فیوز مینیاتوری چیست؟
امروزه معمولا به جای فیوز از کلیدهای مینیاتوری(MCB) در شبکههای برق فشارضعیف استفاده میشود. MCB در مقایسه با فیوز دارای مزایای زیر است؛MCB مدارهای الکتریکی را بطور خودکار در شرایط غیرعادی مانند اضافه بار و یا وقوع خطا قطع میکند. فیوز چنین عملی انجام نمیدهد، اما کلید مینیاتوری به شیوهای اطمینان بخش عمل میکند و در مقایسه با فیوز نسبت به اضافه جریان حساسیت بیشتری دارد.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز،

MCB چیست؟
امروزه معمولا به جای فیوز از کلیدهای مینیاتوری [۱](MCB) در شبکههای برق فشارضعیف استفاده میشود. MCB در مقایسه با فیوز دارای مزایای زیر است؛
MCB مدارهای الکتریکی را بطور خودکار در شرایط غیرعادی مانند اضافه بار و یا وقوع خطا قطع میکند. فیوز چنین عملی انجام نمیدهد، اما کلید مینیاتوری به شیوهای اطمینان بخش عمل میکند و در مقایسه با فیوز نسبت به اضافه جریان حساسیت بیشتری دارد.
مزیت دیگر این است زمانیکه دکمه کلید در هنگام قطع کردن در حالت خاموش قرار گیرد، ناحیه خطای مدار به راحتی قابل شناسایی است. اما در حالتی که از فیوز استفاده میشود برای تأیید سوختن فیوز، باید سیم فیوز را با باز کردن دستگیره فیوز یا قطع پایه فیوز بررسی نمود.

MCB چیست؟
امروزه معمولا به جای فیوز از کلیدهای مینیاتوری [۱](MCB) در شبکههای برق فشارضعیف استفاده میشود. MCB در مقایسه با فیوز دارای مزایای زیر است؛
MCB مدارهای الکتریکی را بطور خودکار در شرایط غیرعادی مانند اضافه بار و یا وقوع خطا قطع میکند. فیوز چنین عملی انجام نمیدهد، اما کلید مینیاتوری به شیوهای اطمینان بخش عمل میکند و در مقایسه با فیوز نسبت به اضافه جریان حساسیت بیشتری دارد.
مزیت دیگر این است زمانیکه دکمه کلید در هنگام قطع کردن در حالت خاموش قرار گیرد، ناحیه خطای مدار به راحتی قابل شناسایی است. اما در حالتی که از فیوز استفاده میشود برای تأیید سوختن فیوز، باید سیم فیوز را با باز کردن دستگیره فیوز یا قطع پایه فیوز بررسی نمود.
بازیابی سریع تغذیه در صورت استفاده از فیوز امکان پذیر نیست، زیرا فیوزها بدین منظور باید تعویض شوند یا اینکه قابل سیمکشی مجدد باشند. اما در حالت MCB، تنها با روشن کردن آن، بازیابی سریع امکان پذیر است.
استفاده از MCB از نظر الکتریکی نسبت به فیوز ایمنتر است. بدلیل مزایای بسیار MCB نسبت به فیوز، در شبکه برق فشارضعیف پیشرفته بیشتر از کلید مینیاتوری به جای فیوز استفاده میشود.
تنها عیب MCB در مقابل فیوز آن است که هزینه چنین سیستمی بیشتر است.
اصول کار کلید مینیاتوری
دو آرایش برای عملکرد کلید مینیاتوری وجود دارد. یکی به دلیل اثر حرارتی ناشی از اضافه جریان و دیگری به دلیل اثر الکترومغناطیسی ناشی از اضافه جریان است. عملکرد حرارتی کلید مینیاتوری با یک نوار بی متال بدست میآید بدان معنا که هرگاه اضافه جریانی پیوسته از MCB عبور نماید، نوار بیمتال گرم میشود و با خم شدن تغییر شکل مییابد. این انحراف نوار بیمتال زبانه قفلکننده مکانیکی را آزاد میکند و، چون این زبانه قفلکننده به دستگاه در حال کار متصل است، باعث میشود کنتاکتهای مدارشکن مینیاتوری باز شوند.
اما در شرایط اتصال کوتاه، افزایش ناگهانی جریان باعث تغییر مکان الکترومکانیکی پیستون مرتبط با سیمپیچ قطع یا سیملوله MCB میشود. پیستون به اهرم قطع برخورد میکند و باعث آزاد شدن فوری زبانه قفلکننده [۲]میشود و در نتیجه کنتاکتهای مدارشکن باز میگردد. این مطالب در واقع توضیحی ساده پیرامون اصول کار مدارشکن مینیاتوری بود.
ساختمان مدارشکن مینیاتوری
ساختمان مدار شکن مینیاتوری بسیار ساده، مقاوم و بدون نیاز به تعمیر و نگهداری است. به طور کلی یک MCB تعمیر نمیشود و فقط در صورت لزوم با یک دستگاه جدید جایگزین میشود. یک مدارشکن مینیاتوری معمولا دارای سه بخش اصلی ساختاری است که عبارتند از:
۱-قاب کلید مینیاتوری
قاب مدارشکن مینیاتوری به صورت یک محفظه قاببندی شده است و در واقع محفظهای محکم، سخت و عایقبندی شده است که اجزای دیگر در آن قرار گرفتهاند.
۲-مکانیسم عملکرد کلید مینیاتوری
مکانیسم عملکرد مدارشکن مینیاتوری وسیله باز و بسته کردن دستی آن را فراهم میکند و شامل سه موقعیت “روشن”، “خاموش” و “قطع [۳]” میباشد. اگر MCB بدلیل اضافه جریان قطع کند، ضامن کلیدزنی خارجی میتواند در وضعیت “قطع” باشد. هنگام خاموش کردن دستی MCB، زبانه قفلکننده کلیدزنی در حالت “خاموش” قرار خواهد گرفت و در شرایط بسته MCB، کلید در حالت “روشن” قرار دارد. با مشاهده موقعیتهای زبانه قفلکننده کلید میتوان وضعیت MCB را بسته، قطع و یا بطور دستی خاموش نمود.
۳-واحد قطع مدارشکن مینیاتوری
واحد قطع بخش اصلی است که مسئول عملکرد درست مدارشکن مینیاتوری است. دو نوع مکانیسم اصلی قطع در MCB ارائه شده است به طوریکه بیمتال [۴]وظیفه حفاظت در برابر اضافه جریان و آهنربای الکتریکی [۵]وظیفه حفاظت در برابر جریان اتصال کوتاه را بر عهده دارد.
عملکرد مدارشکن مینیاتوری
سه دستگاه در مدارشکن مینیاتوری وجود دارد که باعث خاموش کردن آن میشود. اگر با دقت به عکسی که نمای برش خورده از کنار آن است، نگاه کنیم، خواهیم دید که عموما یک نوار بیمتال، یک سیم پیچ قطع و یک اهرم دستی خاموش-روشن در آن وجود دارد. مسیر عبور جریان الکتریکی یک مدارشکن مینیاتوری همانطور که در شکل نشان داده شده بدین صورت است: ابتدا ترمینال توان سمت چپ – سپس نوار بیمتال – سپس سیمپیچ جریان یا سیمپیچ قطع – سپس کنتات متحرک – سپس کنتاکت ثابت و – در آخر ترمینال توان سمت راست که همگی به صورت سری قرار گرفتهاند.

