نمایشگر‌های مرسوم در تابلو برق

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، در یک تابلو برق برای مشخص نمودن وضعیت سیستم می‌توان از چراغ سیگنال و آلارم کمک بگیریم به عنوان مثال وضعیت یک دریچه یا الکترو موتور را با چراغ سبز و قرمز مشخص نماییم و یا موارد دیگر، اما گا‌ها بعضی از شرایط و وضعیت‌ها را نمی‌توان توسط چند لامپ سیگنال یا آلارم مشخص نمود مانند ولتاژ شبکه یا آمپر مصرفی کل یا جزئی از تابلو برق و یا کاربرد‌های خاصی مانند نمایش دما و وزن و فشار و … که در این حالت برای هر پارامتری که قصد کنترل و یا نمایش آن را داریم نمایشگر خاص آن کار موجود است این نمایشگر‌ها از سنسور و یا المانی که در داخل تابلو فیدبک می‌گیرد و با پردازش آن نتیجه مطلوب ما را نمایش می‌دهد.

نمایشگر‌ها معمولا دارای رله‌هایی می‌باشند که قابل برنامه ریزی می‌باشند مثلا در نمایشگر‌های دما می‌توان نمایشگر را طوری تنظیم نمود که درصورت رسیدن دما به حد خاصی یک رله روشن شود و از این رله در تابلو برق برای انجام عملی بصورت اتوماتیک کمک گرفت مانند روشن نمودن یک فن و یا بصدا درآوردن یک آژیر.

گا‌ها نمایشگر‌ها را طوری طراحی می‌کنند که همزمان قادر باشند چند پارامتر مختلف را کنترل و نمایش دهند مانند تصویر زیر که قادر به نمایش ولتاژ و آمپر مصرفی دستگاه به صورت همزمان می‌باشد.


ولت متر و آمپر متر تابلو برق

در ادامه به معرفی برخی از نمایشگر‌های مرسوم در تابلو برق می‌پردازیم البته ناگفته نماند که امروزه با وجود PLC و HMI همه پارامتر‌ها و وضعیت دستگاه را با اتصال توسط PLC کنترل نمود و در HMI برای کاربر نمایش داد و یا در صورت لزوم در داخل PLC پردازش‌هایی بر روی آن انجام پذیرد. ولی از آنجایی که بر روی همه تابلو برق‌ها از PLC و HMI استفاده نشده و یا برای نمایش چند پارامتر ساده توجیه اقتصادی برای نصب آن‌ها نیست، مجبور به استفاده از این نمایشگر‌ها هستیم.

۱- ولت متر

از نمایشگر ولت متر همانطور که از نام آن پیداست برای نمایش ولتاژ تابلو برق استفاده می‌کنیم، کار با این نمایشگر‌ها ساده می‌باشد و برای راه اندازی آن‌ها از ترمینال‌های زیادی که بر روی نمایشگر وجود دارد سردرگرم نشید، کافیست ترمینال‌های تغذیه نمایشگر را باتوجه به مدل مشخصات مندرج در روی بدنه یا کاتالوگ نمایشگر توسط برق AC یا DC تنظیم نمود و سپس به ترمینال‌های L۱ , L۲ , L۳ سه فاز شبکه یا هر نقطه‌ای از مدار که می‌خواهیم متصل نماییم دو ترمینال دیگر ترمینال نول و ارت می‌باشد که پس از وصل نمودن آن‌ها ولت متر شروع بکار می‌نماید. در صورتی که تابلو برق ما فقط یک فاز دارد کافیست که فقط یکی از فاز‌ها را وصل نماییم و یا اینکه از نمونه تک فاز ولت متر استفاده کنیم.

