. در محل هایی که تجهیزات به صورت خودکار و یا کنترل از راه دور کار می‌کنند.
۸. محل هایی که اپراتور یا تعمیرکار نمی‌تواند ورودی اصلی برق را ببیند.