نیاز بخش خصوصی به حمایت‌های دولتی در تولید انرژی‌های نو

به گزارش "برق نيوز" اکنون ‌این سوال مطرح است برای رسیدن به تامین ۳ درصد برق مصرفی کشور از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی تا چه اندازه موفق بوده‌ایم؟ ورود بخش خصوصی به تولید انرژی تا چه اندازه می‌تواند در تحقق ‌این هدف موثر باشد؟ عملکرد شرکت‌های خصوصی در احداث نیروگاه‌های خورشیدی و بادی چگونه است؟

آغاز بی نیازی به شبکه سراسری برق

مدیر فنی یک شرکت تولید پنل‌های خورشیدی می‌گوید: با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها نصب پنل‌های خورشیدی برای تولید برق و انرژی گرمایشی کاملاً توجیه اقتصادی دارد و حتی می‌توان برق مازاد را به شبکه سراسری برق شهری فروخت.

وی همچنین می‌افزاید: با توجه به میزان تابش‌های خورشیدی در سال (۳۰۰ روز آفتابی) نصب پنل‌های خورشیدی در سراسر کشور امکان پذیر است و هزینه نصب پکیج تولید انرژی الکتریکی از نور خورشید در درازمدت برگشت داده خواهد شد.

وی از حمایت‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره راه اندازی و نصب پنل‌های خورشیدی در مناطق صنعتی و شهرک‌های صنعتی نیز خبر می‌دهد و می‌افزاید: تسهیلاتی هم به صورت اعتبار ارزی و ریالی به متقاضیان پرداخت می‌شود تا واحدهای صنعتی در تولید برق (انرژی الکتریسیته) خودکفا و از فشار شبکه سراسری کاسته شود.

وی حمایت‌های لجستیکی دولت را به بخش خصوصی مهم می‌داند و می‌گوید:‌ این صنعت در ابتدای راه است و بخشی از تجهیزات آن باید از خارج از کشور وارد شود لذا دولت باید به کمک بخش خصوصی بیاید و از یک سو موانع اداری و لجستیکی را برطرف کند و از سوی دیگر با خرید برق از تولیدکننده (نیروگاه‌های خورشیدی بخش خصوصی) به توسعه ‌این صنعت که به سرعت در حال گسترش است، کمک کند. در واقع بخش خصوصی هم تخصص و هم انگیزه‌های لازم را برای تولید انرژی‌های نو در کشور دارد اما ادامه کار نیاز به حمایت‌های لجستیکی دولت دارد.

مجری طرح اجرای پنل‌های خورشیدی شبکه نور رسانی اتوبان مشهد- باغچه می‌گوید: با نصب پنل‌های تولید برق در خارج از شبکه سراسری از فشار شبکه‌ها کاسته خواهد شد و ضمن ‌این که در هزینه‌های انتقال برق صرفه جویی شده است برای مصرف کننده هم کاملاً توجیه دارد که برق مورد نیاز را از‌ این پنل‌ها تهیه کند.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی هم به خبر آنلاین گفته است: از‌ این پس دیگر کسی به وزارت نیرو و دولت نیازی ندارد و کافی است با پرداخت هزینه و نصب یک پنل خورشیدی روی پشت بام به طور مستقل برق تولید کند ضمن آن که ‌این امکان هم فراهم است تا دارنده پنل با فروش مازاد برق خود به دولت کسب درآمد داشته باشد.

وی افزود:‌ این طرح باید با حمایت و همکاری برخی از دستگاه‌ها مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت پی‌گیری شود تا مشترکان بتوانند با استفاده از تسهیلات، چنین پنل‌هایی را در پشت بام خود نصب کنند.

انرژی بادی

توان بادی یا Wind Power تبدیل انرژی باد به نوع دیگری از انرژی مانند انرژی الکتریکی (برق) و انرژی مکانیکی (آسیاب‌های بادی یا پمپ‌های بادی) است.

در ۵ سال گذشته رشد متوسط سالیانه در تولید توان بادی در دنیا 27.6 درصد بوده و انتظار است سهم باد در تولید انرژی الکتریکی دنیا تا سال ۲۰۱۸ به ۸ درصد برسد.

از جمله دلایل تمامی ‌کشورها برای افزایش تولید برق بادی، مزایای بسیار زیاد این روش تولید انرژی الکتریکی است چرا که انرژی بادی فراوان، تجدیدپذیر و پاک است و در همه جای دنیا وجود دارد و همچنین در مقایسه با انرژی سوخت‌های فسیلی میزان کم‌تری گاز گلخانه‌ای منتشر می‌شود.

به گزارش "برق نيوز" مدیر عامل تنها شرکت نصب و تجهیز نیروگاه‌های بادی ‌ایران توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و تولید برق را منوط به اصلاح قیمت خرید برق می‌داند و می‌گوید: سرمایه گذاری بخش خصوصی و توسعه انرژی‌های نو در کشور نیازمند اصلاح قیمت برق است.