ولت متر‌ها بصورت آنالوگ یا عقربه‌ای و دیجیتال تولید می‌شوند و توع آنالوگ معمولا بصورت تک فاز بود و برای نمایش ولتاژ هر سه فاز باید سه عدد از این نمایشگر نصب گردد. مزیت دیگری که نمایشگر‌های دیجیتال نسبت به آنالوگ دارند این است که در بیشتر مدل‌ها قابلیت نمایش ولتاژ هر فاز نسبت به نول، ارت یا فاز دیگر را دارا می‌باشد و معمولا کلیدی بر روی نمایشگر برای تعویض مود اندازه گیری قرار داده شده که می‌توان با فشار دادن آن بین حالت‌های مختلف یاد شده سویچ کرد.

۲- آمپرمتر

آمپرمتر یا آمیتر (Ammeter) بنا به تعریف ابزاری است که به منظور اندازه گیری جریان مدار استفاده می‌شود. واحد اندازه گیری جریان الکتریکی آمپر (A) می‌باشد. تجهیزاتی که جریان‌های کوچکتر را اندازه گیری می‌کنند با نام میلی آمپرمتر و میکرو آمپرمتر شناخته می‌شوند.

در تابلو برق وجود آمپر متر بسیار حیاتی می‌باشد و برای نمایش آمپر مصرفی کل یا بخشی از دستگاه از آن استفاده می‌شود و مانند ولت متر در دو نوع آنالوگ یا عقربه‌ای و دیجیتال ساخته می‌شود. برای استفاده از آمپر متر در مدار باید یک المان دیگری بنام ترانس جریان یا CT نصب گردد برای نصب این ترانس در مدار باید کابلی که قرار است جریان عبوری آن را اندازه گیری نماییم از وسط آن عبور دهیم و سپس دو ترمینالی که بر روی آن قرار دارند را به قسمت مشخص شده بر روی نمایشگر وصل می‌نماییم.


آمپرمتر دیجیتال

۳- نمایشگر وزن

در یک سیستم توزین فشار و یا نیروی جسم مورد نظر به لودسل‌ها وارد می‌شود و خروجی لوسل که ولتاژی متغییر است غالبا توسط تجهیزات کنترلی قابل فهم نیست پس در این میان به یک مدولاتور نیاز داریم که ولتاژ خروجی لودسل‌ها را به یک ولتاژ یا جریان خطی در رنج‌های مشخصی تبدیل نماید.

این جریان خطی در نمایشگر با توجه به اینکه یک رفتار خطی دارد در نمایشگر می‌توان آن را توسط یک مدار الکترونیکی به صورت دونقطه‌ای کالیبره نمود به صورتی که با خالی شدن ظرف باسکول عدد صفر را برای ما نشان دهد و زمانیکه وزنی به باسکول اعمال شود مقدار آن را به نمایش بگذارد. همچنین معمولا در نمایشگر‌ها دو ترمینال خروجی جهت قرار دادن این جریان برای انجام اعمال کنترلی و یا هرگونه پردازشی بر روی سیگنال، تعبیه می‌گردد؛ که معمولا این پردازش‌ها در PLC و یا هر کنترلر دیگری انجام می‌پذیرد.

۴- نمایشگر دما و رطوبت

یک تابلو برق به نمایشگر دما و رطوبت نیاز دارد با توجه به اینکه قطعات داخل تابلو برق از لحاظ دما و رطوبت دارای محدوده مجاز مشخصی هستند پس باید دما و رطوبت همیشه مانیتور و کنترل گردد و ترجیحا با از نمایشگری استفاده شود که قابل برنامه ریزی باشد تا در صورت تغییرات دما یا رطوبت، خارج از محدوده قابل قبول یک آلارم یا دستوری را ارسال نماید تا طراح تابلو برق در سیستم‌های کنترلی خود از آن استفاده نماید مثلا به یک فن خنک تهویه هوا دستور روشن شدن دهند.

این‌ها نمونه‌هایی از چند نمایشگر رایج بود، ولی در تابلو برق‌ها از نمایشگر‌های دیگری مانند نمایشگر فشار، فرکانس متر و … استفاده می‌شود که کاربرد‌های متنوعی دارند