برش خورده مینیاتوری
اگر مدار به مدت طولانی دچار اضافه بار گردد، بیمتال بیش از حد گرم میشود و تغییر شکل مییابد. این تغییر شکل نوار بیمتال باعث جابجایی نقطه زبانه قفلکننده میشود. کنتاکت متحرک MCB به وسیله فشار فنر به گونهای تنظیم میشود که باعث تغییر مکان زبانه قفلکننده میشود و آزاد شدن فنر باعث میشود تا کنتاکت متحرک برای باز کردن MCB به حرکت درآید. سیمپیچ جریان یا سیم پیچ قطع به شکلی قرار داده شده است که در هنگام وقوع خطای اتصال کوتاه mmf آن سیم پیچ باعث میشود که پیستون آن به همان نقطه زبانه برخورد کرده و باعث تغییر مکان آن شود. از این رو MCB به روشی مشابه باز خواهد شد. وقتی اهرم مدار شکن مینیاتوری با دست کار میکند، یعنی وقتی MCB به صورت دستی در حالت خاموش قرار داده میشود، نقطه زبانه قفلکننده جابجا میشود و در نتیجه به شیوهای مشابه کنتاکت متحرک از کنتاکت ثابت جدا میشود. بنابراین، مکانیسم عملکرد ممکن است به هر نحوی باشد، یعنی میتواند ناشی از تغییر شکل نوار بیمتال، افزایش mmf سیم پیچ قطع و یا عملکرد دستی باشد. در واقع نقطه زبانه قفل کننده جابجا شده و فنر تغییر شکل یافته آزاد میشود که در نهایت باعث حرکت کنتاکت متحرک خواهد شد. هنگامی که کنتاکت متحرک از کنتاکت ثابت جدا شود، احتمال وقوع جرقه زیاد است. این جرقه از طریق مسیر مربوطه وارد تقسیم کننده جرقه میشود و سرانجام خاموش میشود. هنگامی که یک MCB روشن میشود، در واقع زبانه قفلکننده جابجا شده و به موقعیت قبلی خود بر میگردد تا MCB برای انجام عمل قطع دیگری آماده میشود.
[۱]miniature circuit breaker
[۲]latch
[۳]tripped
[۴]bimetal
[۵]electromagnet
منبع: ماه صنعت
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.