ابهامات موضوع همبندی در مبحث ۱۳

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، یکی از شبهاتی که در مبحث ۱۳ رخ داده موضوعات مربوط به همبندی اضافی است هر چند این موضوع از منظر پلاستیکی بودن لوله‌ها بار‌ها بحث شده، اما این بار از زاویه دیگری به آن می‌پردازیم، بر خلاف دستورالعمل شورای مرکزی برای آن، مبحث ۱۳، همبندی اضافی را فقط معطوف به حمام کرده است و با توجه به اینکه این محل مکان خاص؛ بر خلاف مکان‌هایی مثل آشپزخانه و بالکن آپارتمان و... به حساب می‌آید حول و حوش این موضوع به اجمال پرداخته است، بطوری که صرفنظر از اینکه در حمام هیچ وسیله برقی داشته باشیم یا نه، آورده است که" باید جعبه SEBT نصب و سیم کشی‌های مربوط را انجام دهید" از طرفی در بند پ. ۱-۲-۸ آمده " در صورتی که کمترین شک در مورد کارایی وسایل قطع خودکار وجود داشته باشد باید همبندی اضافی صورت گیرد" اگر این بند درست باشد و هیچ وسیله الکتریکی با بدنه هادی حتی چراغ با بدنه هادی وجود نداشته باشد و هادی حفاظتی مدار روشنایی هم به علت پلاستیکی بودن قاب آن، در محل رها شده؛ وصل کردن هادی‌های بیگانه مثل لوله، دوش و... که هیچ ارتباطی با دستگاه الکتریکی و بدنه فلزی آن ندارند شکی برای کارایی وسایل وسایل قطع خودکار، می‌تواند در چنین اتاقی، ایجاد کند؟ بنظر می‌رسد در مبحث ۱۳ از تابلو توزیع یک هادی PE مجزا با شماره (۳) برای جعبه همبندی حمام آورده است تا توجیهی بر اجرای همبندی اضافی باشد؛ و درصفحه ۱۲۶ نیز فهرستی از اتصالات برای این منظور یعنی اتصال به جعبه همبندی آورده شده حتی آخرین آیتم اتصال فلزی به سازه است که بنظر می‌رسد فقط برجسته کردن همبندی حمام، تحت هر شرایطی را دنبال می‌کند.

 

چرا که در کنار این نوع نوشتار در طرحواره همبندی استاندارد IEC۶۰۳۶۴-۵-۵۴ هیچ خبری از اتصال به سازه در حمام نیست و حتی بنظر می‌رسد وجود همبندی اضافی را منوط به اتصال هادی PE از بدنه هادی M. یک دستگاه الکتریکی (یعنی از منظر IEC هادی “exposed conductive part” یا همان CPC یا PE‌ای که از طریق مدار پریز به بدنه دستگاه برقی متصل شده، است) کرده و در این طرحواره هیچ مسیری مثل هادی شماره (۳) برای PE از تابلو توزیع و برای ترمینال همبندی دیده نمی‌شود.

 

با وجود این طرحواره در استاندارد IEC (نه نوع بومی سازی شده آن در مبحث) می‌توان نتیجه گرفت اگر دستگاه الکتریکی در حمام و بدنه هادی آن وجود ندارد پس نیمی از همبندی اضافی که اتصال "بدنه‌های هادی M" به "هادی‌های بیگانه C. " (اساس همبندی اضافی) است لنگ می‌زند و در این حالت که هیچ وسیله برقی با بدنه هادی در حمام نداریم نمی‌بایست شکی در کارایی وسایل برقی هم محلی از اعراب داشته باشد! البته این در کنارآن است که برخی همبندی را هر چه بیشتر باشد بهتر می‌دانند هرچندکارایی آن جای بحث داشته باشد.

 

اما مبحث ۱۳ موضوع اتصال هادی PE از طریق لوله‌ای از تابلو توزیع به حمام (یعنی همان هادی شماره ۳) را در صفحه ۱۵۴ چنین توجیه می‌کند که این کار به علت در نظر گرفتن مشکلات اجرایی انشعاب گیری از طریق ترمینال زمین بدنه هادی دستگاه برقی بوده و در صورتی که امکان این اجرا وجود داشته باشد اجرای این اتصال بر اتصال از طریق PE تابلو (DB) ترجیح خواهد داشت.

 

(یعنی همان روش طرحوره همبندی IEC) هر چند مبحث در توجیه این تفاوت با IEC، موضوع را به این شکل فیصله داده است، اما بنظر می‌رسد اتصال از طریق تابلو DB کارکرد دیگری را نیز داشته و آن این است که همبندی اضافی را برای حمام، تحت هر شرایطی برای تاسیسات برقی ساختمان تکلیف کند. اما حمام‌ها در اکثر ساخت و ساز‌های متداول شهر ابعاد ۱.۲X۱.۲m دارند و امکان قرار گیری وسیله با بدنه فلزی مثل پکیج در آن‌ها وجود ندارد و فن و چراغ هم که بدنه کاملا پلاستیکی دارند. حال آیا این نوع ساخت و سازموجود حمام ایجاب می‌کرده چیزی بیش از استاندارد IEC به همبندی اضافی درحمام افزوده شود منظور همان مسیر مستقل از تابلو DB برای هادی PE (هادی شماره ۳ در بیرون حمام) است و آن به عنوان بومی سازی، تحت هر شرایطی همبندی اضافی حمام را الزام آور کند؛ و بنظر می‌رسد در اینجا به استناد هر جا و هر چه همبندی بیشتر باشد بهتر است عمل شده است.

منبع: متخصصین برق