دستگاه ارت موقت Temporary Grounding System

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز: دستگاه ارت موقت وسیله‌ای است که از آن به منظور جلوگیری از برق‌گرفتگی برق‌کاران در حین کار استفاده می‌شود. از این وسیله برای زمین کردن شبکه‌های سرد یا بی‌برق استفاده می‌شود. در ادامه با انواع این دستگاه، اجزاء و طرز کار آن آشنا خواهید شد.

دستگاه ارت موقت

دستگاه ارت موقت وسیله‌ای حفاظتی است که اصطلاحا برای قفل کردن یا بستن خطوط بکار می‌رود. وسیله‌ای برای زمین كردن (ارت) شبكه سرد یا بی‌برق (Cold Line) در ولتاژهای مختلف با هم‌پتانسیل سازی شبكه با زمین می‌باشد. از این وسیله به منظور جلوگیری از برق‌گرفتگی برق‌كاران استفاده می‌شود.

شکل 1

یکی از اصول ایمنی حین کار روی شبکه‌های هوایی برق استفاده از سیستم ارت موقت (Temporary Grounding) است. توسط سیستم ارت موقت هر سه فاز به هم و سپس به زمین وصل می‌شوند. در صورتی که شبکه‌ای که سیم‌بان‌ها روی آن کار می‌کنند اشتباها برق‌دار شود، سهم قابل توجهی از برق توسط سیستم حفاظتی به زمین منتقل می‌شود و ایمنی پرسنل افزایش می‌یابد. طبق قانون باید در دو سمت محل کار اکیپ از دستگاه ارت موقت استفاده شود.

هدف از این کار این است که در مواقع برق‌دار شدن ناگهانی شبکه که ممکن است در اثر عوامل مختلف پیش آید افرادی که روی شبکه کار می‌کنند از خطر برق گرفتگی در امان باشند.
:انواع دستگاه اتصال زمین

*دستگاه اتصال زمین مخصوص پست‌های زمینی فشار متوسط و فشار قوی

*دستگاه اتصال زمین مخصوص شبكه هوایی (overhead) فشار متوسط و فشار قوی

شکل 2

*دستگاه اتصال زمین مخصوص شبكه فشار ضعیف

شکل 3

اجزای دستگاه اتصال زمین:

میله ارت (rod)

چكش

سیم ارت (بصورت افشان و مسی)

شلنگ (به منظور عدم آسیب‌رسانی به سیم ارت، آن را داخل شلنگ قرار می‌دهند)

گیره یا لقمه (سیم ارت را به شبكه وصل می‌كند)

جعبه فلزی (به منظور عدم آسیب‌رسانی دستگاه ارت در حمل و نقل در این جعبه قرار می‌گیرد)

چوب پرچ

خورشیدی (پنج پر)

عواملی که ممکن است خط در حال تعمیر را بطور ناگهانی برق‌دار کند:

*رعد و برق که در صورت بروز، چندین میلیون ولت برق را وارد شبکه در حال تعمیر می‌کند.

*مانورهای اشتباهی توسط گروه‌های عملیات و اتفاقات

*القای برق از شبکه های روگذر

*پاره شدن اتفاقی سیم‌های عبوری از بالای شبکه تحت تعمیر

*روشن کردن موتور ژنراتور توسط مشترکین، کارخانه‌جات یا بیمارستان‌ها و وجود بانک خازنی و غیره که ممکن است بطور اشتباه کلید برگشت برق شبکه را قطع نکنند.

*در صورتی که شبکه تحت تعمیر از دو نقطه‌ی ورودی و خروجی شبکه به‌وسیله‌ی دستگاه اتصال زمین موقت ارت شود کلیه عوامل بالا در صورت بروز، خنثی خواهد شد و خطر برق‌گرفتگی افراد مشغول به کار را تهدید نمی‌کند.

برای کلیه اکیپ‌ها اعم از فشار ضعیف، متوسط و قوی، زمین کردن کاربردی اجباری دارد و استفاده از آن امری اجتناب ناپذیر و ضروری است.

رعایت موارد زیر در استفاده از دستگاه اتصال زمین موقت الزامی است:

*باید دقت شود که دستگاه اتصال زمین موقت حتما بعد از آزمایش خط مورد نظر و پرتاب سیم تفنگ مورد استفاده قرار گیرد

*قبل از بستن گیره‌ها به فاز، انتهای سیم‌های رابط به زمین متصل شود

*محل نصب دستگاه در جلو دید مجری باشد و خط از دو طرف زمین انجام شود

*تا پایان کار دستگاه در محل کار نصب شده باقی بماند

*مراقبت و نگهداری از دستگاه و همچنین نظارت بر جمع‌آوری و تمیز کاری آن به‌عهده سر اکیپ می‌باشد.

دستورالعمل استفاده از دستگاه ارت موقت:

گروه‌های اجرایی یا تعمیراتی موظفند پس از آزمایش خطوط و کسب اطمینان از بی‌برق بودن (de-energized) مدار آن را به این شرح ارت موقت کنند:

*میله ارت یک فاصله قبل از محل کار و در مرطوب‌ترین نقطه ممکن از زمین مجاور پایه بکوبید و سپس کلمپ اتصال زمین به آن متصل شود.

*کارگر پس از بالا رفتن از پایه و استقرار در زیر شبکه به کمک طناب دستگاه را به بالا می‌کشد و پس از بازرسی گیره‌ها و تعیین فاصله، توسط پرچ عایق ، گیره قرمز رنگ را به خط وسطی و سپس فازهای دیگر متصل می‌کند.

*برای جمع‌آوری دستگاه ابتدا گیره‌های کناری توسط پرچ عایق از خط جدا و سپس با کنترل وزن کابل، گیره وسطی از خط آزاد و در پایان کلمپ از میله زمین جدا می‌شود.

منبع: ایکهربا