مانیتورینگ ترانسفورماتور (درجه حرارت)-بخش دوم

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز:  به طور کلی اندازه گیری دما در ترانس را می‌توان در دو بحث زیر خلاصه کرد:
-اندازه گیری دما در آزمایشگاه
-اندازه گیری دما درحین بهره برداری

اندازه گیری دما در آزمایشگاه
هدف از اندازه گیری دما در آزمایشگاه کاملاً متفاوت از هدف اندازه گیری دما درحین بهره برداری است. در آزمایشگاه همراه با دو آزمایش از آزمایش‌های مهم ترانس اندازه‌گیری درجه حرارت صورت می‌گیرد. این آزمایشات عبارتند از:

۱- اندازه گیری مقاومت سیم پیچ ها:
مقاومت سیم پیچ‌ها بعد از ساخت نهائی اندازه‌گیری می‌شوند تا از قابل قبول بودن آن و همخوانی با مقادیر محاسبه شده در مراحل طراحی اطمینان حاصل گردد. بالا بودن این مقادیر علاوه بر افزایش تلفات در ترانس باعث نامطلوب شدن تنظیم ولتاژ می‌گردد.
با توجه به وابستگی مقاومت اندازه گیری شده به درجه حرارت، اندازه گیری دما توام با این آزمایش الزامی است. مقاومت مس و دیگر هادی‌ها با درجه حرارت تغییر می‌کند. مقاومت مس با ازاء هر درجه سانتی گراد ۰.۳۹ درصد تغییر می‌کند یعنی اگر مقاومت سیم پیچ یکبار در ۲۲ درجه سانتیگراد برابر ۵۷۴/۰ اهم بود، بار دیگر در ۳۴ درجه سانتی گراد اندازه گیری شد، برای مقایسه باید مقاومت اندازه گیری شده در ۲۲ درجه را در (۱۲×۰۰۳۹/۰+۱) ضرب کرد تا با مقاومت اندازه گیری شده در ۳۴ درجه سانتی گراد قابل مقایسه باشد. اگر قصد این باشد که از مقدار مقاومت به خطای احتمالی پی ببریم باید اندازه گیری دقیق باشد.

۲- آزمایش جهش درجه حرارت:
در مرحله طراحی و محاسبه هر ترانسفورماتور باید یک جهش حرارتی مشخص برای سیم پیچ و روغن ترانس در نظر گرفته شود. این جهش حرارتی مطابق باکلاس عایق وشرایط محیطی کار ترانسفورماتور می‌باشد ترانس ساخته شده باید دارای جهش حرارتی در نظر گرفته شده بوده و لذا آزمایش آن جهت اطمینان از این موضوع ضروری است. به این دلیل طبق استاندارد IEC۶۰۳۵۴ و IEC۶۰۰۷۵ آزمایش جهش حرارتی روغن و سیم پیچ ترانسفورماتور انجام می‌شود.
در آزمایش جهش دما، جهش حرارتی روغن و سیم پیچ در بار نامی اندازه گیری می‌شود. روش‌های مختلفی برای انجام این آزمایش وجود دارند. در تمامی این روش‌ها شرایط آزمایش به گونه‌ای است که هر دو تلفات مسی بار کامل و تلفات هسته تواماً وجود داشته باشند لذا دمای مربوط به شرایط واقعی ترانس درحین بهره برداری در ترانس حاکم خواهد بود. در این حالت دمای نقاط لازم ترانس اندازه گیری می‌شود. با توجه به اینکه روغن با دمای بالا به سمت بالای ترانس حرکت می‌کند معمولاً داغ‌ترین نقطه روغن در بالای ترانس می‌باشد بنابراین، دمای روغن بالای ترانس توسط یک ترمومتر اندازه گیری می‌شود.
دمای واسط خنک کننده باید توسط چندین ترمومتر جاسازی شده در نقاط مختلف ترانس اندازه گیری شود. مقدار میانگین این دما‌ها به عنوان دمای واسط خنک کننده شناخته می‌شود. با کسر کردن دمای واسط خنک کننده از دمای اندازه گیری شده روغن بالای ترانس جهش حرارتی دمای روغن بالای ترانس حاصل می‌شود.
جهش حرارتی روغن بالای ترانس نباید از محدوده تعیین شده توسط استاندارد فراتر رود. اندازه گیری درجه حرارت را معمولاً تا حدی که جهش حرارتی در چهار اندازه گیری متوالی با فواصل زمانی یک ساعت از یک درجه سانتی گراد در هر ساعت تجاوز نکند ادامه می‌دهند. در این حالت به اصطلاح می‌گویند دما به حالت پایدار خود رسیده است و می‌توان آزمایش را متوقف کرد.
دمای سیم پیچ معمولاً در انتهای آزمایش با تعیین مقاومت آن (Rh) در آن لحظه و به کمک مقاومت اندازه گیری شده Rc در یک دمای معلوم Tc که در اکثر اوقات دمای محیط انتخاب می‌شود بدست می‌آید. جهش حرارتی سیم پیچ با کم کردن دمای واسط خنک کننده از دمای سیم پیچ اندازه‌گیری شده حاصل می‌شود. این جهش حرارتی نباید از حد مجاز تعریف شده توسط استاندارد تجاوز نماید.

منبع: سایت rozhbin