وی در ادامه می‌افزاید: برنامه ریزان و سیاست گذاران کشور از ۱۵ سال قبل با جدیت وارد ‌این عرصه شده‌اند و به عبارتی، با وجود ‌این که ‌این انرژی مورد نیاز است اما هنوز اراده‌ای قوی برای تحقق ‌این خواسته مشاهده نمی‌شود.

این کارشناس برق با اشاره به برنامه ریزی دولت یازدهم برای تولید ۵۰۰ مگاوات نیروگاه بادی در سال ۱۳۹۲ می‌گوید: با سابقه ۱۳ ساله در ‌این صنعت هم اکنون بیش از ۹۵ مگاوات ظرفیت نصب شده انرژی برق بادی در کشور وجود دارد.

نگرش ویژه جهان به انرژی‌های پاک

امروزه افزایش مصرف انرژی در جوامع مدرن صنعتی علاوه بر خطر اتمام سریع منابع فسیلی، جهان را با تغییرات برگشت ناپذیر و تهدیدآمیز زیست محیطی مواجه کرده است به همین دلیل برنامه‌ها و سیاست‌های بین المللی برای توسعه پایدار جهانی، توجه ویژه‌ای به منابع تجدیدپذیر انرژی دارد.

به عنوان مثال اتحادیه اروپا هدف گذاری تولید ۱۲ درصد انرژی الکتریکی مورد نیاز را از طریق انرژی‌های نو در برنامه‌های تولید انرژی خود تعریف کرده است. در کشور ما نیز «سازمان انرژی‌های نو ‌ایران» متعاقب سیاست گذاری‌های معاونت امور انرژی وزارت نیرو از سال ۱۳۷۴ عهده دار پرداختن به ‌این مهم به منظور دست یابی به اطلاعات و فناوری‌های روز دنیا برای استفاده از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، ظرفیت سنجی و اجرای طرح‌های متعدد خورشیدی، باد و زمین گرمایی و همچنین هیدروژن و زیست‌توده را در دستورکار خود قرار داده است.

زیرساخت‌ها

اکنون ‌این سوال مطرح است که حوزه‌های کاربردی انرژی‌های نو چیست؟ و از توان طبیعی‌ایران تا چه حد می‌توان بهره برداری کرد؟

مهندس نصیری کارشناس مسئول و مدیر دفتر زیست‌توده سازمان انرژی‌های نو ‌ایران در‌این باره به خراسان می‌گوید: در‌ ایران می‌توان از انرژی باد، انرژی نور خورشید و انرژی گرمایشی زمین به گونه‌ای بهره برداری کرد که بخش عمده‌ای از نیاز انرژی کشور را تامین کند.

وی می‌افزاید: به عنوان مثال استان خراسان رضوی به دلیل برخورداری از عرصه‌های وسیع تابش نور خورشید و عرصه‌های بادخیز می‌تواند به عنوان مرکز آزمایشی بهره برداری از انرژی‌های نو در کشور مطرح شود. همچنین روند رو به رشد نصب توربین‌های بادی در سراسر کشور نیز نشان می‌دهد که‌ ایران ظرفیت ممتازی برای بهره برداری از نیروگاه‌های بادی دارد.

میرهادی مدیر دفتر برق و انرژی روستایی با بیان‌این مطلب که‌ایران در منطقه پرتابش خورشید قرار دارد، نیز به خبرنگار خراسان می‌گوید: عرصه جغرافیایی‌ایران توان بالقوه فراوانی برای استفاده از ««فتوولتائیک» دارد به همین دلیل در ۱۰ سال اخیر درخواست برای نصب نیروگاه‌های خورشیدی ۱۱ برابر شده است.

این کارشناس می‌افزاید: ویژگی‌های انرژی‌های نو بدون صدا،‌ ایمنی بالا، نگهداری آسان، طراحی و اجرای سریع و حمایت‌های دولتی است به طوری که دولت رسماً اعلام کرده است که برق تولید شده از سازه‌های نوین تولید انرژی را گران تر از سازه‌های سنتی (نیروگاه‌های حرارتی و برق آبی) خریداری می‌کند.

میرهادی می‌افزاید: دولت با درک اهمیت تولید انرژی از منابع تجدیدشونده طبیعی سرمایه گذاری‌ها را به سوی توسعه‌ این نیروگاه‌ها سوق داده است زیرا توجیه اقتصادی بسیار بالایی در مقایسه با سایر منابع تولید انرژی دارد.

لزوم پیوستن به تفاهم نامه‌های بین المللی

«طبق برنامه ریزی‌های برنامه پنجم توسعه کشور قرار است تا ۳ درصد از برق کشور از طریق توسعه و بهره برداری از انرژی‌های نو تامین شود»»

این خبری است که افسانه جیلانی کارشناس انرژی‌های نو به باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرد و افزود: برای بهره برداری مطلوب از انرژی‌های نو باید در هر جای کشور متناسب با توان آن بخش در زمینه انرژی بادی، خورشید و زمین گرمایی سرمایه گذاری شود.

وی تصریح کرد: سرمایه گذاری در زمینه تولید صفحات فتو ولتائیک در کشور می‌تواند تحول مهمی ‌در زمینه بهره برداری از انرژی خورشیدی فراهم آورد.

