خسارت های صاعقه و حفاظت از آن

سرویس آموزش آزمون برق نیوز: حفاظت یک ساختمان بطور کامل شامل موارد زیر است:

1- حفاظت جلد خارجی ساختمان از ضربه های مستقیم صاعقه
2- حفاظت داخلی و تجهیزات نصب شده داخل ساختمان در مقابل آثار ثانویه صاعقه

حفاظت جلد خارجی ساختمان
منظوراز حفاظت خارجی، حفظ بدنه واستراکچر ساختمان از آتش سوزی وانهدام در اثر اصابت صاعقه است. کلیه تجهیزات(مانند برقگیر) که جهت جذب وهدایت صاعقه از پشت بام تا سیستم زمین نصب می شوند، طبق استانداردIEC -61024 شناسایی می گردند.


حفاظت تجهیزات نصب شده در داخل ساختمان
توسعه کاربرد سیستم های الکترونیکی در جهان، موجب افزایش شدید آمار صدمات وارده به این دستگاه ها در اثرصاعقه و اضافه ولتاژهای ناشی از آن شده است. لازم به ذکر است که تنها بخشی از اضافه ولتاژها دراثر صاعقه بوده و بخش عمده آنها ناشی از عملیات سوئیچینگ و حوادث تغذیه می باشند. برای این بخش از حفاظت، کاهش اثر میدان های الکترومغناطیسی ناشی از صاعقه مد نظر قرار می گیرد.
پس از برخورد صاعقه به زمین یا ساختمان، وسایل الکترونیکی داخل ساختمان هایی که تا شعاع 15کیلومتری از محل برخوردودر محدوده میدان الکترومغناطیسی ایجاد شده قرار دارند، در معرض خطر خواهند بود. حفاظت موثر این تجهیزات در مقابل ولتاژهای القایی حاصله، وقتی امکان پذیر است که کلیه سیستم های حفاظت داخلی همراه با حفاظت خارجی ساختمان تواماٌ نصب شده باشند. حفاظت داخلی ازصاعقه عبارتست از تهیه وسایلی که به کمک آنها بتوان اثرات اضافه ولتاژهای القایی حاصل از جریان های صاعقه را برروی تجهیزات داخل ساختمان خنثی کرد. واز تئوری منطقه بندی (Zone Concept) جهت حفاظت داخلی ساختمان استفاده می شود. ضمناٌ برای کسب اطلاعات دقیق تربه استاندارد IEC-61643 که در این زمینه تدوین شده است مراجعه گردد.

خسارت و زیان های صاعقه

استاندارد IEC 62305 چهار منبع اصلی آسیب را شناسایی می کند:

منبع آسیب S1 : برخورد صاعقه با استراکچر

منبع آسیب S2 : برخورد صاعقه با نزدیکی استراکچر

منبع آسیب S3 : برخورد صاعقه با تجهیزات خدماتی

منبع آسیب S4 : برخورد صاعقه با نزدیکی تجهیزات



برخورد صاعقه با هریک از منابع خسارت ممکن است منجر به 1 یا چند مورد از آسیب های زیر گردد:

نوع آسیبD1 : آسیب به موجودات زنده ناشی از ولتاژ گام و ولتاژ تماس

نوع آسیبD2 : آسیب های فیزیکی (آتش، انفجار، مکانیکی، تخریب، انتشار شیمیایی) به علت اثرات جریان صاعقه از جمله جرقه زنی یا آرک

نوع آسیبD3 : تخریب سیستم های داخلی به علت امواج الکترومغناطیسی صاعقه(LEMP)



-انواع تلفات زیر ممکن است آسیب ناشی از صاعقه باشد:

تلفات L1 : از دست دادن زندگی انسان

تلفات L2 : از دست دادن تجهیزات عمومی

تلفات L3 : از دست دادن میراث فرهنگی

تلفات L4 : از دست دادن ارزش اقتصادی

* تنها برای ساختمان های با ریسک انفجار و برای بیمارستان ها یا دیگر استراکچرهایی که ایجاد اشکال در سیستم های داخلی فورا برای انسان خطر جانی به همراه خواهند داشت.

** تنها برای جایی که ممکن است به حیوانات آسیب وارد شود.





سطوح حفاظت در برابر صاعقه (Lightning Protection Level (LPL

4 سطح حفاظت در برابر صاعقه بر اساس پارامترهای بدست آمده تعیین شده است. هر سطح دارای یک مجموعه ثابت از حداکثر و حداقل پارامترهای جریان صاعقه است.

این پارامترها در جدول زیر نشان داده شده اند:

 

پیشگیری

هنگام رعد و برق، برای حفاظت در برابر برق گرفتگی و صاعقه زدگی به مکان های سرپوشیده پناه ببرید و از ایستادن در مکان های باز، کنار درختان یا باجه تلفن و ماندن داخل آب (دریا، استخر و …) خودداری کنید.

 

منبع: ایکهربا