در واقع به هر مسیر عمودی که جهت عبور تاسیسات در ساختمان از آن استفاده میشود رایزر می‌گویند. در ابتدا باید دانست در تمامی ساختمانها دو رایزر وجود دارد. یک رایزر جهت عبور تاسیسات الکتریکال و یک رایزر جهت عبور تاسیسات مکانیکال، که این دو رایزر باید به خاطر موارد ایمنی از هم مجزا باشند.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، در واقع به هر مسیر عمودی که جهت عبور تاسیسات در ساختمان از آن استفاده میشود رایزر می‌گویند. در ابتدا باید دانست در تمامی ساختمانها دو رایزر وجود دارد. یک رایزر جهت عبور تاسیسات الکتریکال و یک رایزر جهت عبور تاسیسات مکانیکال، که این دو رایزر باید به خاطر موارد ایمنی از هم مجزا باشند. در صورتیکه دو رایزر برق و مکانیک با یک تیغه از یک دیگر جدا شده باشند حتما باید دیواره مشترک بین این دو، از طرف رایزر مکانیک عایق گردد. متاسفانه در ایران به رایزر برق اهمیتی داده نمی‌شود.
رایزر برق ساختمان:
رایزر تاسیسات الکتریکی (برقی) خود به ۲ بخش تقسیم میشود، یکی رایزر جریان قوی و دیگری رایزر جریان ضعیف است. از رایزر جریان قوی جهت عبور کابلهای برق ۲۲۰ ولت و ۳۸۰ ولت استفاده میشود و از رایزر جریان ضعیف جهت عبور کابلهای آیفون، آنتن مرکزی، تلفن، دوربین مداربسته، اعلان حریق (و در کل هر چیزی که ولتاژ آن کمتر از ۲۲۰ ولت باشد) استفاده میشود. اگر رایزر جریان قوی و رایزر جریان ضعیف در کنار یکدیگر قرار گیرند حداقل باید ۳۰ سانتی متر بین آن‌ها فاصله وجود داشته باشد. در هر طبقه بر روی رایزر جریان قوی و رایزر جریان ضعیف یک جعبه تقسیم مجزا تحت عنوان دریچه بازدید نصب می‌کنند تا در هر طبقه کابل‌ها قابل مشاهده باشند و در صورت لزوم بتوان به کابل‌ها دسترسی داشت یا آن‌ها را تعویض کرد.
رایزر و دریچه بازدید نباید در داخل یکی از واحد‌ها ایجاد شود و فضای‌های عمومی مثل پارگرد راه پله هر کدام از طبقات یا فضای راهروی بین واحد‌ها برای نصب رایزر و دریچه بازدید مناسب است. در ضمن از چاله آسانسور نباید به عنوان رایزر استفاده شود.
ابعاد رایزر (البته باید دقت شود در این جا در مورد عرض و عمق رایزر صحبت میکنیم، زیرا که ارتفاع رایز همان ارتفاع طبقات است) بستگی به تعداد کابلهای برق، تلفن، اعلان حریق، آیفون، دوربین مداربسته، تعداد تابلو‌های فرعی و … دارد. نوع رایزر در ساختمان‌های کوچک معمولاً دارای عمق کم است و روی آن را با گچ میپوشانند. اما در برجها به صورت یک اتاق مجزا در نظر گرفته میشود.
انتخاب محل رایزر باید به گونه‌ای باشد که کمترین فاصله را نسبت به تابلوی اصلی -تابلوی کنتورها- داشته باشد. در تمامی نقشه‌های برق محل رایزر و عرض و عمق آن و همچنین پلان سینی کشی باید مشخص شود. همچنین در صورت مشخص نبودن محل رایزر برق یا با توجه به تغییراتی که معمولاً هنگام ساخت در معماری ساختمان می‌دهند و یا عدم امکان تعیین دقیق مسیر‌های هادیهای برق به دلایلی از قبیل: مزاحمت لوله‌های تاسیسات و ... باید تیم پیمانکار برق با اتکا به تجربه و دانش خویش با مهندسین ساختمان محل رایزر و ابعاد آن را مشخص کنند و صورت جلسه کنند.
اجرای رایزر می‌تواند با نصب ساپورت و لوله‌های برق باشد و یا می‌تواند با اجرای نردبان (لدر) یا سینی کابل باشد. تصویر ۲ نمونه رایزر که با استفاده از لوله برق و سینی کابل اجرا شده است را ببینید.
