باس بار و اتصال دهنده‌های الکتریکی در سیستم HV و EHV

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز،

باس بار الکتریکی چیست؟

یک هادی یا گروهی از هادی‌ها برای وصل کردن برق ورودی از فیدر‌های ورودی استفاده می‌شوند و آن را بین تغذیه‌کنندگان یا همان فیدر‌های خروجی توزیع می‌کنند و به آن‌ها باس بارگفته می‌شود. به عبارت دیگر، باس بارپیوندی بین تغذیه‌کنندگان (فیدر برق) ورودی و خروجی است که جریان در آن‌ها است و برق را در یک نقطه اتصال می‌دهند.

EHV: ولتاژ بسیار بالا (V ≥ ۱۵۰ kV).

HV: ولتاژ بالا (۶۰ kV ≤ V < ۱۵۰ kV).

MV: ولتاژ متوسط (۱ kV < V < ۶۰ kV).

LV: ولتاژ پایین (V ≤ ۱ kV).


باس بار برای تاسیستات داخلی

در تاسیستات HV و EHV و در تاسیستات MV بیرونی، باس بار بدون روکش هستند و اتصالات استفاده می‌شوند و هادی‌ها ممکن است لوله‌ای (tubular) یا کابل‌های رشته‌ای (stranded-wires) باشند.

مقره‌های ستونی از باس بار لوله‌ای پشتیبانی کرده (مغره‌ها معمولا سرامیکی هستند) و کابل کابل‌های رشته‌ای نیز با گیره‌ها و جوش‌ها محکم می‌شوند.

تصویر ۱ و ۲ مثال‌هایی از آنچه دربالا توضیح داده شد را نشان می‌دهد.

تصویر ۱-باس بار لوله‌ای

تصویر ۲- باس باراز نوع کابل چند رشته‌ای

باس بار برای نصب تابلو‌ها از مس و آلومینیوم و ترکیبات آن‌ها ساخته شده است (Al-Mg-Si – aluminium – magnesium – silicon).

ویژگی‌های اصلی باس بار به شرح زیر است:

قطر (هادی‌های لوله‌ای) و سطح مقطع (کابل چند رشته ای)
قدرت مکانیکی و پارامتر‌ها (کشش، فشار، خم شدگی و مقاومت پیچشی، مقاومت و لختی).
جریان مجاز

برای اتصال باس بار به تجهیزات ترمینال‌ها، اتصالات مناسب باید استفاه شوند مثل مواردی که در تصویر ۳ نشان داده شده‌اند.

تصویر ۳- اتصالات در باس بار

برای اتصالات مس-مس، اتصالات از برنز هستند، برای اتصالات آلومینیوم-آلومینیوم، اتصالات از جنس ترکیبی از آلومینیوم باید استفاده شوند، برای اتصالات مس-آلومینیوم، اتصالات دوفلزی (بی متال) باید استفاده شود تا از فرسایش ناشی از اثرات الکترولیتی جلوگیری شود.

باس بار عایق شده و سیستم ترانکینگ (trunking system)

در تاسیستات MV و LV داخلی، که جریان‌های بالا دارند و فضای موجود کم است، باس بار ممکن است در بدنه یا محفظه نگهدارنده باشند که معمولا فلزی بوده و برای حفاظت مکانیکی و اهداف عایق بودن نیز مناسب است.

این راه حل تبادل گرمایی باس بار را به علت کاهش در جریان هوای خنک کننده و تبادل گرما از طریق انتشار نور را کاهش می‌دهد و در نتیجه جریان مجاز را در باس بار کاهش می‌دهد که ممکن است به میزان قابل توجهی کمتر از آن‌هایی باشد که در معرض هوای آزاد هستند. برای کم کردن میزان کاهش در جریان، بدنه‌ها را مناسب برای تخلیه هوا می‌سازند.

تصویر ۴ مثالی از باس بارحفاظت شده را نشان می‌دهد.

تصویر ۴- باس بارحفاظت شده

در باس بار جداشده، که معمولا از روکش آن‌ها از جنس آلومینیوم و مس است (یک یا بیش از یک فاز، بسته به جریان)، هر فاز جداگانه در یک روکش فلزی و شیلد ارت شده قرار دارند که این روکش در نهایت به یک مدار اتصال کامل با جریان نامی اتصال داده می‌شود.

روکش در واقع برای جلوگیری از ایجاد شدن جریان‌های اتصال کوتاه فاز داخلی است. آن‌ها مزایای بیشتری هم دارند که میدان‌های مغناطیسی بالا ایجاد شده توسط جریان هادی کاملا با جریان مخالف و مساوی با آن که در بدنه یا روکش ایجاد شده است، خنثی می‌شود.

مواد عایق معمول نیز هوا و SF۶ هستند.

در تاسیسات الکتریکی LV، یک روش اقتصادی برای توزیع برق، و فراهم کردن برق برای چند تجهیزات و اتصالات داخلی بین تابلو‌های برق یا تابلوی برق و ترانسفورمر از موارد کاربرد سیستم ترانکینگ هستند (trunking system) که در تصویر ۵ نشان داده شده است.

تصویر ۵-سیستم ترانکینگ در باس بار

این سیستم یک مجموعه از پیش آماده شده از هادی‌های میله تخت هستند (فاز‌ها و خنثی‌ها) که در یک بدنه فلزی هستند.

در سیستم‌های ترانکینگ برق از مدارات مادر باس بار با استفاده از تپ‌های یا انشعابات خارج از بخش‌ها گرفته می‌شود و در محل‌های تعریف شده در طول مدارات مادر باس بارمتصل می‌شوند و برق از سیستم گرفته می‌شود، این کار معمولا از طریق یک وسیله حفاظتی مناسب انجام می‌شود.

سیستم‌های باس بار ترانکینگ مزایایی در مقابل کابل‌ها دارند:

استفاده از آن اقتصادی و نصب آن راحت است خصوصا برای جریان‌های بالاتر درجایی که کابل‌های چند رشته‌ای استفاده می‌شوند تا جریان مجاز به دست آمده و در تطابق با کاهش ولتاژ و نیاز‌های افت ولتاژ باشد. در کنار این مساله، دسته کابل‌ها احتمال گرما بین کابل‌ها را افزایش داده و درنهایت امکان اتصال کوتاه وجود دارد.
قدرت مکانیکی بیشتر در دور‌های طولانی با کمترین ابزار‌های نصب که باعث کمتر شدن زمان نصب می‌شود.
چند دور کابل را با تجهیزات فلزی پشتیبان آن‌ها جایگزین می‌شوند.
فضای کمتر ترمینال کردن کمتری در تابلو‌های سوئیچ مورد نیاز است.
اتصالات کابلی دیگر نیاز نیست
خروجی‌های با انشعبات اجازه انعطاف‌پذیری بیشتری در صورت نیاز بعد از نصب ان در آینده وجود دارد
جابه جایی مجدد توزیع خروجی‌ها، ساده‌تر است.
سیستم به آسانی قابل توسعه است.
برای مناطق با قابلیت مشاهده بالا مناسب است.
سیستم ترانکینگ باس بار را می‌توانید باز کنید و در یک محل دیگر به راحتی استفاده کنید
سیستم‌های باس بار ترانکینگ دارای مقاومت بیشتری در مقابل آتش است.

 

منبع : ماه صنعت