در مقابل محمدرضا ورسایی مدرس برق و کنترل دانشگاه آزاد اصفهان نظر انتقادی به برنامه‌های توسعه انرژی‌های نو دارد و می‌گوید: باید واقع بین باشیم و ‌این را بپذیریم که با شعار و سمینار و گردهمایی و مقاله نمی‌توان به توسعه و تولید انرژی از منابع تجدیدشونده امیدوار بود.

ورسایی توضیح می‌دهد: به دلیل نوپا بودن صنایع فنی و تولید تاسیسات فنی انرژی‌های نو، تولید‌ این گونه انرژی یک صنعت وابسته به خارج است بنابراین هزینه تولید برق در‌ این صنایع گران تمام می‌شود علاوه بر‌این نگاه به احداث نیروگاه‌های بادی، مخازن تولید بیوگاز و نیروگاه‌های گرانشی و زمین گرمایی حتی در نظر کارشناسان به عنوان یک طرح تحقیقاتی است و برای ورود به مرحله اجرایی باید قدم‌های اجرایی بلندتری برداشته شود.

این کارشناس تصریح می‌کند: هم اکنون در جهان انجمن بین المللی انرژی خورشیدی وجود دارد، علاوه بر آن انجمن بین المللی زمین گرمایی نیز در حال فعالیت است، انجمن جهانی انرژی باد موسوم به WWEA نیز در جهان فعال است و جامعه علمی ‌ایران باید با پذیرش عضویت ‌این انجمن‌ها به سرعت دانش خود را به روز کند تا در عرصه تولید برق از انرژی‌های نو حرفی برای گفتن داشته باشیم و همانند برخی از کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای همسایه نظیر ترکیه بتوانیم انرژی برق حاصل از انرژی‌های نو را وارد شبکه سراسری کنیم.

ورسایی تاکید کرد: گام‌های بزرگی برای شناسایی عرصه‌های جدید انرژی‌های نو نظیر سطوح شیب دار طبیعی و انرژی گرمایی درون زمین و حتی استفاده از «حرارت فوق جوی» برداشته شده و به اعتقاد من ‌ایران در اولین گام‌های ورود به‌این عرصه‌هاست زیرا بسیاری از عرصه‌های نوین در ‌ایران هنوز شناخته شده نیست و فقط انرژی خورشیدی و انرژی باد مورد توجه قرار گرفته است بنابراین افق گسترده‌ای برای کار و فعالیت در ‌این زمینه‌ها پیش روی کارشناسان وجود دارد و کارشناسان باید با جدیت بیشتری وارد ‌این عرصه‌ها شوند.

در مقابل مدیر یک شرکت تولیدکننده تجهیزات نیروگاه خورشیدی گران تمام شدن تولید انرژی خورشیدی را عاملی محدودکننده دانست و به خراسان گفت: به ازای هر کیلو وات برق تولیدی تجهیزاتی به ارزش ۱۵۸۰۰ دلار نیاز است و کاملاً معلوم است که سرمایه گذاری ‌این چنینی باید از سوی دولت حمایت شود تا بخش خصوصی وارد فاز تولید ولتا الکتریک شود و مهم تر از آن، شرکت‌های خصوصی باید برای محصول تولیدی خود بازار مصرف (مشترک انشعاب برق) داشته باشند که ‌این مورد را نیز دولت باید کارسازی کند.

وی افزود: به دلیل‌این که قیمت انرژی در ‌ایران انحصاری است و رقابتی میان بخش خصوصی وجود ندارد لذا تولیدکنندگان (برق) اغلب ناچارند محصول خود را به زیر قیمت تمام شده به مشترکان عرضه کنند که ‌این موضوع توجیه اقتصادی برای تولیدکننده ندارد.

این کارشناس انرژی افزود: فاصله زیاد قیمت تمام شده و قیمت عرضه (فروش) موجب شده تولید فتوالکتریک تنها با حمایت‌های دولتی توجیه داشته باشد در نتیجه پیشنهاد می‌کنم برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و تشویق سرمایه گذاران در ‌این حوزه، دولت قیمت برق تولیدی (نیروگاه‌های خصوصی خورشیدی) را با حاشیه سود مطمئن اعلام کند (بر اساس قانون سال ۱۳۸۷) و تضمین خرید آن را نیز به تولیدکننده بدهد تا نیروگاه‌های بیش‌تری در کشور احداث شود و پس از زیاد شدن نیروگاه‌ها قیمت تمام شده محصول (برق) خود به خود متعادل خواهد شد.

به هر حال وجود عرصه‌های متعدد بادخیز و ۳۰۰ روز آفتابی در سال و تشکیل سازمان انرژی‌های نو در‌ ایران و ورود بخش خصوصی به تولید انرژی الکتریکی از منابع تجدیدشونده، زمینه مناسبی برای بهره برداری از انرژی‌های تجدیدشونده در کشور فراهم کرده است و بهره برداری صحیح و اصولی از‌ این منابع انرژی و جبران غفلت چندین ساله، نیاز به برنامه ریزی و اجرای قانون «خرید برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر» دارد.