رایزر برق ساختمان اجرا شده با لوله و ساپورت
رایزر برق ساختمان با سینی کابل
همچنین باید توجه داشت که محل تابلو‌های فرعی نسبت به رایزر اصلی جانمایی شود. در سینی‌ها و نردبان کابل دقت شود که بین کابلهای جریان ضعیف (مثل کابل آیفون ها، تلفن، اعلان حریق، شبکه، آنتن مرکزی و…) و جریان قوی (کابلهای برق) یک فاصله وجود داشته باشد. مثلا جریان قوی در سمت راست و جریان ضعیف در سمت چپ یا بالعکس قرار گیرند؛ و گفتیم که این فاصله حداقل باید ۳۰ سانتی متر باشد.
نکته دیگر این است که در هر طبقه تمامی کابل‌ها باید دارای برچسب باشند و بر روی برچسب‌ها نوع کابل و شماره واحد نوشته شده باشد.
در اینجا به عنوان مثال نحوه جانمایی رایزر و ابعاد آن را برای یک ساختمان ۴ طبقه که در هر طبقه ۲ واحد مجزا قرار گرفته -در مجموع ۸ واحد- را بیان میکنیم.
یک مثال عملی در مقاله رایزر چیست
فرض کنید از لوله‌های برق جهت رایزر استفاده میکنیم. ابتدا محل رایزر را با مهندسین مکانیک و معمار و عمران ساختمان مشخص میکنیم. سپس دیوار را که مثلاً با بلوک آجری یا سیمانی اجرا شده است به عمق ۵ تا ۷ سانتیمتر تراش می‌دهیم. یکسری میل گرد‌های آهنی را به عنوان ساپورت در ارتفاع ۱ متر از یکدیگر نصب میکنیم. اگر فرض شود که هر واحد دارای ۹۰ متر زیربنا باشد و هر واحد یک کنتور برق ۳۲ آمپر داشته باشد، در اینصورت باید برای هر واحد یک عدد کابل یا سیم ۶×۳ کشیده میشود. پس ۸ عدد لوله برق شماره ۱۶ (که گاهی اوقات در بازار به آن لوله نمره ۲٫۵ هم گفته میشود) کشیده میشود. لوله‌ها باید با بست کمربندی یا سیم رابیتس به ساپورتها (میلگرد‌های آهنی) بسته شود. برای تابلوی مشاعات که معمولا در پارکینگ است یک عدد لوله ۱۶ برای کابل ۴×۳ به منظور روشنایی راه پله، نما، پارکینگ و دو عدد پریز برق در نظر گرفته میشود. همچنین یک عدد لوله ۱۳ جهت سیم ارت از چاه به تابلوی اصلی باید قرار داده شود. در ادامه باید یک عدد لوله ۱۳ برای کابل تلفن (ترجیحا ۲ زوج) از تابلوی اصلی جهت هر واحد در داخل رایزر در نظر گرفته شود. هر واحد به یک عدد لوله ۱۳ جهت کابل آیفون (بهتر است که ۴ یا ۶ زوج کشیده شود) نیاز دارد. همچنین باید برای کابل اعلان حریق اتاق آسانسور یک لوله ۱۳، جهت آژیر یک لوله ۱۳ و برای سیستم اعلان حریق هر طبقه نیز یک لوله ۱۳ برق مورد نیاز است. برای هر واحد نیاز به یک عدد لوله شماره ۱۳ برای آنتن و ماهواره تا پشت بام در رایزر مورد نیاز است؛ بنابراین در کل ۴۱ عدد لوله برق در رایزر قرار می‌گیرد. پس عرض این رایزر حدوداً ۱ متر خواهد بود. ناگفته نماند بهتر است همیشه دو یا سه عدد لوله ۱۶ در رایزر به عنوان رزور -ذخیره- قرار داده شود.
توجه داشته باشید که توضیحات فوق فقط یک مثال به منظور توضیح رایزر و چگونگی مشخص کردن عرض رایز تاسیسات برق میباشد.
توجه: کابل برق اصلی آسانسور باید بصورت روکار در داخل خود چاهک آسانسور نصب شود و این کابل نباید از رایزر الکتریکال عبور کند؛ و بالعکس، از چاهک آسانسور نمی‌توان به عنوان رایزر برق واحد‌ها استفاده کرد. برای تابلوی برق آسانسور که روی بام است، یک عدد لوله نمره ۲۱ جهت عبور کابل ۶×۵ کشیده میشود. و در انتهای مقاله رایزر چیست تعدادی تصویر از رایزر‌های اجرای شده را به شما نشان می‌دهیم، این تصاویر از سطح اینترنت جمع آوری شده‌اند
تصویر رایزر اجرا شده جهت لوله‌های فاضلاب
تصویر رایزر برق اجرا شده با لوله و بست چنگالی، بسیار منظم و با سلیقه
تصویر رایزر برق اجرا شده با نردبان کابل یا اصطلاحاً با استفاده از لدر
منبع: سایت آموزش برق ساختمان و سیستم های حفاطتی
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.